لواشک خوراکی خوشمزه و پرطرفداری که حتی فکر کردن به آن می‌تواند باعث تَر شدن دهان و تصور مزه‌ی ترش یا ملس آن در ذهن ما بشود. این خوراکی پرطرفدار انواع مختلفی دارد و حرف و حدیث‌های فراوانی پشت سرش بر زبان‌ها جاری است. در این مطلب قرار است به طور کامل درمورد لواشک، انواع مختلف آن، فواید و خواصی که دارد و ضررهای آن صحبت کنیم. اگر از عاشقان و طرفداران پر و پا قرص لواشک هستید، این مطلب برای شما نوشته شده است و می‌توانید با اشتیاق آن را تا انتها دنبال کنید.
انواع لواشک
از هر جهتی که به این خوراکی شیفته‌کننده نگاه کنیم، می‌تواند شکل و نوع جدیدی پیدا کند و دسته‌بندی‌های متفاوت‌تری را در بر بگیرد. مثلا اگر از نظر نوع فرآوری آن لواشک را دسته‌بندی کنیم، می‌توانیم در دو دسته‌ی بزرگ و کلی کارخانه‌ای و خانگی تقسیم کنیم. نوع کارخانه‌ای آنها به خودی خود می‌تواند شامل دسته‌های متنوعی مثل بهداشتی و غیربهداشتی تقسیم شود.
به بیان دیگر لواشک کارخانه‌ای می‌تواند استاندارد یا غیراستاندارد باشد. حک شدن علامت استاندارد بر روی محصولات خبر از این موضوع می‌دهد که این محصول بر طبق آیین‌نامه‌ای اصولی تهیه و تولید شده و تمام مراحل تولید و فراوری آن مورد بررسی دقیق قرار گرفته است. بنابراین محصولی که این نشان را دریافت کرده است ویژگی‌های بهداشتی آن نمی‌تواند از یک حدی پایین‌تر باشد.
به همین جهت هر لواشکی که بر روی آن علامت استاندارد حک شده باشد، مد نظر ما نیست. در واقع ما از محصولی صحبت می‌کنیم که بر طبق اصول و قواعدی بهداشتی تهیه و تولید شده و حتی از ظاهر و بسته‌بندی آن هم کیفیت به طور کامل مشخص و مبرهن است.
از طرفی دیگر بسیاری از کسب‌وکارهای خانگی وجود دارند که تهیه و تولید لواشک خانگی را در دستور کار خود قرار داده‌اند و توانسته‌اند یک کسب‌وکار کوچک و بهداشتی را سر و سامان بدهند.
لواشک ملس، ترش و شیرین
دسته‌بندی دیگری که برای محصولاتی مثل لواشک وجود دارد مربوط می‌شود به طعم و نوع تجربه‌ای که از مزه‌ی خود در دهان و خاطر ما بر جای می‌گذارند. این دسته‌بندی شامل ترش، شیرین و ملس می‌شود. جدا از این که نوع میوه‌ها و مزه‌ی میوه‌هایی که برای تهیه‌ی لواشک مورد استفاده قرار می‌گیرند، در تعیین مزه موثرند، یک عامل دیگر اضافه شدن یا نشدن شیرینکنندهها است که در کاهش ترشی و ایجاد مزه‌ی ملس یا شیرین تاثیر دارند. از طرفی دیگر فرآیندهای مختلفی در مراحل تولید لواشک وجود دارند که باعث تغییر کردن مزه‌ی لواشک می‌شود.
مثلا ممکن است با استفاده از این مراحل، پس و پیش کردن یا حذف آنها از یک سری میوه‌ی مشخص سه نوع لواشک در سه طیف و درجه‌ی مزه خلق شود. مثلا از میوه‌ی ترشی مثل زغال‌اخته سه نوع لواشک تولید شود که هر سه نوع مزه را در بر بگیرد.
البته لواشک‌های خانگی در این امر محدودیت بیشتری دارند و لواشک‌های کارخانه‌ای توانسته‌اند در تولید محصولات متنوع‌تر از نظر طعم و میوه‌های مختلف گوی سبقت را بربایند. این اتفاق بیشتر به دلیل لوازم، مواد و دستگاه‌هایی است که در صنعت لواشک‌سازی پیشرفته و مدرن کارخانه‌ها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
در هر بخش از این مطلب وقتی از لواشک کارخانه‌ای صحبت می‌کنیم، مقصود ما لواشک‌های باکیفیت، بهداشتی و استانداردی است که ثمره‌ی تلاش، تحقیق و توسعه‌ی کارخانه‌های معتبر و برندهای شناخته شده و معتبر است. در ادامه از خواص و فواید چنین لواشک‌هایی در جهت ایجاد سلامتی صحبت می‌کنیم و به هیچ عنوان مقصود ما هر نوع لواشکی نیست که نه تنها منفعتی برای شما ندارد، بلکه می‌تواند سلامتی شما را به خطر بیاندازد.
همانطور که گفتیم لواشک جدا از طعم خوشایند و دلفریبی‌اش، فواید و خواصی را هم به همراه دارد و قصد داریم یک به یک به این فواید بپردازیم. البته قرار نیست به دلیل این فواید در مصرف آن ناپرهیزی کنیم و بی‌اندازه از آن استفاده کنیم. بلکه باید به شکلی بهینه و درست از فواید آنها بهره‌مند شویم.
خواص و مضرات لواشک
اگر بخواهیم سطحی به لواشک نگاه کنیم، تنها میوه‌های خشکی که پوست و هسته‌ی آنها گرفته شده و بعد از پخته شدن، ورقه‌هایی نازک و تا حدی شفاف را خواهیم دید. در حالی که این کار یکی از روش‌هایی بوده که در سالیان خیلی دور برای نگه‌داری طولانی‌مدت از میوه‌ها استفاده می‌شده است. در واقع برای جلوگیری از فساد و طولانی‌تر شدن زمان نگه‌داری، میوه‌ها را به شکل لواشک درمی‌آورده‌اند.
بنابراین اگر به دنبال جواب این سوال هستید که از «کدام میوه‌ها می‌توان لواشک تهیه کرد»، باید گفت که درست کردن لواشک یک روش قدیمی برای حفظ انواع میوه‌ها از فساد و مصرف آنها در فصول دیگر سال بوده است و تقریبا تمام میوه‌ها قابلیت لواشک شدن دارند.
حتی در مواقعی که میوه‌ها در اواخر فصل باقی مانده بود و اگر کمی بیشتر نگه داشته می‌شد با تلی از میوه‌های خراب مواجه می‌شدند، یا از آنها مربا تهیه می‌کردند و یا آنها را به لواشک تبدیل می‌کردند. تهیه و تولید لواشک برای مردم یک روش بهینه برای استفاده از میوه‌ها بوده است. پس یکی از خواص لواشک این است که میوه‌های زیادی را بدون این که ماده‌ی نگه‌دارنده و اضافی به آنها زده شود، برای مدت طولانی‌تری در خانه‌ی افراد نگه می‌دارد.
خواص لواشک
از طرفی به این علت که ماده‌ی اولیه و اساسی تولید لواشک‌ها میوه‌ها هستند، این خوراکی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌هایی است که بدن ما به آنها نیاز دارد. وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن ما باعث تقویت سیستم ایمنی، محافظت از سلول‌های بدن در برابر رادیکا‌ل‌های آزاد، تغییر شکل‌ها و عوامل سرطانی شدن سلول‌ها، ترمیم سلول‌های پوست، بهبود وضعیت پوست و مو و... می‌شود.
البته معنای این خطوط این نیست که برای درمان بیماری‌ها می‌توان از لواشک استفاده کرد. بلکه به این معنا است که گنجاندن مواد خوراکی سالمی که دارای مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان هستند؛ مثل لواشک، در برنامه‌ی غذایی به مرور زمان باعث می‌شوند که بدن شما توانایی دفاعی بهتری پیدا کند. رسیدن ویتامین و آنتی‌اکسیدان موجود در میوه‌هایی که اساس تولید لواشک‌ها هستند، می‌تواند به این امر در بدن شما کمک چشمگیری کند.
از طرفی دیگر لواشک حاوی میزان زیادی فیبر گیاهی است. حتما می‌دانید که دستگاه گوارش ما یک مسیر نسبتا طولانی است و وقتی غذاهای در حال هضم شدن حجم کمی داشته باشند، در مسیر گوارش شدن با از دست دادن آب خود به مرور سفت می‌شوند. به همین دلیل فرآیند دفع هم با سختی همراه خواهد شد.
پس استفاده از لواشک که حاوی فیبر زیادی است، می‌تواند حجم مواد در حال هضم شدن را در دستگاه گوارش افزایش بدهد. بنابراین با استفاده از لواشک و نوشیدن آب می‌توانید پیش از این که سختی دفع برای شما تبدیل به یک مساله‌ی بغرنج شود و نیاز به درمان پیدا کند، بر یبوست غلبه کنید.
از سویی دیگر به این دلیل که لواشک خوراکی کم‌کالری به حساب می‌آید، می‌توانید از فواید لواشک در جهت کاهش وزن هم سود ببرید. چه چیزی از این بهتر وجود دارد که به جای تنقلات پرکالری که فقط باعث افزایش سایز می‌شود، از لواشک استفاده شود تا هم از فواید میوه‌ای آن استفاده شود و هم از ورود کالری اضافه به بدن جلوگیری کرد.
البته نمی‌توان گفت که هر کسی که سودای لاغر شدن در سر دارد، باید فقط لواشک بخورد تا به آرزوی خود برسد. بلکه موضوع مورد بحث این است که لواشک می‌تواند به خوبی جایگزینی برای تنقلات غیرمفیدی باشد که باعث چاقی شما شده‌اند و البته با توجه به مزاج و متابولیسم خود و همچنین به میزان معقول در طول روز از آن استفاده کنید تا آسیب دیگری بابت سومصرف به بدن خود وارد نکنید.
برخی از لواشک‌ها خواص میوه‌هایی که برای تهیه‌ی آنها استفاده شده است را تمام و کمال در خود حفظ می‌کنند. مثال بارزی که برای این مورد وجود دارد، لواشک زغال اخته است. میوه‌ی زغال اخته برای بهبود عملکرد مجاری ادراری و از بین بردن عفونت‌های ویروسی و باکتریایی موجود در این دستگاه به کار می‌رود. لواشک ترش این میوه هم دقیقا همین تاثیر و همین کاربرد را دارد و استفاده از آن می‌تواند در رفع مسائل ناشی از این عفونت‌ها بسیار کمک‌کننده باشد.
دیگر لواشکی که فواید میوه‌ی خود را حفظ می‌کند، لواشک سیب است. همانطور که از سیب برای دفع سموم و رفع شدن مسائلی که به خاطر تجمع سموم در بدن استفاده می‌کنیم، لواشک سیب هم می‌توانیم به همین جهت بهره‌مند شویم. البته این خواص لواشک در طب سنتی به معنی جایگزین شدن کامل لواشک‌ها با میوه‌ها نیست. به این معنا است که می‌توانیم به جای خوراکی‌های دیگر مدتی هم از فواید لواشک بهره‌مند شویم و این خوراکی را جایگزین تنقلات کنیم.
در ارتباط با ارزش غذایی لواشک نباید این نکته ناگفته باقی بماند که بسته به نوع میوه‌ای که برای تولید آن به کار رفته است، حاوی درصدهای متفاوتی از ویتامین‌های آ، سی و کا هستند. هر چه رنگ میوه‌های به کار رفته نارنجی‌تر باشند، میزان بیشتری از ویتامین آ در آن موجود است که باعث تقویت حواس بینایی در افراد می‌شود. یا لواشک میوه‌هایی مثل کیوی که سرشار از ویتامین کا هستند، باعث خونسازی در بدن می‌شود.
مضرات لواشک
همانطور که گفتیم لواشک سرشار از ویتامین، آنتی‌اکسیدان و مواد معدنی است. یکی از این مواد معدنی که مثل دو لبه‌ی شمشیر عمل می‌کند، سدیم و پتاسیم است. بدن ما روزانه به میزان مشخصی از این دو ماده‌ی موثر و ضروری نیازمند است. از طرفی دیگر به خودی خود توانایی ساختن این مواد در بدن ما مقدور نیست. پس باید از منابع غذایی خود آنها را تامین کنیم. یکی از این منابع غذایی لواشک‌ها هستند.
گفتیم عملکردی شبیه به شمشیر دو لبه دارد؛ ماجرا از این قرار است که مصرف این مواد برای بدن ما ضروری است، اما مصرف بیش از حد مجاز از لواشک در طول روز به راحتی می‌تواند عملکرد دستگاه گوارش را با ایجاد اسهال مختل کند. از طرفی دیگر مصرف زیاد این خوراکی در طول روز با بر هم زدن تعادل میزان الکترولیت فشار خون و عملکرد قلب را با اختلال مواجه می‌کند.
درست مثل همه‌ی مواد غذایی که در دوران بارداری و شیردهی با محدودیت‌هایی جدی از سوی پزشک مواجه می‌شوند، مصرف لواشک در این دوران صرفا باید تحت نظر پزشک و با اجازه‌ی او انجام شود. در غیر این صورت می‌تواند سبب‌ساز مسائلی در این دوران برای مادر یا کودک شود. پس برای جلوگیری از بروز هر نوع مسئله‌ای از مصرف سرخود و بدون مشورت با پزشک در این دوران‌های حساس پرهیز کنید.
ترشی لواشک از اسیدی بودن آن نشات می‌گیرد. اساسا مزه‌ی ترش از خاصیت اسیدی ماده‌ی غذایی خبر می‌دهد. همچنان که استفاده‌ی به اندازه از لواشک فواید بسیاری را به ارمغان خواهد آورد، استفاده‌ی بیش از حد از آن به جهت اسیدی کردن محیط دهان، می‌تواند سبب‌ساز پوسیدگی‌ها و از بین رفتن زودهنگام مینای دندان‌های شما شود.
همانطور که می‌توان از فیبر زیاد موجود در لواشک‌ها و خاصیتی که در جهت رفع یبوست دارند، استفاده کنیم، می‌توانیم با مصرف زیاد از حد باعث از بین رفتن آب بدن و آسیب رساندن به سلامت و عملکرد کلیه‌ها (در اثر کمبود آب و در صورتی که بی‌آبی بدن جبران نشود) شویم.
همانطور که در تهیه‌ی لواشک‌های ترش و ملس از نمک استفاده می‌شود، در صورتی که از آنها استفاده می‌کنید و به میزان کافی آب ننوشید، می‌توانید به سلامتی کلیه‌ها آسیب بزنید و از سوی دیگر در طولانی‌مدت به بیماری‌هایی همچون فشارخون فرصت بروز بدهید.
نکات مهم در تهیه‌ی لواشک
در هنگام خرید لواشک حتما باید به مواردی که گفته می‌شود، دقت کافی داشته باشید تا محصولی باکیفیت و بهداشتی را تهیه کنید:
- در قدم اول به ظاهر و بسته‌بندی بسیار دقت و توجه داشته باشید. بسته‌بندی باید باکیفیت و بدون هرگونه پارگی و منفذ باشد تا لواشک در داخل بسته‌بندی تمیز و سالم باقی بماند. بسته‌بندی باکیفیت و جذاب می‌تواند در هنگام تشخیص اصل و تقلبی محصول به شما کمک کند.
- به دنبال علامت‌های استاندارد و سیب سازمان غذا و دارو باشید. این دو علامت حتما باید روی بسته‌بندی لواشک حک شده باشد.
- تاریخ تولید و تاریخ انقضای لواشک اهمیت بسیاری دارد، بنابراین در هنگام خرید به این دو تاریخ توجه کنید.
- در هنگام مصرف لواشک حتما به رنگ، بو و طعم آن دقت کنید. هرگونه تغییر رنگ و طعم و بوی متفاوت باید شما را از مصرف آن منصرف کند.
- هرگز نباید در داخل بافت لواشک و روی آن چیزی دیده شود یا لمس شود. بافت و سطح لواشک باید عاری از هرگونه جسم خارجی و اضافی باشد.
- ضخامت لواشک باید یکسان (چیزی بین یک تا پنج میلی‌متر) باشد و کم و زیاد نشود.
طرز تهیه لواشک به روش خانگی
در انتها طرز تهیه‌ی لواشک را به شما آموزش می‌دهیم تا در صورت تمایل بتوانید از میوه‌هایی که زیادی رسیده‌اند به بهترین شکل استفاده کنید. در این طرز تهیه تلاش شده تا هر سه نوع مزه را پوشش دهیم تا بتوانید هر کدام را که دلخواه بود انتخاب کنید. طبیعتا اگر قصد دارید، لواشک زردآلو درست کنید، به زردآلو نیاز دارید و برای درست کردن لواشک آلو به آلو. به علاوه اگر قرار است لواشک شیرین درست کنید، نمک و ادویه‌ها را از مواد اولیه حذف کنید و شکر یا عسل را انتخاب کنید و مراحل را با مواد مورد نیاز خود ادامه بدهید.
برای درست کردن یک ورقه لواشک به مواد زیر احتیاج دارید:
- میوه‌ی تازه ( به دلخواه از زردآلو، آلو، هلو، گلابی و سیب استفاده کنید.)
- آب
- آب لیمو ترش تازه
- شکر یا عسل
ادویه‌هایی مثل نمک، دارچین و جوز هندی (استفاده از آنها کاملا بر طبق سلیقه‌ی شما است.)
- گام اول میوه‌ها را شسته و ضدعفونی کنید. اگر هسته یا پوست اضافی دارند، آنها را جدا و قطعه قطعه کنید.
- گام دوم به ازای هر چهار فنجان میوه، نصف فنجان آب لازم دارید. آب را در داخل قابلمه‌ی ترجیحا استیل بریزید و روی حرارت بگذارید تا به جوش بیاید. میوه‌ها را داخل آن بریزید. در قابلمه را بگذارید و اجازه بدهید 10 تا 15 دقیقه روی حرارت پخته شود.
- گام سوم بعد از این مدت کمی هم بزنید و اگر به اندازه‌ی کافی نرم و پخته شده‌اند و آب قابلمه کاملا از دست رفته است، با گوشت‌کوب میوه‌های پخته را بکوبید.
- گام چهارم بسته به این که لواشک مورد نظر شما چه طعمی دارد و میوه‌های مورد استفاده‌ی شما شیرین یا ترش هستند، تصمیم بگیرید که از شیرینکنندهها و ادویه‌ها استفاده کنید. یک قاشق غذاخوری شکر به ازای چهار فنجان میوه کفایت می‌کند. یک قاشق غذاخوری آب لیمو ترش تازه را به آنها اضافه کنید.
- گام پنجم پوره‌ی به دست آمده را در غذاساز یا مخلوط‌کن بریزید تا به مخلوطی همگن و یکدست برسید.
- گام ششم یک سینی را بردارید و کف آن یک ورقه‌ی نایلونی تمیز بکشید و مخلوط را در آن بریزید و با لیسک سیلیکونی یا قسمت برجسته‌ی قاشق صاف و یکدست کنید.
- گام هفتم بهتر است که روی مایه‌ی لواشک را با ورقه‌ی نایلونی نپوشانید تا از کپک زدن جلوگیری کنید. اگر از پارچه‌ی توری تمیز استفاده کنید، بهتر است. به این صورت از گرد و غبار گرفتن لواشک جلوگیری می‌کنید. سینی را در فضای باز و در برابر نور آفتاب قرار بدهید تا خشک و قابل خوردن شود.
خرید اینترنتی لواشک در تهران
اگر به دنبال خریدن لواشک با کیفیت هستید، می‌توانید وارد سایت یا اپلیکیشن بازار آنلاین به روز مارت شوید و با جستجوی نام «لواشک» و با مقایسه‌ی قیمت لواشک و همچنین استفاده از تخفیف‌های به روز مارت برای این محصولات سفارش خود را ثبت و در زمان و محل مورد نظر خود، با نزدیک‌ترین تاریخ تولید دریافت کنید.