حشره‌کش نوعی آفت‌کش است. این محصول با از بین بردن و متوقف کردن رشد آفت‌ها از طریق تاثیرگذاری بر روی سلول و دستگاه عصبی آن‌ها تولید می‌شود. وجود حشرات موذی در خانه می‌تواند باعث اذیت و آزار و همچنین در برخی موارد آسیب‌رسانی به انسان شود. در این مقاله سعی می‌شود تا با ارائه مطالبی مفید در مورد شکل‌های مختلف حشره‌کش، نحوۀ عملکرد، ضرر و زیان و همچنین راه‌های جایگزین، اطلاعات مفیدی در جهت انتخاب بهتر به شما ارائه شود.
حشره‌کش چیست؟
هجوم آفات و حشرات به محصولات کشاورزی و مزارع، می‌تواند باعث وارد آمدن ضرر و زیان فراوانی به آن‌ها شود. حشره‌کش‌ها با توجه به نیاز مشتری و نوع آفت، در سه شکل جامد، مایع و گاز تولید و عرضه می شوند. این مواد برای جلوگیری از آسیب‌رسانی به محصولات کشاورزی و مواد غذایی در تمامی مراحل تولید، انبارسازی و توزیع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین انواعی از این محصولات در خانه و برای کشتن حشرات موذی استفاده می شوند که بعضی به دلیل ترس از مضرات استفاده از حشره کش برای انسان ترجیح می‌دهند یا از آن استفاده نکنند و یا در صورت نیاز با آگاهی کامل به سراغ آن بروند.
تاثیر حشره‌کش‌ها
به طور کلی در کشاورزی، حشره‌کش‌ها به دو نوع کلی تقسیم می شوند:
- 1لارویئیدها (از بین‌برندۀ نوزاد حشرات یا همان لارو)
- اویوئیدها (از بین برندۀ تخم حشرات)
نوع دیگر این تقسیم‌بندی، در شکل تاثیرگذاری این محصولات است. این شکل از تقسیم‌بندی بر اساس نوع تاثیر آن در اثر خوردن و گوارش (سم معده)، تنفس (بخور) و یا نفوذ به پوشش بدن (سموم تماسی) است.
در شکل گوارشی این حشره‌کش ها، سم بر روی گیاهان و برگ ها قرار می گیرد و برای آن دسته از حشراتی است که توانایی گزیدن و بلعیدن دارند. (همانند سوسک و ملخ) نوع تماسی این مواد با نفوذ به پوست آفت، باعث مرگ آن‌ها می‌شود. این گونه معمولا بندپایانی همچون شته را مورد حمله قرار می‌دهد، زیرا این حشرات با سوراخ کردن سطح برگ و مکیدن شیرۀ آن تغذیه می‌کنند.
سموم تنفسی نیز با ورود به سیستم تنفسی حشره و با استفاده از موادی شیمیایی همچون سیانید هیدروژن و نفتالین، باعث مرگ آن‌ها می شوند. این نوع از حشره‌کش ها معمولا برای از بین بردن آفات در انباری‌ها و محل ذخیره‌سازی استفاده می‌شوند. ضمنا این مواد به صورت طبیعی نیز در بسیاری از گیاهان وجود دارند که یا بر روی برگ و یا در بافت گیاه نهفته‌اند.
انواع حشره‌کش
حتما شما نیز هنگام خرید حشره‌کش، با انواع و اقسام آن مواجه شده‌اید. بی‌شک در صورت نداشتن اطلاعات کافی برای تشخیص نوع محصول مورد نیاز، به مشکل برخواهیم خورد. در تقسیم‌بندی عمومی و رایج بین مردم، می‌توان به اسپری حشره‌کش، پودر حشره‌کش، قرص حشره‌کش، حشره‌کش صوتی، دستگاه برقی حشره‌کش، سم حشره‌کش، حشره‌کش چسبی و انواع دیگر آن اشاره کرد.
بعضی از این موارد مانند اسپری و یا پودر حشره‌کش به صورت دستی و موضعی باعث مرگ حشرات می‌شوند. برخی دیگر همانند قرص حشره‌کش و یا حشره‌کش برقی به صورت عمومی و طی ساعت‌های متوالی می‌توانند حشرات را از بین ببرند. معمولا شکل بی‌بو و بی‌صدای این محصولات در بین عموم مردم خوشایندتر و پرطرفدار‌تر است.
مضرات استفاده از حشره‌کش برقی
یکی از بهترین انواع حشره‌کش، نوع برقی آن است. روش استفاده از حشره‌کش برقی بسیار آسان است. این نوع از حشره‌کش‌ها با استفاده از پرتو نور فرابنفش می‌توانند در بسیاری از مکان‌ها به خصوص مکان‌های شلوغ کمک‌کننده باشند.
تا کنون دلیل علمی روشنی برای رد یا تایید استفاده از این دستگاه منتشر نشده است. اما باید به این نکته اشاره کرد که پرتوهای فرابنفش آن که حاوی مواد گندزدا هستند، می توانند به تدریج با تاثیرگذاری بر بافت‌های زندۀ انسان، باعث ایجاد بیماری‌های پوستی و در برخی موارد سرطان شوند. پس توصیه می‌شود در استفاده از این نوع حشره‌کش‌ها به گونه‌ای عمل شود که نور مستقیم آن به انسان نتابد.
همچنین به علت برقی بودن آن‌ها، در صورت عدم رعایت نکات ایمنی همچون قرار دادن آن روی فرش یا نزدیک مواد اشتعال‌زا و یا جابه‌جا کردن در هنگام روشن بودن دستگاه، امکان آتش‌سوزی نیز وجود دارد. همچنین توصیه می‌شود که دستگاه حشره‌کش را از دسترس اطفال دور نگه دارید تا آنان را از خطر برق‌گرفتگی حفظ کنید.
مضرات قرص و اسپری حشره‌کش
نوع دیگر این مواد، قرص حشره‌کش است. به علت آسان بودن طرز استفاده از قرص حشره‌کش، این محصول در بین خانواده‌ها به شدت پرطرفدار است. این قرص‌ها که به ظاهر بی‌بو هستند با استفاده از ماده‌ای به نام پرمترین بر روی اعصاب حشرات تاثیر می‌گذارند و با از کار انداختن سیستم عصبی، آن‌ها را می‌کشند. اما این مواد می‌توانند به مرور بر روی انسان نیز اثر بگذارند.
پودر و یا بخار این قرص‌ها با ورود به ریه افراد و مختل کردن عملکرد دستگاه عصبی باعث ایجاد نفس تنگی، سرفه و آسم می‌شوند. تورم، درد، قرمزی، تاول و خارش پوستی نیز از عوارض احتمالی آن هاست. اسپری حشره‌کش نیز عوارض مشابهی همچون قرص‌ها داشته و در صورت عدم رعایت موارد متعدد می‌تواند باعث آسیب هایی گاه جدی شود. اسهلال و استفراغ، دل درد و افزایش ترشحات بینی از دیگر نشانه‌های مسمویت با تماس مواد سمی حشره‌کش است.
چسب حشره‌کش و حشره‌کش صوتی؛ کم‌خطرترین
چسب‌های حشره‌کش به دلیل رنگ زرد خود باعث جذب پشه‌ها و حشرات به صورت غریزی می‌شوند. این چسب‌ها که به شکل چسبناکی ساخته می شوند، حشرات به خصوص پشه ها را به خود جذب کرده و آفات را از بین می برند. کاربرد این چسب ها بیشتر برای باغ ها و گلخانه هاست اما در منازل نیز استفاده می‌شوند.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع، مقاومت آن در برابر گرما، رطوبت و گرد و خاک است. یکی از بهترین دلایل برای استفاده از این چسب‌ها در گل‌خانه‌ها و باغ‌ها، بی‌خطر بودن آن‌ها برای حشرات مفید است. این ویژگی در کنار مقرون به صرفه بودن، باعث محبوبیت این نوع چسب شده است.
این چسب‌ها قابلیت استفادۀ چندباره را دارند. کافی است هر بار با استفاده از چسب مخصوص و یا روغن‌هایی همچون روغن نباتی، روغن خودرو، روغن سوخته و ... آن‌ها را آغشته کرده و دوباره مورد استفاده قرار داد. البته باید توجه کرد که ماده استفاده شده نباید باعث کدر شدن یا خشک شدن این چسب‌ها شود.
علاوه بر این آویزان کردن این چسب‌ها در کنار درختان، می‌تواند به کشاورز برای تشخیص نوع آفات و حشرات هجوم‌آورده کمک کند. این موضوع در کنترل و پیشگیری از حملات آینده مفید است. با این تفاسیر می‌توان چسب حشره‌کش را بهترین سم برای کشتن حشرات موذی به خصوص پشه‌ها دانست.
علاوه بر نوع چسبی، تاکنون هیچ یافته علمی برای رد حشره‌کش‌های صوتی نیز مطرح نشده است. این نوع محصولات با استفاده از امواج فراصوت، سیستم عصبی حشره از کار انداخته و باعث مرگ آن می‌شود. با استفاده از این وسیله می توان تا شعاع 180 متری از نزدیک شدن حشرات جلوگیری کرد. ضمنا مصرف برق این ابزار بسیار کم است. می‌توان آن‌ها را در خانه و هم در مکان‌های عمومی همچون رستوران‌ها، مدارس، فروشگاه‌ها و ... استفاده کرد.
مضرات حشره‌کش ها برای زنان باردار
بسیاری از پزشکان استفاده از حشره‌کش و سوسک‌کش در حضور زن باردار را منع می‌کنند. این مواد به دلیل شناور بودن در هوا، می‌توانند از طرق دهان و بینی وارد ریه و خون انسان شوند. همچنین می‌توانند بر پوست انسان نشسته و از طریق جذب پوستی وارد خون شده و آن را مسموم کنند.
تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که سموم درون حشره‌کش، می‌تواند تاثیرات مخربی را بر روی سلامت جنین بگذارد. این تاثیرات می‌توانند در اختلالات رشد، تکامل دستگاه عصب جنین و... ظهور پیدا کنند. همچنین زایمان زودرس نیز می تواند از عواقب این اتفاق باشد. برخی محققین معتقدند احتمال مبتلا شدن به بیش‌فعالی و اختلالاتی مانند عدم توجه در کودکانی که مادر باردارشان در معرض این سموم بوده اند، بیشتر است.
بیشترین خطر در این زمینه، آسیب در بازه سه ماهه ابتدایی بارداری است. ارگان‌های بدن جنین در این دوران شکل می گیرد و اصلی‌ترین روند تشکیل و تکامل مربوط به این دوره است.
همانطور که اشاره شد قرص‌های حشره‌کش حاوی مادۀ سمی پرمترین هستند که ممکن است اثرات زیان‌باری بر سلامت مادر و جنین بر جای بگذارد. امواج مغناطیسی حاصل از نوع برقی نیز می تواند از طریق اختلالات مولکولی بر روی ژن‌ها تاثیر گذاشته و آن‌ها را مختل کنند.
بنابراین توصیه می‌شود که تا حد ممکن در دوران بارداری از حشره‌کش استفاده نشود. در صورت ضرورت، بهترین حشره‌کش برای زنان باردار، موارد کم خطرتری همچون چسب و یا انواع دستی است. همچنین حضور و نگهداری بعضی از انواع گل و گیاه خانگی نیز می‌تواند از رشد و حضور حشرات جلوگیری کند. برای مثال با نگهداری لوبیا در خانه می‌توان از حضور ساس جلوگیری کرد.
برای کاهش ضریب عوارض این مواد در دوران بارداری توصیه می‌شود که مصرف سبزیجات و میوه‌ها را افزایش دهید. همچنین نوشیدن آب فراوان نیز در دفع سموم موثر است.
مضرات حشره‌کش ها برای کودکان
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، کودکانی که در معرض حشره‌کش ها بوده اند، احتمال ابتلایشان به سرطان 47 درصد بیشتر از کودکان عادی است. به طور نمونه سم پیروتروئید به عنوان یکی از رایج ترین سموم مورد استفاده در محصولات خانگی همچون شپش‌کش و پشه‌کش، برای کودکان خطرناک است. پژوهشگران معتقدند که این سم بر روی اعصاب کودک و رشد آن‌ها تاثیری منفی بر جای می‌گذارد. البته این تحقیقات کماکان در حال انجام بوده و نتایج آن به مرور در حال انتشار است.
توصیه می‌شود در سنین نوزادی فرزندتان، به جای استفاده از حشره‌کش در اتاق نوزاد، از پشه‌بند یا تخت‌های دارای توری استفاده شود تا هم نیازی به استفاده از این مواد شیمیایی نباشد و هم از گزیدگی و آزار نوزاد جلوگیری شود. در صورت ضرورت استفاده از این مواد در منزل نیز کودک را از آن محل دور کرده و دقایقی به آنجا بازنگردانید. همچنین در صورت ضدعفونی کردن وسایل و یا وجود میوه ها و خوراکی هایی که احتمال آغشته‌بودن آن‌ها به سم وجود دارد، آن‌ها را از دسترس کودک خود دور نگه دارید.
استفادۀ صحیح از حشره‌کش
اولین نکته در خرید حشره‌کش این است که تنها به سراغ برندهای معتبر و قابل اعتماد بروید. همچنین تا حد امکان در مکان هایی از این مواد استفاده کنید که تهویۀ مناسبی دارند. پس از استفاده از حشره‌کش نیز برای مدت طولانی اتاق را در معرض تهویه قرار دهید. هیچ‌گاه حشره‌کش‌ها را مستقیما به سمت فرد نپاشید و احتیاط کنید که سموم بر روی سطح میوه یا غذا ننشیند. لازم به ذکر است که اثر سموم می تواند برای مدتی بر روی دیوار و سطوح باقی بماند. هنگام استفاده از انواع مایع، مواظب باشید تا دستتان به سم آغشته نشود، زیرا سم به سرعت در چربی پوست حل شده و سریعا جذب می شود.
توصیه می‌شود در مصارف خانگی از اسپری حشره‌کش بیشتر از پودر حشره‌کش استفاده شود. حشره‌کش ها را در دمای 25 درجه و به دور از آفتاب نگهداری کنید. همچنین حشره‌کش‌ها را از دسترس کودکان دور نگه داشته و پس از هر بار استفاده از آن در محصول را محکم ببندید. هرگز از ظرف خالی سموم و حشره‌کش ها برای موارد دیگر استفاده نکنید.
در هنگام استفاده از سم‌کش‌ها و آفت‌کش‌های مخصوص کشاورزی نیز ابتدا به دقت طریقۀ مصرف آن را مطالعه کنید. سپس در حد نیاز از آن استفاده کرده و از به کار بردن مقدار فراوان این محصولات اجتناب کنید. علاوه بر آن حتما دهان و بینی خود را با ماسک پوشانده و ضمن استفاده از دستکش، از تماس مستقیم با سم اجتناب کنید.
همچنین از پاشیدن مستقیم سم روی محصولات و مواد غذایی خودداری کنید. برای احتیاط بیشتر، پس از سم پاشی به حمام بروید. نگهداری سموم حشره‌کش و آفت‌کش درون شیشه‌های مشابه مواد خوراکی ممنوع است.
قرص برنج چیست؟
قرص برنج به دلیل ارزان بودن در بسیاری از خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قرص به منظور دفع آفات و جلوگیری از آسیب‌رسانی حشرات، درون کیسه برنج گذاشته می‌شود. در صورت بی‌توجهی و عدم آگاهی مصرف‌کنندگان، استفاده از این محصول، می‌تواند اثرات جبران ناپذیری به بار بیاورد.
رطوبت موجود در هوا، نبودن تهویۀ مناسب در منازل و عدم خروج درست و کافی گازهای قرص برنج، از اصلی‌ترین دلایل مسمومیت با این نوع حشره‌کش‌ها محسوب می‌شود. مسمومیت با قرص برنج، در اکثر موارد منجر به مرگی دردناک می‌شود. این سم با از کار‌انداختن سیستم تنفسی و قلب، باعث مرگ فرد می‌شود. تاکنون پادزهری برای این نوع از حشره‌کش‌ها یافت نشده است. در سال 1397، حدود 835 نفر در کشور ایران، بر اثر مسمومیت به وسیلۀ قرص برنج جان خود را از دست دادند.
در صورت مسمومیت به وسیلۀ حشره‌کش چه کنیم؟
در صورت آلودگی از طریق تنفس، سریعا فرد مسموم‌شده را به فضای باز برده تا از هوای آزاد تنفس کند. در صورت تماس حشره‌کش‌ها با پوست ابتدا لباس های آلوده به سم را خارج کرده و سپس پوست را با آب سرد و صابون شستشو بدهید. اگر حشره‌کش با چشم تماس داده شد، چشم‌ها را به مدت 15 دقیقه با آب سرد شسته و سپس به پزشک مراجعه کنید.
در صورت بروز علائمی همچون خس‌خس، نفس‌تنگی و وخامت حال بیمار نیز سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید. همچنین در صورت امکان، ظرف و سم باقی‌مانده را نزد پزشک متخصص ببرید. از دیگر نشانه‌های مسمومیت با حشره‌کش‌ها، می‌توان به آب‌ریزش بینی، حس سرماخوردگی، تعریق پوستی و مواردی این‌چنینی اشاره کرد. مسمومیت به وسیلۀ پودر حشره‌کش نیز می‌تواند منجر به اختلالات خونی و مغزی شود.
خرید اینترنتی انواع حشره‌کش
برای خرید اینترنتی حشره‌کش در تهران، این امکان را دارید که به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کرده و خرید انجام دهید. شما می‌توانید در بازار به روز مارت، ضمن مشاهده کیفیت و قیمت حشره‌کش‌ها، اطلاعات لازم درباره انواع حشره‌کش های برقی، قرص‌حشره‌کش، اسپری حشره‌کش و دیگر محصولات مربوط به حشرات و آفات را کسب کنید. پس از بررسی و انتخاب محصول مورد نظر، می‌توانید سفارش خود را به صورت غیر حضوری از فروشندگان معتبر این محصول دریافت کنید.
راه های دفع کم خطر حشرات
برای نیاز پیدا نکردن به مواد شیمیایی و حشره‌کش‌ها، توصیه می‌شود اگر مایل به باز گذاشتن در و پنجره‌ها هستید، از توری استفاده کنید. در این صورت علاوه بر استفاده از هوای سالم و طبیعی، حشرات نیز مزاحم شما نمی‌شوند. همچنین بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند که به جای استفاده از سموم شیمیایی، از حشره‌کش های دستی استفاده کنند.
این حشره‌کش‌ها در دو نوع پلاستیکی و الکترونیکی به بازار عرضه می‌شوند. نوع الکترونیکی آن‌ها که به حشره‌کش‌های راکتی معروف است، با استفاده از جریان برقی با ولتاژ پایین باعث نابودی حشرات می‌شود. برای استفاده از این نوع حشره‌کش‌ها، کافی است راکت را به سمت حشره مورد نظر حرکت دهید. با برخورد حشره با راکت، جرقه‌ای زده خواهد شد که باعث مرگ حشره می‌شود. در نوعی از این حشره‌کش‌های راکتی، لامپ ال‌ای‌دی نیز در آن استفاده می‌شود که جذب حشرات به سوی راکت را آسان‌تر می‌کند.
توصیۀ بعدی ما رعایت بیشتر بهداشت است. در این زمینه باید آب زیر گلدان یا سینک ظرف‌شویی را مرتب خشک و تمیز کنید. همچنین از سطل‌های زباله دردار استفاده و آن را دائما تخلیه کنید. پیشنهاد می‌کنیم حداقل هر ده روز تا دو هفته یک بار، سطل را به وسیلۀ آب گرم و مواد ضدعفونی‌کننده بشویید. اگر پوست حساس به نیش پشه دارید، هنگام خواب از لباس‌های آستین‌بلند استفاده کرده و از کرم و اسپری ضد حشرات، برای دست و پایتان استفاده کنید.