خرمالو خشک از انواع خشکبار سنتی است که در کشورهای شرقی آسیا تولید و مصرف می‌شود. این خشکبار خارق‌العاده در فصول سرد و به روش سنتی خشک کردن در هوای آزاد تهیه شده و به‌عنوان میان وعده مصرف می‌شود. در ادامه اطلاعات تغذیه‌ای خرمالو خشک بیان شده و خواص و مضرات آن معرفی می‌شود. در پایان نیز به نکات مهم در خشک کردن خرمالو اشاره خواهد شد.
میوه خرمالو
درخت خرمالو از گیاهان دولپه‌ای شناخته می‌شود که پس‌از گل‌دهی به بار می‌نشیند. نام این میوه نیز از ترکیب دو واژه خرما و آلو تشکیل شده و طعم گسی دارد. هرچند سابقه این میوه به کشور یونان برمی‌گردد و به‌عنوان میوه خدایان شناخته می‌شود، اما در کشورهای آسیای شرقی و به ویژه ژاپن محبوبیت بسیار زیادی دارد. کشورهای این منطقه از برگه خرمالو خشک در میان وعده یا تهیه دم نوش استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که میوه خرمالو به دلیل دارا بودن طعم گس، از هجوم هرگونه آفات و حشرات در امان مانده و برای تولید آن از سموم دفع آفات کمتری استفاده می‌شود. به‌همین دلیل احتمال بروز هر گونه حساسیت و آلرژی نسبت‌به خرمالو، کمتر از میوه‌های دیگر خواهد بود.
در کشور ایران نیز انواع مختلف درخت خرمالو کشت شده و به بار می‌نشیند. در بسیاری از گونه‌های این میوه، شکل خرمالو کاملاً گرد و کروی بوده و در بعضی دیگر شکلی کشیده دارد. قسمت گوشت این میوه قابل خوردن بوده و مقدار زیادی مواد قندی، ویتامین و دیگر مواد مغذی را در خود جا داده‌است. به‌صورت کلی انواع میوه خرمالو به شرح زیر است:
خرمالوی ژاپنی
این‌گونه‌ی خرمالو، بومی کشور چین است. طعم آن شیرین و برگهای پهن و سفتی دارد. این نوع درخت ابتدا در نواحی آسیای شرقی پرورش پیدا کرده و سپس به کشورهای جنوبی آمریکا و اروپا صادر شد.
خرمالوی آمریکایی
این‌گونه درخت خرمالو به‌صورت بومی در محل نواحی شمال شرقی آمریکا می‌روید.
خرمالوی سیاه
این نوع میوه در کشور مکزیک به‌صورت بومی روئیده و میوه نارس آن پوستی سبز و گوشتی سفید دارد. پس‌از رسیدن میوه، پوست آن به رنگ سیاه درمی‌آید.
خرمالوی ماپولو یا سیب مخملی
این گیاه به‌صورت بومی در فیلیپین روییده و قسمت گوشتی آن سفید و پوست آن قرمز رنگ است.
خرماندو
از قدیمی‌ترین انواع میوه خرمالو می‌توان به خرماندو اشاره کرد که در نواحی غربی آسیا و جنوب شرقی اروپا به‌صورت بومی می‌روید. یونانیان باستان از این میوه با نام میوه خدایان یاد می‌کرده‌اند.
خشک کردن میوه خرمالو
همانطورکه گفته شد میوه خرمالو دارای بافتی گوشتی است و اگر شرایط فساد برای آن فراهم باشد، به‌سرعت سیاه و خراب می‌شود. خشک کردن این میوه در فصل سرما، از فاسد شدگی آن جلوگیری کرده و امکان مصرف آن را در فصول دیگر سال فراهم می‌کند.
در کشور ایران انواع خرمالوی خشک و باکیفیت تولید شده و به بازار عرضه می‌شود. برای تهیه خرمالو خشک به روش صنعتی، ابتدا میوه‌های گوشتی و باکیفیت انتخاب شده و پس‌از شستشوی مناسب به‌صورت ورقه‌های بسیار نازک برش داده می‌شود. سپس این چیپس‌های خرمالو، بر روی سینی‌های بزرگ چیده شده و در دستگاه‌های خشک‌کن صنعتی قرار داده می‌شود. این دستگاه‌ها به طبقات چرخانی مجهز است که امکان خشک شدن یکنواخت برش‌های میوه را فراهم می‌کند.
البته در برخی از روش‌ها میوه خرمالو به‌صورت درسته و با برگهای بالایی خشک و به بازار عرضه می‌شود. در این حالت پس‌از خشک شدن کامل خرمالو، مقداری قند گیاهی بر روی پوست آن تشکیل شده و در ترکیبات خرمالو خشک، پودر قند نیز مشاهده می‌شود.
کاربرد خرمالو خشک
در شیوه‌های سنتی، خرمالو خشک به‌تنهایی و به‌عنوان میان وعده در کنار چای سرو می‌شود. امروزه از انواع خرمالو خشک برای تهیه مربا، آجیل، مارمالاد، عصاره، حلوا، دسر، کیک و ... نیز استفاده می‌شود. همچنین در طب سنتی، دمنوش خرمالو خشک نیز تهیه و مصرف می‌شود. برای تهیه این دمنوش، ابتدا چیپس خرمالو خشک را درون آب جوش قرار داده و پس‌از چند دقیقه به‌صورت دمنوش مصرف می‌کنند. از اسانس خرمالو خشک نیز برای تهیه تونر و به‌عنوان موادی برای مراقبت‌های پوستی استفاده می‌شود. استفاده از این محلول، چربی پوست را تنظیم کرده و منافذ آن را کوچک می‌کند. همچنین این دمنوش برای از بین بردن آکنه و جوش نیز بسیار مفید خواهد بود.
ارزش غذایی خرمالو خشک
مصرف خرمالو خشک در طب سنتی خواص بسیاری به همراه داشته و مواد مغذی موجود در آن به درمان بیماری‌های گوناگون، کمک شایانی می‌کند. این خشکبار مغذی دارای آنتی‌اکسیدانی به نام بتاکاروتن بوده که از تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن جلوگیری می‌کند. به‌این‌ترتیب می‌توان از بارزترین خواص خرمالو خشک، به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های بدخیم و سرطان اشاره کرد.
همچنین طبع خرمالو خشک در طب سنتی گرم و تر شناخته شده و برای مصرف در فصول سرد ایده‌آل خواهد بود. خوب است بدانید که کالری خرمالو خشک به‌ازای هر ۱۰۰ گرم، برابر با ۱۱۹ کیلوکالری بوده و نسبت به دیگر میوه‌های خشک‌شده کالری کمتری دارد. به‌طور کلی مواد مغذی موجود در این خشکبار خوش‌طعم به شرح زیر است:
- کربوهیدرات: 5/33 گرم
- پروتئین: ۸ گرم
- چربی: ۱۴ گرم
- آب: 4/64 گرم
- ویتامین C: ۶۶ میلی‌گرم
- کلسیم: ۲۷ میلی‌گرم
- آهن: 5/2 میلی‌گرم
- فسفر: ۲۶ میلی‌گرم
- پتاسیم: ۳۱۰ میلی‌گرم
- سدیم: یک میلی‌گرم
خواص خرمالو خشک در طب سنتی
آنتی‌اکسیدان موجود در خرمالو خشک به از بین بردن رادیکال‌های آزاد بدن، کمک شایانی کرده و به‌این‌ترتیب از ابتلا بدن به بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان و بیماری‌های عصبی همچون آلزایمر جلوگیری می‌کند. در ادامه به بیان دیگر فواید خرمالو خشک اشاره خواهیم کرد.
بهبود عملکرد قلب
میوه خرمالو دارای آنتی‌اکسیدانی به نام فلاونوئید بوده که با مصرف آن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کاهش پیدا می‌کند. با قرار دادن این ماده خوراکی در رژیم غذایی، فشار خون کاهش پیدا کرده و کلسترول بد آن نیز کنترل می‌شود. همچنین طعم گس خرمالو به دلیل وجود ترکیبی به نام تانن بوده که به کنترل فشارخون کمک شایانی می‌کند.
پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های التهابی
ویتامین C موجود در خرمالو خشک، در کنار آنتی اکسیدان‌های قوی به از بین بردن التهابات بدن کمک شایانی کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، آرتروز، دیابت، سرطان و چاقی را کاهش می‌دهد.
بهبود فرآیند هضم
فیبر، یکی از مواد ضروری برای هضم غذا بوده و تحرکات روده را تنظیم می‌کند. این ماده غذایی همچنین سوخت‌وساز باکتری‌های مفیدی که درون روده هستند را افزایش داده و سلامت دستگاه گوارش را تضمین می‌کند. محققان علم تغذیه دریافته‌اند در صورت استفاده از فیبر خرمالو خشک، فرآیند هضم بهبود یافته و خطر ابتلا به بیماری‌های روده‌ای همچون یبوست کاهش پیدا می‌کند.
تقویت بینایی
مصرف یک عدد خرمالو خشک در روز، حدود ۵۵ درصد از نیاز بدن به ویتامین A را تامین می‌کند. همچنین مصرف این ویتامین عملکرد غشای قرنیه را بهبود داده و پروتئین لازم برای بینایی چشم را فراهم می‌کند. به‌علاوه آنتی‌اکسیدان‌های ویژه‌ای در میوه خرمالو وجود دارد که موجب افزایش قدرت بینایی شده و غشای حساس به نور در قرنیه را تقویت می‌کند.
کنترل سطح قند خون
فلاونوئید موجود در پوست خرمالو از انواع آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به کنترل سطح قند خون کمک شایانی می‌کند. به‌این‌ترتیب با مصرف خرمالو خشک، ترکیبات مضری که هنگام مصرف قند به همراه پروتئین یا چربی تولید شده و موجب افزایش قند خون می‌شود، کاهش پیدا می‌کند. این امر از ابتلا به دیابت و عوارض ناشی از آن جلوگیری خواهد کرد.
پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ
تمامی میوه‌های نارنجی و زردرنگ همچون خرمالو، دارای بتاکاروتن بوده که از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. خرمالو خشک با داشتن بتاکاروتن و فیبر فراوان، فرآیند هضم را بهبود بخشیده و سموم بدن را به‌صورت منظم دفع می‌کند. به‌این‌ترتیب با مصرف این خشکبار از ابتلا به سرطان روده بزرگ، به‌ویژه در زنان پیشگیری خواهد شد.
تقویت استخوان‌ها
ترکیبات ویژه‌ای در خرمالو خشک وجود دارد که پلی‌ساکارید نامیده می‌شود. این ترکیبات از رشد سلول‌های تجزیه‌گر استخوان جلوگیری کرده و از ابتلا به پوکی استخوان، به‌ویژه در زنان یائسه جلوگیری می‌کند.
ارتقا سلامت مغز
در خرمالو خشک که ترکیب طبیعی به نام فیستینه وجود دارد که از انواع آنتی‌اکسیدان‌های مفید به‌شمار می‌رود. مصرف این ماده به‌ویژه حافظه طولانی مدت را افزایش داده و از ابتلا به انواع اختلال‌های عصبی جلوگیری می‌کند. این ماده همچنین سطح سروتونین خون را افزایش داده و اثرات افسردگی را از بین خواهد برد.
کمک به پاکسازی کبد
انواع متفاوت آنتی‌اکسیدان در خرمالو خشک وجود دارد که به دفع بهتر سموم موجود در بدن کمک شایانی می‌کند. مصرف این خشکبار کبد را نیز پاکسازی کرده و سلامت آن را حفظ می‌کند. باید توجه داشته باشید که سم‌زدایی مناسب کبد، فعالیت‌های رادیکال آزاد را محدود کرده و خطر ابتلا به انواع سرطان را کاهش می‌دهد.
مصرف خرمالو خشک برای کودکان
خرمالو خشک دارای انواع ویتامین‌ها همچون A، C و گروه B بوده و مواد معدنی همچون کلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم را در خود جا داده‌است. تمامی این مواد معدنی به رشد و نمو مناسب کودکان کمک شایانی خواهد کرد.
مناسب برای مصرف در دوران بارداری
مصرف خرمالو خشک در بارداری هیچ خطری نداشته و در صورت استفاده میزان مناسبی از این خشکبار، فواید فراوانی برای جنین و مادر نیز فراهم خواهد شد. در ادامه به شرح چند مورد از این فواید می‌پردازیم.
تقویت استخوان‌های جنین
کلسیم و فسفر موجود در خرمالو موجب رشد بهتر و افزایش تراکم استخوانی در نوزاد می‌شود.
درمان کمبود آهن در مادران
کم‌خونی در بارداری، یکی از متداول‌ترین اختلالات در این دوران شناخته می‌شود. خرمالو خشک با دارا بودن میزان مناسبی آهن طبیعی، از بروز این عارضه در مادران باردار جلوگیری کرده و میزان هموگلوبین خون این افراد را افزایش می‌دهد.
تقویت سیستم ایمنی مادران باردار
ماده مغذی موجود در این خشکبار همچون ویتامین A و کاروتن، قدرت بینایی و ماهیچه‌های قلب مادر را تقویت می‌کند. همچنین ویتامین C موجود در خرمالو خشک، سیستم ایمنی بدن مادران را افزایش داده و به‌این‌ترتیب سلامتی جنین را نیز تضمین می‌کند.
کنترل فشارخون
منیزیم موجود در خرمالو خشک فشارخون مادران باردار را در طول دوران حاملگی تنظیم کرده و از ابتلا به فشار خون بالا جلوگیری می‌کند.
کاهش استرس مادران باردار
مصرف ویتامین C موجود در خرمالو توسط مادران، استرس و افسردگی و همچنین بی‌خوابی را درمان کرده و اضطراب را از آن‌ها دور می‌کند.
پیشگیری و درمان سرماخوردگی در مادران باردار
مصرف منظم خرمالو خشک علائم بیماری‌های سرماخوردگی را درمان کرده و مشکلات سکسکه و اثرات ناشی از آن را در مادران باردار از بین می‌برد.
پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه در مادران باردار
یکی دیگر از مشکلات متداول در دوران بارداری، تشکیل سنگ کلیه در این افراد شناخته می‌شود. مصرف خرمالو خشک با حذف اثرات منفی انواع داروهای شیمیایی، خطر تشکیل سنگ کلیه در مادران باردار را نیز به حداقل می‌رساند.
جلوگیری از ابتلا به دیابت بارداری
پوست میوه خرمالو دارای مواد مغذی است که مقاومت بدن مادران باردار را به انسولین کم کرده و سطح قند خون آن‌ها را تنظیم می‌کند. به‌این‌ترتیب خطر ابتلا به دیابت دوران بارداری کاهش یافته و سلامت جنین تضمین می‌شود.
مضرات خرمالو خشک
مصرف بیش‌از اندازه خرمالو خشک فشارخون را کاهش داده و درصورتی‌که به‌طور نشسته تولید شده باشد، احتمال ابتلا به مسمومیت غذایی را افزایش می‌دهد. همچنین، مصرف بیش‌از حد خرمالو خشک برای افراد زیر ممنوع خواهد بود.
- افراد چاق به دلیل کالری زیاد
- افرادی که اخیراً جراحی روده داشته‌اند
- بیماران قلبی و عروقی
- افراد مبتلا به سل
- افراد مستعد یبوست نباید بیشتر از یک عدد خرمالو خشک در روز مصرف کنند.
خرید اینترنتی خرمالو خشک در تهران
بازار آنلاین به روز رسان با ارائه انواع خشکبار و میوه‌های خشک باکیفیت، سلامت و تندرستی مصرف‌کنندگان را تضمین می‌کند. شما می‌توانید با مراجعه به سایت به‌روز رسان از انواع قیمت خرمالو خشک اطلاع پیدا کرده و سپس نسبت‌به خرید خرمالو خشک اقدام کنید. سامانه به روز مارت این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا انواع خشکبار را در بسته‌بندی‌های شیک و بهداشتی خریداری کرده و سپس کالای خود را به صورت غیرحضوری و درب منزل دریافت کنید.
طرز تهیه خرمالو خشک در منزل
یکی از بهترین روش‌ها برای تهیه انواع خشکبار در منزل استفاده از روش چیپس کردن میوه خواهد بود. در ادامه طرز تهیه خرمالو خشک به روش چیپس میوه و درسته را شرح خواهیم داد.
مواد لازم برای تهیه خرمالو خشک
خرمالو: یک کیلوگرم
ادویه‌جات: در صورت تمایل
طرز تهیه چیپس خرمالو خشک
برای تهیه خرمالو خشک، انجام موارد زیر ضروری است:
انتخاب میوه مناسب
توصیه می‌شود برای تهیه خرمالو خشک از میوه‌های گوشتی استفاده شده و از انتخاب خرمالوهایی که بافت نرمی دارند اجتناب کنید. همچنین انتخاب میوه‌هایی که رنگ نارنجی تیره‌تری دارد، برای خشک کردن بهتر خواهد بود.
آماده‌سازی میوه
ابتدا میوه‌ها را به‌خوبی شسته و سپس به‌صورت لایه‌لایه برش دهید. ضخامت لایه‌ها باید مساوی و تقریباً به‌اندازه نیم سانتی‌متر باشد. شما می‌توانید در این مرحله از ادویه‌جات خوش عطر و بویی همچون زنجبیل، دارچین، هل و ... استفاده کرده و خرمالو خشک خانگی را به شکل طعم‌دار تهیه کنید.
روش‌های خشک کردن خرمالو
برای خشک کردن انواع میوه در منزل سه روش وجود دارد. در ادامه این روش‌ها بیان خواهد شد.
خشک کردن خرمالو به روش آفتابی
اولین و ساده‌ترین روش برای خشک کردن تکه‌های خرمالو، استفاده از نور مستقیم خورشید است. برای این منظور لایه‌های خرمالو را بر روی یک سینی پهن کرده و سپس مقابل نور مستقیم خورشید قرار دهید. همچنین بهتر است برای جلوگیری از ورود حشرات و آفات به میوه‌ها، یک توری پارچه‌ای بر روی سینی میوه‌ها قرار دهید. پس‌از گذشت حدود دو الی سه روز، خرمالو‌های خشک‌شده آماده مصرف خواهد بود.
خشک کردن خرمالو با استفاده از فر
در این روش به مدت زمان کمتری برای خشک شدن خرمالو نیاز خواهد بود. ابتدا درجه حرارت فر را بر روی ۹۵ الی ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کرده و سپس سینی خرمالوها را درون فر قرار دهید. توجه داشته باشید که باید درب فر را به کمک یک ملاقه به صورت نیمه باز نگاه دارید. پس‌از یک ساعت سینی خرمالو را از فر بیرون بیاورید.
خشک کردن خرمالو با استفاده از بخاری و شوفاژ
در این روش ابتدا یک لایه فویل آلومینیومی را بر روی شوفاژ قرار داده و سپس لایه‌های خرمالو را بر روی آن بچینید. پس‌از حدود ۱۲ الی ۲۴ ساعت خرمالو خشک شما آماده خواهد بود.
طرز تهیه خرمالو خشک به صورت درسته
برای تهیه این نوع خرما خشک ابتدا میوه‌ها را به‌خوبی شسته و سپس پوست آن‌ها را با دقت جدا کنید. توجه داشته باشید که برای تهیه خرمالو خشک به صورت درسته، نباید قسمت سبز رنگ میوه جدا شود، زیرا میوه از این قسمت آویزان شده و خشک می‌شود.
در مرحله بعد ظرف مناسبی بر روی حرارت قرار داده و تا نصف آن را با آب پر کنید. در ادامه یه قطعه نخ به شاخه خرمالو وصل کرده و میوه را به مدت 20 ثانیه درون آب جوش فرو ببرید. پس از این مدت خرمالو را از آب بیرون آورده و از مکان مناسبی آویزان کنید. دقت داشته باشید که برای حفظ ظاهر خرمالو، میوه‌ها نباید با سطح دیگری تماس داشته باشد.
با توجه به دمای محیط بین 12 الی 14 روز زمان کافی است تا خرمالوها خشک شده و برای مصرف آماده شوند. در این حالت بلورهای شکری زیبایی نیز بر روی خرمالو خشک تشکیل می‌شود که ناشی از وجود قند فراوان درون میوه خواهد بود. شما می‌توانید خرمالو خشک را درون ظرف دربسته قرار داده و به مدت چند ماه درون یخچال نگهداری کنید. توجه داشته باشید که از خرمالو خشک حتما باید در مکانی خشک و خنک همچون یخچال نگهداری شود.