توت‌فرنگی خشک از میان وعده‌های فوق‌العاده‌ای به‌شمار می‌رود که به‌عنوان بخشی از آجیل‌های خشک مورد استفاده قرار می‌گیرد. میوه خشک‌شده توت‌فرنگی برخلاف سیب، گلابی و... رنگ طبیعی خود را حفظ کرده و ظاهر بی‌نظیری دارد. به‌همین دلیل از توت‌فرنگی خشک علاوه‌بر تهیه دمنوش، برای تهیه انواع دسر و تزئین انواع خوراکی‌ها نیز استفاده می‌شود. در ادامه انواع کاربرد و خواص توت‌فرنگی خشک را شرح داده و در پایان طرز تهیه توت‌فرنگی خشک خانگی و دمنوش آن را ارائه خواهیم کرد.
توت‌فرنگی و خاستگاه آن
در سراسر جهان انواع میوه توت و توت‌فرنگی از خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین میوه‌های تابستانی به‌شمار می‌رود. گیاه توت‌فرنگی به‌صورت علفی روئیده و ارتفاع آن به ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌های این گیاه طویل بوده و حاشیه‌ای با دندانه‌های درشت دارد. گل‌های سفید توت‌فرنگی در فصل بهار روی دم گل‌ها می‌روید. با گرم‌تر شدن هوا نیز میوه توت‌فرنگی گوشتی با حداکثر اندازه ۲ الی ۵ سانتی‌متر بر روی این گل‌ها رشد می‌کند.
اگرچه در مناطق مختلف، انواع بوته‌های توت‌فرنگی می‌روید و شکل، اندازه و بافت مختلفی دارند، اما میوه قلبی‌شکل و قرمز رنگ آن در همه گونه‌ها یکسان است. توت‌فرنگی به‌صورت بومی در مناطق اروپا و آسیا می‌روید. اولین نمونه توت‌فرنگی در دوره قاجار و زمان صدارت اتابک اعظم، از فرانسه به ایران آورده شد، به‌همین دلیل در این دوران از توت‌فرنگی با نام «اتابکی» یاد می‌شد. در حال حاضر این گیاه در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی پرورش داده می‌شود.
امروز میوه توت‌فرنگی به‌صورت آب کشت تولید شده و شرایط محیطی قابل کنترلی دارد. توجه داشته باشید که توت‌فرنگی ارگانیک با ظاهر طبیعی و عدم استفاده از مواد شیمیایی، عطر و طعم بیشتری نسبت‌به نمونه‌های سنتی آن دارد. از فواید این میوه خوشمزه می‌توان به بهبود بینایی، تنظیم عملکرد مغز، تنظیم فشارخون و درمان آرتریت و نقرس اشاره کرد.
تولید توت‌فرنگی خشک
توت‌فرنگی از میوه‌های خوشمزه و آبدار فصل بهار به‌شمار می‌رود. درصد بالای آب موجود در این میوه سبب می‌شود تا مدت‌زمان نگهداری آن کوتاه باشد، به‌همین دلیل تهیه توت‌فرنگی خشک و مصرف آن در دیگر فصول سال، یکی از بهترین روش‌ها برای بهره‌مندی از طعم و فواید این میوه فوق‌العاده به‌شمار می‌رود. در ادامه، مراحل تولید توت‌فرنگی خشک در کارگاه‌های صنعتی را شرح خواهیم داد.
مرحله اول: شست‌وشوی توت‌فرنگی
میوه توت‌فرنگی بر روی خاک پرورش داده شده و بیشتر از هر میوه دیگری به آلاینده‌های محیطی آغشته می‌شود. همچنین بافت بسیار نرم میوه نیز شستشوی آن را بسیار مشکل می‌کند، به‌همین دلیل در کارگاه برای حجم بالای توت‌فرنگی از وان شستشو استفاده می‌شود. در این مرحله توت‌فرنگی‌ها در ظرف آب و نمک قرار گرفته و پس‌از چند دقیقه آبکشی می‌شوند. استفاده از نمک به گندزدایی بهتر توت‌فرنگی کمک شایانی می‌کند.
مرحله دوم: اسلایس کردن
بسته به حجم میوه‌ها، اسلاید کردن به دو روش متفاوت انجام می‌شود. در روش اول کارگران با چاقوی تیز میوه توت‌فرنگی را به‌صورت یکدست و یک اندازه برش می‌زنند. برای حجم بالای میوه از دستگاه اسلایسر استفاده می‌شود که استفاده از آن موجب بالا رفتن کیفیت توت‌فرنگی خشک نیز خواهد شد. زیرا در این حالت بافت میوه به خوبی حفظ شده و شکل ظاهری بهتری پیدا می‌کند.
مرحله سوم: خشک کردن
خشک کردن توت‌فرنگی به دو روش سنتی و صنعتی انجام می‌شود. در روش سنتی قطعات میوه در فاصله‌ای چند میلی‌متری بر روی سینی بزرگی پهن شده و سپس در زیر نور خورشید قرار می‌گیرد. برای خشک کردن توت‌فرنگی‌ها در سایه نیز، سینی‌های میوه را در جایی قرار میدهند که از گرمای کافی برخوردار است.
برای خشک کردن توت‌فرنگی به روش صنعتی، قطعات این میوه را با فاصله بر روی سینی‌های نچسب پهن کرده و سپس سینی را درون دستگاه خشک‌کن قرار میدهند. این دستگاه دارای سینی‌های چرخانی بوده که به خشک شدن یکدست میوه‌ها کمک شایانی می‌کند. بهترین دما برای خشک شدن کامل میوه ۵۰ درجه سانتی‌گراد است. در این حالت تنها دو ساعت زمان کافی است تا توت فرنگی خشک آماده عرضه به بازار شود.
مرحله چهارم: بسته‌بندی محصول
توت‌فرنگی خشک‌شده مانند دیگر میوه‌های خشک، در بسته‌بندی‌ها و پاکت‌های عایق و مناسب به بازار عرضه می‌شود. این پاکت‌ها باید از ورود هرگونه آلاینده و رطوبت به محصول جلوگیری کرده و کیفیت آن را حفظ کند.
کاربرد توت‌فرنگی خشک
در این قسمت به بررسی کاربرد و نحوه استفاده توت‌فرنگی در حالات مختلف آن می‌پردازیم.
میوه تازه
میوه توت‌فرنگی یکی از پرطرف‌دارترین میوه‌های تابستانی به‌شمار می‌رود که خواص درمانی بسیاری نیز برای بدن به‌همراه می‌آورد. از دیرباز این میوه تازه برای تهیه مربا، آب‌میوه، مارمالاد، انواع دسر و... مورد استفاده قرار می‌گرفته است. همچنین در طب سنتی از برگ‌های گیاه توت‌فرنگی به‌صورت خشک و پودر شده برای درمان زخم استفاده می‌شده‌است.
توت فرنگی خشک
از دیگر کاربردهای توت‌فرنگی می‌توان به تهیه توت‌فرنگی خشک اشاره کرد. امروزه با پیشرفت صنایع غذایی تهیه این محصول بسیار آسان بوده و استفاده از توت‌فرنگی خشک در تهیه انواع دسر و خوراکی‌ها با استقبال بسیاری مواجه شده‌است.
دمنوش توت‌فرنگی خشک
از دیرباز برای تهیه دمنوش توت‌فرنگی از میوه‌های تازه یا خشک‌شده استفاده می‌شده‌است. امروزه برای تهیه انواع دمنوش ترکیبی از میوه خشک‌شده توت‌فرنگی استفاده می‌شود. دمنوش و چای توت‌فرنگی خواص بسیاری به‌همراه دارد. مانند درمان اسهال، برطرف کردن جوش و آکنه، بهبود عملکرد گوارشی، درمان یرقان، کاهش علائم نقرس، دفع سنگ کلیه، پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان و...
ارزش غذایی توت‌فرنگی خشک
میوه توت‌فرنگی حاوی ۹۱ درصد آب بوده که مصرف آن انرژی اندکی در بدن تولید می‌کند. اما باید توجه داشته باشید که کالری توت‌فرنگی خشک به‌ازای هر ۱۰۰ گرم، معمولا بیش‌از ۳5۰ کیلو کالری است. به‌این‌ترتیب از استفاده بیش‌ازحد این محصول جدا خودداری کنید. به‌صورت کلی مهم‌ترین ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در توت‌فرنگی به شرح زیر است:
پتاسیم: این ماده معدنی نقش به‌سزایی در بهبود عملکرد سیستم‌های بدن دارد.
ویتامین C: این آنتی‌اکسیدان قوی برای بهبود سیستم ایمنی بدن و سلامت پوست ضروری شناخته می‌شود. مصرف روزانه ۱۰۰ گرم توت‌فرنگی، حدود ۹۸ درصد نیاز روزانه بدن به این ویتامین را رفع می‌کند.
منگنز: این عنصر مفید اغلب در غلات سبوس‌دار، حبوبات، میوه و سبزیجات دیده می‌شود و مصرف آن برای عملکرد ارگان‌های بدن ضروری است. هر ۱۰۰ گرم توت‌فرنگی، تقریباً ۲۰ درصد نیاز روزانه بدن به این عنصر را تامین می‌کند.
ویتامین B9 و یا فولات: مصرف این ویتامین به رشد طبیعی سلول‌ها و بافت‌های بدن کمک شایانی می‌کند. به‌همین دلیل مصرف فولات در زنان باردار و افراد مسن از اهمیت فراوانی برخوردار است. ۱۰۰ گرم توت‌فرنگی حدود ۶ درصد نیاز بدن به فولات را برطرف می‌کند.
از دیگر مواد مغذی موجود در توت‌فرنگی می‌توان به آهن، مس، منیزیم، فسفر، ویتامین K، ویتامی E ، ویتامین B6 و بسیاری از آنتی‌اکسیدان‌های ضروری دیگر اشاره کرد. همچین ارزش غذایی 100 گرم توت‌فرنگی خشک نیز به شرح زیر خواهد بود:
- انرژی: ۳۵۰ کیلو کالری
- سدیم: ۳۰۰ میلی‌گرم
- کربوهیدرات: ۸۵ گرم
- فیبر: ۸ گرم
- گلوکز: ۷۷ گرم
- کلسیم: ۲۰ گرم
- آهن: ۲ میلی‌گرم
خواص توت‌فرنگی خشک
اگرچه مصرف میوه تازه نسبت‌به محصول خشک شده ارجحیت دارد، اما توت‌فرنگی خشک دارای فواید بسیاری برای بدن است که در ادامه به مهم‌ترین این موارد اشاره خواهیم کرد.
پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان
توت‌فرنگی حاوی انواع آنتی‌اکسیدان‌های مفیدی است که به‌عنوان یک سپر دفاعی قوی در برابر رادیکال‌های آزاد عمل می‌کند. رادیکال‌های آزاد موادی مضر به‌شمارمی‌روند. در صورت ورود مداوم این مواد مضر به بدن، آسیب‌های جبران ناپذیری همچون سرطان به بدن وارد می‌شود. مصرف توت‌فرنگی خشک عامل بسیار مؤثری برای از بین بردن تومورهای سرطانی و کاهش التهابات در بدن به‌شمار می‌رود.
تنظیم قند خون
همانگونه که مصرف میوه توت‌فرنگی برای افراد مبتلا به دیابت بی‌خطر است، استفاده از توت‌فرنگی خشک نیز سطح قند خون را تنظیم کرده و به پایدار ماندن سطح آن در طول روز کمک شایانی می‌کند.
تسریع روند لاغری
مصرف میان وعده‌های مفید و پرفیبر به کنترل سطح قند خون کمک شایانی کرده و سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهد. به‌این‌ترتیب با گنجاندن توت‌فرنگی خشک در رژیم غذایی روزانه، روند لاغری مصرف‌کننده تسریع می‌شود.
پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
فلاونوئید‌ها از آنتی‌اکسیدان‌های قوی موجود در توت‌فرنگی خشک هستند. مصرف این ماده مغذی به‌سلامت قلب کمک کرده و چربی‌های مضر خون را کاهش می‌دهد. به‌این‌ترتیب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی به‌طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. با مصرف آنتی‌اکسیدان‌های موجود در توت‌فرنگی خشک، گردش خون در بدن بهبود یافته و سلامت قلب تضمین می‌شود.
رفع یبوست
میزان زیاد فیبر موجود در توت‌فرنگی خشک عملکرد سیستم گوارشی را بهبود بخشیده و عملیات دفع را آسان می‌کند. با مصرف روزانه میوه تازه یا خشک‌شده توت‌فرنگی، حرکات روده افزایش پیدا کرده و عملیات هضم تنظیم می‌شود.
توت‌فرنگی خشک در دوران بارداری
چنانکه گفته شد توت‌فرنگی خشک منبع غنی از فولات به‌شمار می‌رود. مصرف یک فنجان از این محصول حدود ده درصد نیاز روزانه بدن به فولات را تامین می‌کند. مصرف این ماده مغذی در مادران باردار موجب پرورش و رشد کامل جنین شده و از بروز هرگونه نقص مادرزادی جلوگیری می‌کند. توت‌فرنگی خشک همچنین به رشد دستگاه عصبی جنین کمک شایانی خواهد کرد.
تقویت استخوان‌ها
توت‌فرنگی خشک به‌عنوان منبع مناسبی برای پتاسیم و ویتامین k شناخته می‌شود. این دو ماده مغذی به سلامت استخوان‌ها در سنین رشد و بزرگسالی کمک شایانی می‌کند. پیشنهاد می‌شود مصرف روزانه توت‌فرنگی خشک را در رژیم غذایی فرزند خود قرار دهید.
افزایش سلامت دهان و دندان
از دیگر فواید توت‌فرنگی خشک می‌توان به سفیدی دندان‌ها اشاره کرد. توت‌فرنگی خشک به‌صورت ویژه دارای ماده مغذی به‌نام اسید مالیک است. این ماده به‌عنوان سفیدکننده دندان‌ها شناخته می‌شود. برای سفیدی دندان‌ها کافی است توت‌فرنگی خشک را در آب خیسانده و سپس با چند عدد توت‌فرنگی تازه مخلوط کنید. سپس ترکیب به‌دست‌آمده را به‌عنوان خمیردندان گیاهی مورد استفاده قرار دهید.
تنظیم فشار خون
منیزیم موجود در توت‌فرنگی خشک به تنظیم فشارخون کمک شایانی کرده و خون‌رسانی در بدن را تسهیل می‌کند.
افزایش سلامت پوست
مصرف اسکراب لایه‌برداری که با میوه خشک توت‌فرنگی تهیه می‌شود، به از بین بردن سلول‌های مرده پوست کمک شایانی می‌کند. همچنین ویتامین C موجود در این محصول میزان کلاژن سازی پوست را چند برابر کرده و از پیری زودرس جلوگیری می‌کند. به‌علاوه ترکیبات مفید موجود در این میوه خشک، جوش و آکنه را نیز از بین برده و جای آن‌ها را کم‌رنگ می‌کند.
نکات مهم درباره استفاده از توت‌فرنگی خشک
استفاده از توت‌فرنگی خشک مضرات چندانی به‌همراه ندارد اما مصرف این ماده خوراکی برای دو گروه از افراد ممنوع اعلام شده‌است.
- افراد مستعد آلرژی: مصرف توت‌فرنگی خشک مانند میوه تازه آن، برای کسانی که واکنش‌های آلرژیک دارند ممنوع است. ترکیبات این میوه موجب بروز خارش‌های پوستی و بثورات جلدی خواهد شد.
- بیماران مبتلا به سنگ کلیه: مصرف این میوه خشک در بیماران مبتلا به سنگ کلیه عارضه‌ای به‌همراه ندارد، اما اگزالات کلسیم موجود در این میوه موجب تشدید علائم بیماری در این افراد می‌شود.
خرید اینترنتی توت‌فرنگی خشک در تهران
امروزه بسیاری از تولیدکنندگان به تهیه و پخش میوه خشک روی آورده‌اند. چنانکه مشاهده کردید با قرار دادن توت‌فرنگی خشک به‌عنوان میان وعده‌ای فوق‌العاده در رژیم غذایی، خواص بسیاری برای بدن فراهم می‌شود. برای خرید توت‌فرنگی خشک به‌صورت غیرحضوری تنها کافی است به بازار آنلاین به‌روز رسان مراجعه کنید. سایت به‌روز رسان این امکان را برای شما فراهم کرده‌است تا انواع برندهای این محصول را با یکدیگر مقایسه کرده و انتخاب مناسبی داشته باشید. شما می‌توانید پس‌از مشاهده قیمت توت‌فرنگی خشک در سامانه به‌روز رسان، نسبت‌به ثبت خرید خود اقدام کنید. با خرید از سامانه به روز مارت، محصولی باکیفیت و بهداشتی را درب منزل دریافت خواهید کرد.
طرز تهیه توت‌فرنگی خشک در منزل
خشک کردن انواع میوه علاوه بر افزایش مدت ماندگاری، به یکی از روش‌های مناسب برای محافظت از طعم میوه نیز تبدیل شده‌است. مصرف این میان وعده جذاب به کاهش اشتها کمک کرده و روند لاغری را نیز تسریع می‌کند. در ادامه سه روش متفاوت برای تهیه توت‌فرنگی خشک خانگی ارائه خواهد شد.
استفاده از دستگاه خشک‌کن
استفاده از این روش به حفظ بافت و کیفیت میوه کمک شایانی می‌کند، زیرا در این روش آب میوه به‌صورت بسیار آهسته تبخیر شده و به‌این‌ترتیب خواص توت‌فرنگی حفظ می‌شود. برای استفاده از این روش ابتدا دمای دستگاه را بر روی 75 درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید. سپس توت‌فرنگی‌ها را به‌صورت درسته یا اسلایس روی دستگاه بچینید. باتوجه به ضخامت میوه حدود ۲۴ الی ۴۸ ساعت زمان کافی است تا آب میوه تبخیر شده و توت‌فرنگی خشک حاصل شود.
استفاده از فر
یکی از ترفندهای خشک کردن میوه توت‌فرنگی استفاده از جریان هوای داغ است. به‌این‌ترتیب استفاده از فر، یکی از بهترین روش‌ها برای تغییر جریان هوای داغ شناخته می‌شود. در این روش هیچ ماده افزودنی به توت‌فرنگی‌ها اضافه نشده و میوه‌ها تنها پس‌از چند ساعت به‌صورت کامل خشک می‌شوند. از دیگر مزیت‌های استفاده از فر می‌توان به کنترل نتیجه کار اشاره کرد. شما می‌توانید در این روش میوه‌ها را به هر اندازه و شکلی که دوست دارید، خشک کنید.
در این روش ابتدا توت‌فرنگی‌ها را به مدت ۱۰ دقیقه درون آب لیمو و آب قرار دهید. این عملیات به حفظ کیفیت ظاهری توت‌فرنگی کمک خواهد کرد. سپس میوه‌ها را آبکشی کرده و به کمک پارچه بدون پرز خشک کنید. پیش‌از قرار دادن میوه‌ها درون فر، دمای فر را روی ۵۴ الی ۷۱ درجه سانتی‌گراد تنظیم کرده تا محفظه فر به‌خوبی گرم شود. سپس روی سینی فر یک کاغذ روغنی پهن کرده و تکه‌های میوه را با فاصله بر روی آن بچینید. برای جلوگیری از لوله شدن میوه‌ها نیز یک توری فلزی یا لاینر سیلیکونی بر روی میوه‌ها قرار دهید.
سپس سینی را درون فر قرار داده و هر دو ساعت یکبار سینی را جابه‌جا کنید. پس‌از آنکه بافت میوه به‌صورت منعطف درآمد، سینی را از فر بیرون بیاورید. در پایان میوه‌های خشک و خنک شده را درون ظرف مناسبی قرار داده و درب آن را به مدت چهار الی پنج روز باز بگذارید. با این کار رطوبت اضافی میوه نیز تبخیر خواهد شد.
استفاده از نور مستقیم آفتاب
ابتدایی‌ترین روش خشک کردن میوه استفاده از نور مستقیم آفتاب است. در این روش میوه‌ها در فضای باز و در مقابل نور خورشید قرار می‌گیرند. برای استفاده از این روش توصیه می‌شود شرایط هوایی را بسنجید. چنانچه رطوبت هوا به مدت دو الی سه روز متوالی، زیر ۶۰ درصد بوده و هوا آفتابی و گرم اعلام بود، نسبت‌به خشک کردن توت فرنگی‌ها در آفتاب اقدام کنید.
ابتدا توت‌فرنگی‌های برش زده‌شده را روی سینی استیل ضد زنگ یا پلاستیکی قرار دهید. سپس دو عدد آجر را روی زمین قرار داده تا سینی میوه از زمین فاصله مناسبی داشته باشد. این کار به جریان بهتر هوا کمک کرده و زمان خشک شدن میوه را کاهش می‌دهد. شما می‌توانید از یک ورقه آلومینیوم یا قلع نیز برای تسریع روند خشک شدن کمک بگیرید. سپس سینی را بر روی دو آجر قرار داده و یک توری فلزی نیز روی آن قرار دهید.
توصیه می‌شود در هنگام شب سینی میوه را در جایی سرپوشیده قرار داده تا از مرطوب شدن دوباره آن در هوای خنک شب جلوگیری کنید. همچنین توجه داشته باشید که باید در روز چندین‌بار به توت‌فرنگی‌ها سربزنید. هر زمان که بافت میوه‌ها چروکیده و ترد شد، میوه خشک برای مصرف آماده خواهد بود.
طرز تهیه دمنوش توت‌فرنگی خشک
نوشیدن دمنوش توت‌فرنگی خشک به برطرف کردن عطش کمک شایانی می‌کند. در ادامه طرز تهیه این نوشیدنی گیاهی را شرح داده و فواید آن را معرفی می‌کنیم.
مواد لازم
توت‌فرنگی خشک: ۲۰ گرم
آب: سه لیوان
عسل: به مقدار دلخواه
روش تهیه
ابتدا توت‌فرنگی خشک را درون قوری شیشه‌ای ریخته و سپس آب را به آن اضافه کنید. در ادامه قوری را روی حرارت مستقیم قرار دهید تا آب جوش بیاید. حدود ۱۵ الی ۲۰ دقیقه برای دم کشیدن توت‌فرنگی خشک کافی خواهد بود. درپایان دمنوش را درون فنجان ریخته و سرو کنید. شما می‌توانید از عسل طبیعی برای شیرین کردن این نوشیدنی استفاده کنید.
خواص درمانی دمنوش توت‌فرنگی
- رفع عطش و احساس تشنگی
- کاهش کلسترول خون
- تصفیه خون
- کمک به آرامش اعصاب
- افزایش اشتها
- التیام دردهای کبدی و صفرا
- درمان یبوست
- ایجاد احساس شادی و نشاط
- ضد اسهال
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- درمان تیروئید کم‌کار
- کاهش فشار خون بالا
- درمان کم‌خونی
- رفع جوش و آکنه‌های صورت
- تنظیم عملکرد روده