پفک و اسنک از میان‌وعده‌های شور محسوب می‌شوند. ماده اصلی در تهیه این خوراکی‌های جذاب، ذرت است. البته در بسیاری موارد از آرد گندم نیز در تهیه انواع اسنک استفاده می‌شود. پفک نیز به صورت ویژه، از افزایش حجم بلغور‌های ذرت به دست می‌آید. این خوراکی‌های پف کرده دارای مزه نمکی بوده و رنگ نارنجی اشتهابرانگیزی دارند. همین امر سبب شده تا مصرف پفک و اسنک در بین کودکان رواج پیدا کرده و محصولات متنوعی با طعم‌های مختلف به بازار عرضه شود. در ادامه خط تولید پفک و اسنک را شرح داده و انواع طعم‌های آن را معرفی می‌کنیم. همچنین در پایان دستور تهیه پفک خانگی را شرح خواهیم داد.
همه چیز در مورد پفک و اسنک
در این بخش سعی کرده‌ایم تا به سوالات متداول پیرامون انواع پفک و اسنک پاسخ دهیم.
انواع پفک و اسنک‌ها چه مواردی هستند؟
از انواع اسنک‌ها می‌توان به چیپس‌های سیب زمینی طعم‌دار، چیپس ذرت، پفک، پاپ کورن یا پف‌فیل اشاره کرد.
تاریخچه پفک چیست؟
در دهه ۱۹۵۰ میلادی شخصی به نام «موری یوهایی» محصول ترد و خوشمزه‌ای ابداع کرد که «چیز دودلز» نام داشت. اواخر دهه ۵۰ میلادی یکی از کمپانی‌های غول‌پیکر تولید تنقلات در آمریکا، امتیاز چیز دودلز را از یوهایی خریداری و تولید انبوه این خوراکی جذاب را آغاز کرد. اولین نوع چیز دودلز، بر پایه بلغور ذرت تولید شده و با طعم‌دهنده‌های مناسبی همچون پنیر، پوشش داده می‌شد.
این خوراکی جذاب در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی، وارد ایران شده و توسط تولیدکنندگان بومی به بازار عرضه می‌شد. اولین کارخانه تولیدکننده این محصول در ایران، بر روی آن نام پفک نهاده و این کلمه امروزه در گفتار اکثر مردم کاربرد دارد. در حال حاضر کشور ایران در پی توسعه صنایع غذایی خود، اقدام به تولید و صادرات انواع اسنک و پفک کرده است. این محصولات به حدود ۷۰ کشور همچون پاکستان، عراق و افغانستان صادر می‌شود.
جالب است بدانید در تقویم جهانی، روز پنجم مارس به عنوان روز پفک و دوستداران آن نام‌گذاری شده است.
آیا پفک را در روغن سرخ می‌کنند؟
برخلاف اشکال مختلف اسنک، پفک در روغن سرخ نمی‌شود. به این ترتیب پفک در مقایسه با دیگر اسنک هایی همچون چیپس، سالم‌تر تولید می‌شود. البته در نظر داشته باشید که روغن اسپری شده بر روی پفک، سبب بالا رفتن کالری این محصول می‌شود.
عبارت «پخته شده در هوای داغ» چه معنائی دارد؟
امروزه شیوه نوینی در تهیه انواع پفک و اسنک به‌کارگرفته شده که در آن آرد ذرت یا سیب‌زمینی در اثر مجاورت با هوای داغ، ترد و برشته می‌شود. به این ترتیب در ترکیبات این محصول اثری از روغن نبوده و پفک و اسنک سالم‌تری تولید می‌شود. البته در نظر داشته باشید که اگر مواد اولیه پفک بیش از اندازه در مجاورت با هوای داغ قرار بگیرند، امکان ایجاد ترکیبات سرطان‌زا در آن‌ها افزایش می‌یابد.
علت وجود باد در بسته‌های پفک و اسنک چیست؟
بسیاری از مشتریان با خرید بسته‌های پر باد اسنک تصور می‌کنند، کالا تقلبی بوده و تولیدکننده قصد افزایش حجم محصول را داشته است. بهتر است بدانید که انواع اسنک‌ها همچون چیپس و پفک دارای مقدار زیادی روغن است که احتمال فاسد و اکسید شدن این محصولات را افزایش می‌دهد. تولیدکنندگان از گازی خنثی به نام گاز نیتروژن استفاده کرده و بسته‌بندی‌های خود را از آن پر می‌کنند. به این ترتیب گاز نیتروژن از مجاورت اکسیژن با محصول جلوگیری کرده و احتمال ایجاد ترکیبات سمی و مضر را به پائین‌ترین میزان خود می‌رساند.
به همین دلیل توصیه می‌شود از بسته‌های کوچک اسنک استفاده کرده و یا پس از باز کردن بسته، پفک و اسنک را تا انتها میل کنید. زیرا بر اثر خارج شدن گاز نیتروژن، محصول رطوبت محیط را به خود جذب کرده و طعم و ظاهر پفک و اسنک‌های مختلف دگرگون می‌شود.
طرز تهیه اسنک
پفک محصول فرآوری شده محبوبی است که در سبد غذایی خانوار جایگاه ویژه‌ای دارد. شیوه تولید این نوع اسنک، به روش حجیم شده انجام می‌شود. پس از انجام فرآیندهای گوناگون، تغییرات ویژه‌ای در ساختار ذرت و پفک پدید می‌آید. امروزه وجود انواع طعم‌های اسنک، سبب محبوبیت دوچندان این محصول شده است. در ادامه نحوه تولید پفک و انواع طعم‌های آن را شرح خواهیم داد.
ترکیبات پفک
مواد اولیه پفک شامل پودر ذرت، پودر پنیر، روغن نباتی، شیر خشک، نمک و مواد افزودنی مجاز می‌شود.
ماشین‌آلات تولید و بسته‌بندی پفک، براساس مواد اولیه و ظرفیت‌های مشخصی طراحی شده و ابعاد گوناگونی دارد. در ادامه مراحل تولید پفک به وسیله این ماشین‌آلات را شرح خواهیم داد.
مرحله اول: ترکیب مواد اولیه
چنانکه گفته شد ماده اصلی پفک، بلغور ذرت بوده که ۱۱ الی ۱۲ درصد رطوبت، هشت درصد چربی و ۲۶ درصد پروتئین در خود جای داده است. در این مرحله بلغور ذرت توسط لوله‌های اتصال مارپیچ، به مخزن اکسترودر وارد می‌شود. سپس آب و نمک به بلغور ذرت اضافه شده و به درون محفظه مجزایی منتقل می‌شود. در این مخزن مواد به خوبی هم زده شده و آب برای جلوگیری از ترک خوردن مواد، به تدریج به آن اضافه می‌شود. به این ترتیب خمیر منسجمی حاصل می‌شود. در پایان این خمیر وارد سیلندر دوم شده و برای انجام مرحله بعد آماده می‌شود.
مرحله دوم: شکل‌دهی پفک
پس از آماده شدن ترکیب اولیه، مخلوط وارد بالابر مارپیچی می‌شود. این بالابر مواد را به قسمت اکسترود منتقل می‌کند. اکسترودر سیلندری از جنس استیل است که شکل مارپیچ داشته و شامل اجزایی همچون شبکه، شکاف و کاتر است. مواد اولیه با ورود به اکسترودر، به قسمت شبکه هدایت شده و با عبور از آن به فرم پولک درمی‌آید. سپس مواد از قسمت شکاف دستگاه که به صورت یک سوراخ ریز در آن تعبیه شده‌است، عبور کرده و شکل نهایی پفک حاصل می‌شود. در پایان کاتر موجود در اکسترودر، پفک ها را در اندازه‌های دلخواه برش می‌زند.
مرحله سوم: حجیم کردن پفک
در این مرحله بلغور ذرت تحت شرایط خاصی پخته شده و افزایش حجم می‌دهد. این شرایط شامل حرارت غیرمستقیم با دمای ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد و فشار ۱۲۰ اتمسفر می‌شود. جالب است بدانید که این فشار به وسیله ماشین‌های مکانیکی اعمال شده که در نهایت رطوبت ذرت را به پنج الی شش درصد می‌رساند.
مرحله چهارم: کاهش رطوبت
در این مرحله پفک و اسنک پخته شده بر روی نوار نقاله به دستگاه بالابر پلکانی انتقال داده می‌شود. شکل پلکانی بالابر، سبب سرد شدن محصول نیز می‌شود. پس از خنک شدن، پفک و اسنک وارد تونل خشک‌کن می‌شود. با عبور محصول از این تونل، رطوبت محصول به یک الی دو درصد کاهش پیدا می‌کند. دمای داخل تونل نیز حدود ۹۵ الی ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد خواهد بود و محصول به مدت ۳۰ ثانیه در این خشک‌کن‌ها باقی می‌ماند.
مرحله پنجم: اضافه کردن مواد افزودنی
پس از آن که رطوبت پفک و اسنک به حدود یک درصد رسید، محصول وارد دستگاه لعاب‌زنی می‌شود. در این مرحله تمام مواد افزودنی همچون روغن، نمک، پودر پنیر و دیگر طعم‌دهنده‌ها، در مخازن دوجداره قرار گرفته و با اسپری کردن به پفک و اسنک اضافه می‌شود. در دستگاه لعاب زنی، مواد افزودنی در مخازن دوجداره قرار گرفته و با فشار هوا به داخل دیگ حاوی پفک اسپری می‌شود. برای افزایش کیفیت پفک و اسنک، لازم است سطح پفک و اسنک، به صورت یکنواخت از مواد افزودنی پوشیده شود. برای این منظور باید مواد افزودنی تحت فشار هوا و حین چرخش دستگاه، بر روی محصول قرار بگیرد.
همچنین انواع طعم‌دهنده‌های مجاز برای تهیه پفک و اسنک به شرح زیر است:
- پفک و اسنک دودی
- پفک و اسنک فلفلی
- پفک و اسنک باربی کیو
- پفک و اسنک آویشن
- پفک و اسنک پیتزایی
- پفک و اسنک پنیری
- پفک و اسنک سیری
- پفک و اسنک نعناعی
مرحله ششم: بسته‌بندی محصول
پس از خروج پفک‌ها از دستگاه لعاب زنی، محصول بلافاصله بر روی بالابر پلکانی قرار گرفته و به دستگاه بسته‌بندی منتقل می‌شود. این دستگاه دارای پیمانه‌های مشخصی است که وزن بسته‌ها را کنترل می‌کند. پفک و اسنک به همراه گاز نیتروژن داخل بسته‌بندی‌ها قرار می‌گیرد. سپس قسمت کاتر دستگاه هر بسته را بریده و درب بسته‌بندی را محکم می‌بندد. محصول نهایی پس از دریافت استانداردهای مشخص، به بازار عرضه می‌شود. توجه داشته باشید که بسته‌بندی پفک باید در برابر هوا و رطوبت غیرقابل نفوذ باشد. این امر موجب تضمین کیفیت و سلامت محصول خواهد شد.
عوارض مصرف پفک
مصرف پفک و اسنک به شرط آن که به یک عادت روزمره تبدیل نشود، ضرری به همراه نخواهد داشت. اما در صورت استفاده مکرر از این محصولات، عوارض جبران‌ناپذیری در بدن بروز خواهد کرد. اکنون لازم است به این سوال پاسخ دهیم: مصرف بیش از حد پفک که عوارضی در بر دارد؟
ارزش غذایی ناچیز، کالری فراوان
کالری پفک برای حدود ۲۱ عدد از آن، معادل ۱۵۰ است. همچنین این مقدار پفک دارای ۱۰ گرم چربی و ۲۵۰ میلی‌گرم سدیم (نمک طعام) است. به این ترتیب مصرف ۲۱ عدد پفک، حدود 10 درصد سدیم مورد نیاز روزانه و 15 درصد از چربی مورد نیاز بدن را فراهم می‌کند. می‌توان نتیجه گرفت با مصرف یک بسته کامل پفک و اسنک، مقدار زیادی انرژی به بدن وارد می‌شود. این در صورتی است که مصرف این محصولات، هیچ ماده معدنی مشخصی به رژیم غذایی مصرف کننده اضافه نمی‌کند. علاوه بر موارد گفته شده، در بسیاری از موارد، اسنک و پفک فرآوری شده دارای طعم و رنگ مصنوعی نیز هستند.
البته در برخی موارد گفته می‌شود که پنیر موجود در پفک، منبع خوبی برای تأمین پروتئین خواهد بود. اما باید در نظر داشت که اسیدآمینه‌های موجود در پروتئین، با قرار گرفتن در معرض حرارت بالا، مواد خطرناکی تولید کرده و تمامی پروتئین‌های پنیر از بین خواهد رفت.
افزایش خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها
چنانچه در تهیه پفک از روغن با ترانس بالا استفاده شود، خطر ابتلا به اضافه وزن، چربی خون و بیماری‌های قلبی و عروقی افزایش پیدا می‌کند. همچنین وجود رنگ کدر و مات در برخی اسنک‌ها، احتمال ابتلا به مسمومیت غذایی و سرطان را افزایش می‌دهد. توجه داشته باشید که مقدار فراوان نمک در این محصولات، به کلیه‌ها آسیب زده و احتمال تجمع آب در بدن را افزایش می‌دهد. افزایش بیماری‌های فشارخون، سکته قلبی و سکته مغزی، از دیگر عوارض جانبی استفاده بیش از حد این محصولات به شمار می‌رود.
همچنین در صورت استفاده مداوم از انواع اسنک‌ها، بیماری‌هایی نظیر کوتاهی قد، پوکی استخوان و کم خونی نیز در بزرگسالان بروز می‌کند. به علاوه خوردن پفک و اسنک بر روی سلامت پوست و مو نیز تأثیر منفی می‌گذارد.
کاهش سلامت دندان
پفک در پوسیدگی دندان‌ها نقش به سزایی دارد. معمولا در هنگام مصرف پفک، مقداری از آن به صورت خمیر، به سطح دندان‌ها چسبیده و موجب پوسیدگی آن‌ها می‌شود. بهتر است بدانید که انواع اسنک، دارای کربوهیدرات تخمیرپذیر بوده که همین امر میزان باکتری‌های موجود در دهان را افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود پس از هر بار خوردن پفک و اسنک، بلافاصله از مسواک برای شست‌وشوی دهان و دندان استفاده کنید.
افزایش احتمال ابتلا به انواع بیماری‌ها در کودکان
مصرف پفک و اسنک در سنین رشد، موجب بروز اختلالات جدی در روند تکاملی بدن می‌شود. همچنین در اثر مصرف این مواد خوراکی، کالری دریافتی کودک افزایش پیدا کرده و خطر ابتلا به انواع بیماری‌های متابولیک مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و سرطان‌ها افزایش پیدا می‌کند.
از دیگر عوارض اسنک برای کودکان، می‌توان به بروز بیماری‌های کبدی و کلیوی اشاره کرد. زیرا در بسیاری از موارد، از رنگ‌های غیرمجاز در تهیه پفک و اسنک استفاده می‌شود. مصرف این مواد افزودنی برای سلامت کلیه و کبد عوارض فراوانی به همراه دارد.
همچنین در نظر داشته باشید که پفک و اسنک قابلیت فراوانی برای جذب آب دارد. به این ترتیب با قرار گرفتن این مواد غذایی در معده کودکان، حجم معده پر شده و بی‌اشتهایی بروز می‌کند. در پی استفاده مکرر از این محصولات، میل کودکان به وعده‌های غذای اصلی کاهش پیدا کرده و سیستم گوارشی و معده آن‌ها خسته و در مواردی فلج می‌شود.
منع مصرف در هنگام بارداری
در بسیاری از پفک و اسنک‌ها، ماده مضری به نام آکرلامید وجود دارد. متخصصان علم تغذیه دریافته‌اند که مصرف این ماده در زمان بارداری، رشد جنین را به خطر می‌اندازد. در اثر استفاده مکرر مادران باردار از این محصولات فرآوری شده، شاهد تولد نوزدانی با سر کوچک‌تر نسبت به سایر نوزادان سالم خواهیم بود.
از دیگر عوارض جانبی مصرف پفک و اسنک می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
عوارض جانبی کوتاه مدت
ممکن است شخص پس از مصرف یک وعده پفک و اسنک، به عوارضی همچون نفخ یا حالت تهوع دچار شود. همچنین با مصرف این محصولات، در بسیاری از کودکان نشانه‌هایی از بیش‌فعالی یا کم‌تحرکی مشاهده می‌شود.
عوارض جانبی بلند مدت
چنانچه گفته شد با مصرف پفک و اسنک، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، چاقی، انواع سرطان و فشار خون افزایش پیدا می‌کند.
خرید اینترنتی پفک و اسنک در تهران
با توجه به موارد بیان شده، بهتر است پیش از خرید از سلامت پفک و اسنک‌ها و عدم استفاده از مواد افزودنی غیر مجاز در آن‌ها اطمینان حاصل کنید. بازار آنلاین به روز رسان با ارائه معتبرترین و شناخته شده‌ترین برندهای پفک و اسنک، سلامت و بهداشت کالا را تضمین خواهد کرد. برای خرید اسنک کافی است به سایت به روز رسان مراجعه کرده و ضمن اطلاع از انواع قیمت پفک و اسنک، نسبت به خرید کالای خود اقدام کنید. با خرید از به روز مارت، کالای با کیفیت خود را درب منزل و به صورت غیرحضوری دریافت خواهید کرد.
طرز تهیه اسنک و پفک به روش خانگی
برای تهیه انواع پفک خانگی می‌توانید از آرد نخودچی، آرد گندم، پنیر و کره استفاده کرده و محصولی سالم و خوشمزه تهیه کنید.
مواد لازم
آرد نخودچی: یک پیمانه
آرد برنج یا ذرت: یک پیمانه
جوش شیرین: یک چهارم قاشق چای‌خوری
آب: سه الی چهار قاشق
کره: یک قاشق غذاخوری
پودر پنیر پارمزان: یک سوم پیمانه
نمک: به میزان لازم
ادویه‌جات دلخواه: به میزان لازم
زرد چوبه: به مقدار لازم
طرز تهیه
ابتدا در یک ظرف مناسب، آرد و ادویه‌ها را با یکدیگر مخلوط کرده و به خوبی هم بزنید. سپس طعم دهنده‌های دیگر و جوش شیرین را الک کرده و به مواد اضافه کنید. بهتر است برای ترد شدن بیشتر پفک، همه مواد پودری را یک بار دیگر الک کنید. در ادامه کره ذوب شده را به همراه آب و پودر پنیر پارمزان به مواد اضافه کنید. سپس مواد را به خوبی ورز دهید تا خمیر منسجمی حاصل شود.
برای سرخ کردن پفک ابتدا به میزان کافی روغن در ظرف ریخته و صبر کنید تا خوب داغ شود. سپس با رد کردن خمیر از کفگیر سوراخ‌دار یا رنده، پفک ها را درون روغن داغ ریخته و سرخ کنید. در پایان پفک‌های سرخ شده را از روغن بیرون آورده و روی یک سینی قرار دهید. پس از خنک شدن، پفک و اسنک خانگی آماده شده و می‌توانید به همراه انواع سس آن را سرو کنید.
نکات تکمیلی در تهیه پفک و اسنک
- شما می‌توانید یک چهارم قاشق چای‌خوری بیکینگ پودر را جایگزین جوش شیرین کنید.
- میزان ادویه و نمک کاملاً دلخواه است. البته توصیه می‌شود از نمک کمتری در تهیه پفک خانگی استفاده کنید.
- اضافه کردن آویشن موجب بهبود طعم و رنگ پفک خواهد شد.
- برای بهبود رنگ پفک می‌توانید از رنگ‌های مجاز خوراکی پودری یا ژله‌ای نیز استفاده کنید. برای این منظور رنگ خوراکی را به خمیر پفک اضافه کرده و به خوبی ورز دهید.
- در این زمینه استفاده از آب لبو یا آب ترشی کلم بنفش نیز مناسب خواهد بود. دقت داشته باشید که میزان اضافه کردن این مواد طبیعی باید به اندازه‌ای باشد که مزه پفک تغییر پیدا نکند.