دمنوش گل گاوزبان از نوشیدنی‌های دارویی است که بیشتر به عنوان دمنوش خواب‌آور و آرامش بخش شناخته شده است. بهترین نمونه این گیاه داروئی در رشته‌کوه‌های البرز رشد کرده و در مقابل خشکی آب و هوا، مقاومت زیادی نشان می‌دهد. علاوه بر دمنوش از برگ‌های خشک شده این گیاه، در تهیه انواع سالاد، سوپ، مربا و... نیز استفاده می‌شود. در ادامه خواص و مضرات دمنوش گل گاوزبان را بیان کرده و نکات مهم در هنگام خرید این دمنوش را شرح می‌دهیم.
همه چیز در مورد دمنوش گل گاوزبان
گیاه گل گاوزبان ریشه‌ای غده‌ای شکل داشته که به صورت عمودی و در عمق ۵۰ سانتی‌متری خاک قرار می‌گیرد. این ریشه شامل اجزای اصلی و فرعی بوده که مقاومت گیاه در مقابل خشکی خاک را افزایش می‌دهد. گیاه گل گاوزبان دارای برگ‌های زبانه‌ای شکل بوده که از خارهای ظریفی پوشانده شده‌اند. علت نام‌گذاری گل گاوزبان بر روی این گیاه نیز به دلیل حالت خشن برگ‌ها است. این گل‌های خودرو، دارای رنگ قرمز زیبایی هستند که پس از خشک شدن، به رنگ آبی تیره یا بنفش تغییر می‌کنند.
آب و هوای مساعد برای رشد گیاه گل گاوزبان، شرایط کوهستانی سردسیر و نیمه مرطوب است. در این صورت در طول بهار و تابستان، باران‌های متوالی باریده و رطوبت خاک افزایش پیدا می‌کند. به این ترتیب بهترین زمان برای کاشت بذرهای گل گاوزبان، فصل پاییز خواهد بود. باران‌های متوالی بهار و تابستان در مناطق کوهستانی، سبب می‌شود گل‌های این گیاه در اردیبهشت‌‌ماه سال بعد شکوفا شوند. عمر مفید بوته گل گاوزبان دو سال بوده و در بهترین شرایط تا چهار سال نیز گلدهی دارد.
به طور کلی دمنوش گل گاوزبان موجب تقویت حواس پنج‌گانه شده و انرژی روزانه را تأمین می‌کند. همچنین این دمنوش تنگی نفس، گلودرد، سرماخوردگی، آنفلولانزا و دیگر بیماری‌های تنفسی را درمان می‌کند. از بارزترین فواید دمنوش گل گاوزبان برای بدن می‌توان به از بین بردن افسردگی و بیماری‌های عصبی اشاره کرد. همچنین طبع دمنوش گل گاوزبان، گرم و تر شناخته شده که بلغم معده را از بین می‌برد. ارزش غذایی دمنوش گل گاوزبان برای 100 گرم به شرح زیر است:
- انرژی: ۲۵ کیلو کالری
- کربوهیدرات: 55/3 گرم
- پروتئین: 09/2 گرم
- چربی: ۸۱ گرم
- ویتامین A: ۲۱۹ میکروگرم
- ویتامینC : ۳۲ میلی‌گرم
- کلسیم: ۱۰۲ میلی‌گرم
- آهن: 64/3 میلی‌گرم
- منیزیم: ۵۷ میلی‌گرم
- فسفر: ۵۵ میلی‌گرم
- پتاسیم: ۴۹۱ میلی‌گرم
- سدیم: ۸۸ میلی‌گرم
- روی: ۲۲ میلی‌گرم
طرز تهیه دمنوش گل گاوزبان
گیاه گل گاوزبان علاوه بر خواص داروئی فراوانی همچون افزایش آرامش، کاهش قند خون، درمان سرفه، بهبود عملکرد سیستم گوارشی و...، عطر و طعم مناسبی نیز دارد. البته باید در نظر داشته باشید که اگر این دمنوش به درستی آماده نشود، تأثیر مثبتی بر روی بدن نداشته و طعم مناسبی نیز ندارد. در این بخش بسیاری از مسائل مهم برای دم کردن گل گاوزبان بیان خواهد شد.
چه ظرفی برای دم کردن گل گاوزبان مناسب است؟
به صورت کلی گیاه گل گاوزبان برای دم کشیدن، نیاز به مدت زمان مشخصی دارد. همچنین بهتر است از قوری یا لیوان‌های در‌دار برای دم کردن این دمنوش استفاده شود. استفاده از قوری‌های چینی نیز طعم و عطر بهتری به دمنوش می‌دهد.
بهترین شیوه برای تهیه دمنوش گل گاوزبان چیست؟
نکته مهمی که در تهیه دمنوش گل گاوزبان باید به آن توجه کنید، استفاده از حرارت غیرمستقیم است. همانطور که گفته شد، دمنوش گل گاوزبان به صورت برگ خالص گیاه تولید می‌شود و هیچگونه افزودنی به آن اضافه نمی‌شود. به این ترتیب با قرار گرفتن بر روی شعله مستقیم آتش، عطر، طعم و خواص موجود در آن به کلی از بین خواهد رفت.
چه میزان برگ خشک شده گل گاوزبان، برای تهیه دمنوش مناسب است؟
میزان گل گاوزبان موجود در دمنوش کاملاً سلیقه‌ای بوده و به ذائقه مصرف‌کننده بستگی دارد. چنانچه مایل هستید دمنوش پررنگ، تلخ و پرعطری تهیه کنید، مقدار زیادی برگ گل گاوزبان را درون قوری بریزید. اما در صورتی که مایل به نوشیدن دمنوش با طعم و عطر ملایم هستید، گل گاوزبان کمتری دم کنید. به طور کلی سه الی پنج مثقال برگ گل گاوزبان، برای یک لیوان دمنوش کافی خواهد بود.
مدت زمان دم کشیدن دمنوش گل گاوزبان چقدر است؟
برای تهیه دمنوش گل گاوزبان، برگ‌های خشک شده این گیاه را درون یک لیوان آب جوش ریخته و درب آن را ببندید. سپس به مدت پنج الی ده دقیقه مهلت دهید تا برگ گل گاوزبان با حرارت آب جوش دم بکشد.
آیا امکان تهیه دمنوش گل گاوزبان به همراه ترکیبات گیاهی دیگر وجود دارد؟
اضافه کردن ترکیبات گیاهی و دارویی دیگر به دمنوش گل گاوزبان، سبب افزایش خواص درمانی آن شده و عطر و طعم دمنوش را بهبود می‌بخشد. در ادامه سه ترکیب پرکاربرد برای تهیه دمنوش گل گاوزبان ارائه خواهد شد.
دمنوش گل گاوزبان و لیمو عمانی
برای تهیه این دمنوش ابتدا باید لیمو عمانی را خرد کرده و سپس به همراه گل گاوزبان درون قوری بریزید. سپس آب جوش را به ترکیب اضافه کرده و قوری را بر روی حرارت قرار دهید. پس از ۲۰ الی ۳۰ دقیقه، دمنوش ترکیبی آماده خواهد بود. برای شیرین کردن دمنوش می‌توانید از عسل طبیعی نیز استفاده کنید.
دمنوش گل گاوزبان و سنبل الطیب
یکی از متداول‌ترین ترکیبات موجود برای تهیه دمنوش گل گاوزبان، استفاده از سنبل‌الطیب است. برای تهیه این دمنوش دارویی کافی است یک پیمانه گل گاوزبان را به همراه نصف پیمانه سنبل‌الطیب درون قوری بریزید. سپس آب جوش را به مواد اضافه کرده و به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه بر روی حرارت قرار دهید. نکته مهم در تهیه این دمنوش آن است که دمای آب نباید به نقطه جوش برسد. این دمنوش ارزشمند را با شیرین‌کننده‌هایی همچون عسل، خرما و... سرو کنید.
دمنوش گل گاوزبان با سنبل‌الطیب، بابونه و گل شقایق
در طب سنتی استفاده از این دمنوش برای درمان آسم و سرفه‌های مکرر توصیه می‌شود. برای این منظور کافی است تا این دمنوش را تهیه و برای دو الی سه مرتبه در روز مصرف کنید. برای تهیه این دمنوش ترکیبی، ابتدا دو قاشق از هرکدام از مواد را درون قوری ریخته و سپس آب جوش را به آن اضافه کنید. ۱۵ الی ۳۰ دقیقه کافی است تا دمنوش شما آماده شود.
بهترین زمان برای مصرف دمنوش گل گاوزبان چه موقعی است؟
توصیه می‌شود حداکثر تا دو ساعت پس از دم کشیدن، دمنوش گل گاوزبان را میل کنید. استفاده از دمنوش سرد شده و مانده، فاقد خواص درمانی بوده و توصیه نمی‌شود. همچنین متخصصان علم تغذیه بهترین زمان مصرف دمنوش گل گاوزبان را پس از وعده شام معرفی کرده‌اند.
خواص دمنوش گل گاوزبان در طب سنتی
از گذشته برای استفاده از خواص درمانی گیاه گل گاوزبان، ابتدا برگ و گل این گیاه را خشک کرده و در تهیه چای، دمنوش و عرق گل گاوزبان مورد استفاده قرار می‌دادند. با توجه به ارزش غذایی این گیاه، بارزترین خواص دمنوش گل گاوزبان به شرح زیر است:
دمنوش گل گاوزبان برای سلامتی عمومی
در یک فنجان دمنوش گل گاوزبان، مواد مغذی فراوانی همچون اسیدهای چرب امگا، اسید فولیک، خانواده ویتامین‌های B، منیزیم و پتاسیم وجود دارد. تمامی این مواد مغذی برای بدن حیاتی بوده و سلامتی و تندرستی عمومی بدن را تضمین می‌کند.
دمنوش گل گاوزبان برای یبوست
گیاه گل گاوزبان به دلیل طبع گرم و تر خود، اخلاط سوداوی را از معده خارج کرده و عوارض آن را از بین می‌برد. استفاده از روغن گل گاوزبان نیز موجب افزایش تحرکات روده‌ای شده و عملکرد دستگاه گوارشی را بهبود می‌دهد. به این ترتیب توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به تنبلی روده هستند، از دمنوش گل گاوزبان مطابق با برنامه پیشنهادی پزشک معالج خود استفاده کنند.
دمنوش گل گاوزبان برای یائسگی
بسیاری از زنان در هنگام بروز یائسگی، نوسانات خلقی فراوانی را تجربه می‌کنند. در حال حاضر دمنوش گل گاوزبان، جایگزین بسیار مناسبی برای داروهای هورمونی در این دوران شناخته شده است. این دمنوش دارویی با خاصیت آرام بخشی خود، خلق و خوی این افراد را بهبود بخشیده و از تداخل هورمونی جلوگیری می‌کند.
دمنوش گل گاوزبان و فشارخون
گیاه گل گاوزبان سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های مفید برای بهبود گردش خون در بدن است. به این ترتیب با مصرف آن، فشارخون بالا کنترل شده و احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی و عروقی مانند حمله قلبی، کاهش می‌یابد. همچنین دمنوش گل گاوزبان خون را تصفیه کرده و موجب پاکسازی بدن می‌شود. البته در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد دمنوش گل گاوزبان، موجب افزایش فشارخون نیز می‌شود. به همین دلیل توصيه می‌شود برای کنترل بهتر فشارخون، این دمنوش را همراه با لیمو عمانی یا چند قطره آب لیمو میل کنید.
دمنوش گل گاوزبان برای سرماخوردگی
ویتامین‌ها و مواد مغذی موجود در گیاه گل گاوزبان، سبب بهبود التهابات ناشی از سرماخوردگی شده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. همچنین مصرف این دمنوش دارویی، اخلاط موجود در سینوس‌ها را رفع کرده و موجب کاهش و تسکین درد گلو می‌شود. این دمنوش منبع مغذی از ویتامین C نیز شناخته شده است که به همراه آنتی‌اکسیدان‌های قوی موجود، گلودرد را درمان می‌کند. مصرف یک فنجان دمنوش گل گاوزبان در روزهای ابتدایی سرماخوردگی، موجب کاهش التهابات ریه، دستگاه تنفسی و گلودرد خواهد شد.
دمنوش گل گاوزبان برای اعصاب
اسیدهای چرب موجود در گل گاوزبان، به تقویت اعصاب، روان و حواس پنج‌گانه کمک شایانی می‌کند. همچنین از این دمنوش برای درمان اختلال حواس نیز استفاده می‌شود. دمنوش گل گاوزبان با تقویت حواس پنج‌گانه، موجب افزایش تمرکز شده و اختلالات بیش‌فعالی را نیز درمان می‌کند.
گل گاوزبان برای افزایش سلامت استخوان‌ها
مقدار زیادی کلسیم در گیاه گل گاوزبان وجود دارد. همین امر سبب شده تا مصرف دمنوش این گیاه، از پوکی استخوان جلوگیری کرده و سلامت استخوان‌ها را در سنین میان‌سالی تضمین کند.
دمنوش گل گاوزبان برای ترک نوشیدنی‌های الکلی
خاصیت آرام‌بخشی گل گاوزبان سبب شده تا با مصرف دمنوش این گیاه، برخی از سیستم‌های پیام‌رسان عصبی سرکوب شده و تمایل شخص به مصرف نوشیدنی‌های الکلی کاهش یابد. این دمنوش همچنین به بهبود خواب‌آلودگی افراد الکلی کمک شایانی می‌کند.
دمنوش گل گاوزبان برای قاعدگی
از گذشته تا به امروز دمنوش گل گاوزبان به عنوان یک داروی قاعده‌آور شناخته می‌شود. به همین منظور کافی است دمنوش گل گاوزبان را برای پنج روز متوالی مصرف کنید. همچنین دمنوش گل گاوزبان، خواص ضدالتهاب و ضددرد فراوانی در خود جای داده است. به همین دلیل نوشیدن یک فنجان دمنوش گل گاوزبان در هنگام قاعدگی، به درمان کمردرد و دل‌درد کمک شایانی می‌کند.
دمنوش گل گاوزبان برای درمان سرطان
گیاه گل گاوزبان به عنوان منبع بسیار مناسبی برای منیزیم شناخته می‌شود. این ماده برای بهبود و درمان سرطان‌های مختلفی همچون سرطان پروستات، پستان و کبد ضروری است.
گل گاوزبان برای سلامت پوست
گیاه گل گاوزبان سرشار از روغن‌های طبیعی است. استفاده از روغن گل گاوزبان به صورت ویژه، انواع مشکلات پوستی را درمان کرده و نرمی و لطافت ویژه‌ای به پوست می‌بخشد. روغن این گیاه همچنین به عنوان مرطوب کننده طبیعی شناخته می‌شود. این روغن به عمق پوست نفوذ کرده و موجب افزایش رطوبت میان‌بافتی آن می‌شود.
گل گاوزبان برای سلامت مو
استفاده از گیاه گل گاوزبان، مشکلات شایع پوست سر و مو، همچون خارش، شوره و ریزش مو را درمان می‌کند.
عوارض دمنوش گل گاوزبان
با وجود فواید بی‌شمار دمنوش گل گاوزبان، ممکن است با توجه به شرایط جسمانی فرد و مصرف بیش از حد آن، این داروی گیاهی مضراتی نیز به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از سوالات اساسی پیرامون عوارض دمنوش گل گاوزبان می‌پردازیم.
آیا دمنوش گل گاوزبان برای بارداری ضرر دارد؟
همانطور که گفته شد، از دمنوش گل گاوزبان برای تنظیم دوره قاعدگی استفاده می‌شود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مصرف دمنوش گل گاوزبان در زمان بارداری، خطر سقط جنین را نیز افزایش دهد. همچنین با وجود آلکالوئید در این گیاه، احتمال ابتلا به خون‌ریزی، سرطان و بیماری‌های کبدی در مادران باردار افزایش یافته و سلامت مادر مورد تهدید قرار می‌گیرد. به علاوه آلکالوئید موجب بروز انواع نقایص مادرزادی در جنین می‌شود.
آیا دمنوش گل گاوزبان باعث افزایش فشارخون می‌شود؟
مصرف بیش از اندازه دمنوش گل گاوزبان، موجب افزایش فشارخون می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود افرادی که به بیماری فشارخون بالا مبتلا هستند، در هنگام مصرف دمنوش گل گاوزبان از مصلح آن نیز استفاده کنند. به صورت کلی اضافه کردن مقداری لیموی تازه یا لیموی عمانی به دمنوش گل گاوزبان، خاصیت افزایش فشارخون را تا حد ممکن متعادل می‌کند.
آیا دمنوش گل گاوزبان برای کودکان ضرر دارد؟
بسیاری از ترکیبات گیاهی موجب بروز مشکلات و واکنش‌های آلرژیک در کودکان می‌شود. به این ترتیب توصیه می‌شود در مصرف دمنوش گل گاوزبان برای کودکان، به ویژه کودکان زیر دو سال، موارد احتیاط را رعایت کنید.
آیا مصرف دمنوش گل گاوزبان موجب ابتلا به بیماری‌های کبدی و کلیوی می‌شود؟
مصرف روزانه و درازمدت دمنوش گل گاوزبان به دلیل وجود آلکالوئید، خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد. همچنین توصیه می‌شود افرادی که به بیماری‌های کبدی دچار هستند، از مصرف دمنوش گل گاوزبان اجتناب کرده و از وقوع مسمومیت کبدی جلوگیری کنند. همچنین نوشیدن دمنوش گل گاوزبان در افراد مبتلا به سنگ کلیه، موجب افزایش درد و ناراحتی می‌شود.
خرید اینترنتی دمنوش گل گاوزبان در تهران
امروزه با رونق گرفتن بازارهای اینترنتی، فرآیند خرید انواع دمنوش‌های گیاهی، به راحتی آماده کردن یک فنجان چای است. چنانچه تمایل دارید خرید دمنوش گل گاوزبان خود را به صورت غیرحضوری انجام دهید، کافی است به بازار آنلاین به روز رسان مراجعه کنید. با خرید از سایت به روز رسان، می‌توانید قیمت دمنوش گل گاوزبان را مشاهده کنید. بازار به روز رسان این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا کالای خود را به صورت بهداشتی و استاندارد و غیرحضوری، درب منزل دریافت کنید.
نکات مهم در هنگام خرید دمنوش گل گاوزبان
دمنوش گل گاوزبان نیز مانند دیگر دمنوش‌های گیاهی به دو صورت فله یا بسته‌بندی به بازار عرضه می‌شود. انواع دمنوش‌ها با قرار گرفتن در معرض هوا، کیفیت و خواص خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود از دمنوش‌های بسته‌بندی استفاده کنید. به طور کلی در هنگام خرید دمنوش گل گاوزبان، به موارد زیر توجه کنید:
نشان‌های استاندارد
وجود علامت استاندارد و سیب سلامت بر روی بسته‌بندی دمنوش، موجب تضمین کیفیت محصول خواهد بود. به این ترتیب می‌توان اطمینان حاصل کرد که کارخانه‌های تولید کننده دمنوش، مورد بازرسی سازمان استاندارد قرار گرفته و تحت شرایط استاندارد فعالیت می‌کنند. این در صورتی است که محصولات فله‌ای موجود در بازار، هیچگونه علامت سلامت و بهداشتی نداشته و راه تشخیص برای شرایط تولید و نگهداری را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار نمی‌دهند.
عطر و رنگ دمنوش
بو و عطر طبیعی دمنوش نشان از کیفیت محصول خواهد داشت. استشمام عطر ملایمی از دمنوش گل گاوزبان، نشان از کیفیت، تازگی و طبیعی بودن محصول دارد. چنانچه عطر دمنوش گل گاوزبان بیش از حد انتظار باشد، می‌توان نتیجه گرفت در ترکیبات محصول از مواد افزودنی و مضر استفاده شده است. از خرید دمنوش‌هایی که عطر و رنگ کمی دارند نیز باید اجتناب کرد، زیرا عطر کم دمنوش نشان از مدت زمان طولانی تولید آن دارد.
شکل بسته‌بندی گل گاوزبان
امروزه انواع دمنوش‌های گیاهی در دو نوع مختلف بسته‌بندی به بازار عرضه می‌شود. هر کدام از این بسته‌بندی‌ها، کاربرد مخصوص به خود را دارد. افراد می‌توانند با توجه به شرایط زمانی و کیفیت محصول، نوع بسته‌بندی دلخواه خود را انتخاب کنند.
دمنوش کیسه‌ای: تولیدکنندگان برای افزایش سرعت آماده سازی دمنوش، برگ گیاه گل گاوزبان را آسیاب کرده و سپس درون کیسه‌های مخصوص به بازار عرضه می‌کنند. شکل و جنس مخصوص کیسه‌ها، موجب افزایش هرچه بیشتر سرعت آماده‌سازی دمنوش می‌شود.
دمنوش‌های کیلویی: در این نوع بسته‌بندی، برگ‌های بزرگ و خردشده گل گاوزبان به صورت خشک به بازار عرضه می‌شود. استفاده از برگ‌های گل گاوزبان کیلویی، کیفیت دمنوش را تضمین کرده و عطر و طعم بیشتری دارند.