شکر خرما از قند طبیعی تشکیل شده و نسبت به دیگر مواد شیرین کننده مرسوم، کمتر پردازش شده است. این محصول از خرمای خشک به دست میآید و البته به آن شیرینی نیز افزوده میشود. البته این شیرینی افزوده، برخلاف شکر، در آب حل نمیشود و گاهی اوقات به عنوان جایگزین سالمتر شکر سفید یا شکر قهوهای در نظر گرفته میشود. ولی در کل، نسبت به شکر قهوهای گرانتر است. در ادامه با این ماده و خواصش بیشتر آشنا خواهید شد.
این ماده مستقیم از خرما به دست میآید و نسبت به شکر سفید کمتر پردازش شده است. این شکر را به سادگی میتوان جایگزین بسیاری از نوشیدنیها و غذاها کرد.
برای تهیه این ماده در ابتدا از خمیر خرمای خام استفاده میکنند. سپس این خمیر با مادهای به نام مالتودکسترین (maltodextrin) مخلوط میکنند. این مخلوط را در فر خشک کرده و به صورت دانههای گرانول در میآورند. نسبت مالتودکسترین به خمیر خرما، بیانگر مشخصات این شکر است. دستورالعملهای مختلفی برای تولید این شکر در خانه وجود دارد ولی همچنان میتوانید آن را به صورت آماده از بیرون تهیه کنید.
به طور کلی، روشهای زیادی وجود دارند که به دنبال خودکارسازی فرآیند تولید شکر خرما هستند.
همانطور که میدانید خرما دارای چند مرحله رشد است: خلال، رطب و تمر (tamar). بهترین خرمایی برای تهیه شکر خرما، خرمای تمر است زیرا محتوای آب کمی است (این خرما تنها 30 درصد آب در خود جای دارد) و البته بسیار شیرین است.
در حال حاضر مطالعاتی درباره نحوه تعیین بهترین محتوای قندی از خرما در حال انجام است. چنین مطالعاتی میتواند باعث شناسایی بهترین خرما برای استفاده در تهیه این شکر شود.
این ماده، همانطور که از نامش بر میآید از خرما تشکیل شده و دارای مشخصات زیر است:
این ماده حاوی مواد زیر است:
این ماده بهترین منبع برای مواد زیر است:
طبع شکر خرما در طب سنتی، طبع گرمی است.
این ماده حاوی منیزیم است. این ماده معدنی به سلامت استخوانها کمک شایانی کرده و ممکن است خطر پوکی استخوان را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
این شکر میتواند باعث کاهش برخی از فاکتورهای خطر در بیماری دیابت مانند مقاومت به انسولین را تا حد چشمگیری کاهش دهد.
به طور کلی، مصرف شکر بسیار در رژیم غذایی خطر ابتلا به بیماریهای مزمن را افزایش میدهد. با این وجود، این شکر حاوی مواد مغذی بسیار مفیدی است که باعث کمک به بهبود شرایط سلامت بدن میشود. البته توجه داشته باشید که مصرف آن در حد اعتدال توصیه میشود.
مهمترین مولفه این ماده، ساکارز، گلوکز و فرکتوز است. میزان ارزش غذایی هر یک از این مولفهها با توجه به نوع خرمای استفاده شده و روش فرآوری متفاوت است.
غذاهای ارگانیک بدون استفاده از کودهای شیمیایی یا سموم دفع آفات رشد میکنند. گرچه آنها گرانتر از انواع مشابه خود هستند ولی در آنها هیچگونه بقایای شیمیایی وجود ندارد. به همین دلیل است بهترین شکر خرما، محصولی است که از خرمای ارگانیک تهیه شده باشد.
در ادامه با خواص و فواید این ماده بیشتر آشنا خواهید شد.
یک محلول آبرسان خوراکی (ORS) است: از محلولهای آبرسان خوراکی برای حفظ تعادل الکترولیت در میان سلولهای بدنمان استفاده میشود. این محلولها به ویژه در موارد دیهیدارته شدن یا استفراغ بسیار مفیدند. زیرا در این موارد، افراد حجم زیادی از مایعات به همراه مواد معدنی و نمک را از دست میدهند. برای تهیه محلول آبرسان خوراکی با شکر خرما کافی است تا شش قاشق چایخوری از این شکر را با نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب ولرم مخلوط کنید.
افزایش دهنده انرژی: زمان اندکی طول میکشد تا این ماده تجزیه شده و جذب بدن شود. در حقیقت، فرآیند هضم به محض ورود این شکر به دهان و تماس با بزاق دهان، آغاز میشود. میتوانید چند قاشق چایخوری از این شکر را با یک لیوان آبمیوه تازه مخلوط کنید و به عنوان صبحانه نوش جان کنید. این ترکیب، انرژی لازم برای شروع روز را به سادگی در اختیارتان قرار خواهد داد. همچنین میتوانید یک قاشق از این شکر را با یک فنجان چای مخلوط کرده و به عنوان ترکیبی معجزهآسا در وعده عصرانه مصرف کنید.
مفید برای دیابت: تولید کنندگان این محصول اغلب ادعا میکنند که محصول تولیدیشان شاخص گلیسمی پایینی دارد. این بدان معناست که مصرف این شکر باعث بالا رفتن ناگهانی قند خون نمیشود. پژوهشگران فیلیپینی شاخص گلیسمی برای این شکر را 35 اعلام کردند و بیان داشتند که این ماده، یکی از مواد غذایی با شاخص گلیسمی پایین است. با این وجود، دیگر پژوهشگران مانند پژوهشگران دانشگاه سیدنی استرالیا، شاخص گلیسمی این شکر را 54، دقیقا هم اندازه با شاخص گلیسمی شکر معمولی اعلام کردند. برای ایمن بودن، عاقلانه است تا از پیشنهادهای ADA (انجمن دیابت آمریکا) پیروی کنیم. این سازمان اعلام داشته افرادی که با دیابت دست و پنجه نرم میکنند، میتوانند این شکر را مصرف کنند. ولی میزان مصرف این شکر، باید درست به اندازه شکر معمولی باشد.
شیرین کننده طبیعی غیر سفید: bone char که از سوزاندن استخوانهای حیوانات به دست میآید، اغلب در فرآیندهای تصفیه برای حذف ناخالصیهای ارگانیک یا غیر ارگانیک مواد معدنی و آلی استفاده میشود. Bone char که با محلول قند در تماس است، برای وگانها یا گیاهخواران اهمیت زیادی دارد. بعلاوه، مواد رنگزا و خاکستری کننده دیگری نیز وجود دارند که برای سفید کردن و تصفیه شکر استفاده میشود. فرآیند تصفیه قند تصفیه نشده، بسیاری از مواد مغذی آن را از بین میبرد. شکر خرما یک ماده تصفیه نشده است، بنابراین حاوی مقادیر کمی ویتامین و مقداری مواد معدنی است که میتواند شما را مطمئن سازد تا بخشی از نیازهای غذایی روزانه خود را با مصرف آن برآورده میسازید. این شکر همچنین حاوی پتاسیم، نیتروژن، فسفر، آهن و زینک نیز است. این مواد معدنی، عملکرد مغز را افزایش داده و همچنین باعث افزایش قدرت ایمنی بدن میشود.
افزایش سلامت استخوانی بدن: این شکر حاوی مقداری پتاسیم است. یک قاشق چایخوری از این ماده، یک درصد از نیاز روزانه هر فرد به پتاسیم را تامین میکند. جالب است بدانید یک آمریکایی معمولی روزانه 22 قاشق چایخوری شکر مصرف میکند. حال اگر این افراد، به جای استفاده از شکر معمولی، به این ماده روی بیاورند، به سادگی 22 درصد از نیاز روزانهشان به پتاسیم برطرف میشود. بعلاوه، مصرف روزانه 22 قاشق چایخوری شکر بسیار خطرناک است ولی اگر به همراه چای و دیگر نوشیدنیها، این ماده را جایگزین شکر کنید، قادر خواهید بود بین 5 تا 10 درصد از نیاز بدن خود به پتاسیم را به سادگی تامین کنید. همانطور خود بهتر میدانید پتاسیم یکی از مهمترین و ضروریترین مواد معدنی برای سلامت استخوانها و بافتهای ماهیچهای است.
تنظیم کننده قند خون: این شکر حاوی مقادیر کمتری گلوکز با شاخص گلیسمی نسبتا پایینتر از شکر یا عسل است. این خصوصیت باعث میشود که این ماده نسبت به دیگر شیرین کنندهها، سطح قند خون را بهتر تنظیم کند. بنابراین سطح انرژی شما ثابت مانده و نه ناگهانی بالا و نه سقوط میکند. همین امر فشار زیادی را از دوش قلب شما برمیدارد.
افزایش دهنده سطح آنتی اکسیدانها در بدن: شکر خرما حاوی مواد معدنی، ویتامینها و مواد مغذی بیشتری نسبت به شکر سفید است. یکی از مولفههای کشف شده در این ماده، فیتونوترینتها (phytonutrients) هستند. فیتونوترینتها مولفههای گیاهیاند که اثرات آنتی اکسیدانی دارند. آنتی اکسیدانها از آسیب سلولی در بدن جلوگیری میکنند. همانطور که میدانند علت اصلی بسیاری از بیماریهای مزمن، رادیکالهای آزاد هستند.
کمک به بهبود روند هضم غذا: این ماده حاوی نوعی فیبر گیاهی موسوم به اینولین (inulin) است. این فیبر، باکتریهای مفید روده و معده را کنترل میکند، فرآیند هضم غذا را بهبود داده و به طور کلی، باعث جذب بهتر مواد معدنی میشود.
تقویت سیستم ایمنی بدن: این ماده سرشار از آنتی اکسیدانها است. مصرف منظم این شکر باعث بهبود و تقویت سیستم ایمنی بدن میشود. همانطور که خود بهتر میدانید آنتی اکسیدانها با اثرات مخرب رادیکالهای آزاد به بهترین شکل ممکن مبارزه میکنند و باعث تصفیه بهتر خون نیز میشوند. شایان ذکر است که یکی از مهمترین دلایل پیری پوست، وجود رادیکالهای آزاد در بدن است.
بهبود عملکرد سیستم عصبی: وقتی وزن خام را در نظر بگیرید، این شکر حاوی پتاسیم بیشتری نسبت به موز و سبزیجات سبز است. پتاسیم در عملکرد سیستم عصبی و ماهیچهای و همچنین تپش منظم قلب نقش تعیین کنندهای دارد. مصرف میزان کافی پتاسیم در روز به کنترل فشار خون بالا کمک شایانی میکند.
هدف از این فرآیند، استخراج ساکارز از خرما توسط اتانول است. معمولا خرمایی که از اوایل شهریور برداشت میشود، 19% قند ساکارز دارد. به دلیل داشتن این مقدار قند احیا کننده، خاکستر، ترکیبات رنگی و دیگر روشهای متداول در تولید قند یا نیشکر در اینجا قابل استفاده نیست.
مرحله اول: در این روش، خرما را به نسبت یک به یک با درجه حرارت 100 درجه سانتی گراد به مدت یک تا یک ساعت و نیم میپزند. سپس شیره حاصل از آن را توسط فیلترهای مخصوص و تحت شرایط خلاء، صاف و جمعآوری میکنند.
مرحله دوم: در مرحله بعد، شهد به دست آمده در بالا را در دیگهایی که در شرایط خلاء و حرارت 50 درجه سانتی گراد قرار دارند، میریزند تا غلیظ شود. حال این شهد غلیظ شده به سیستمهای خنک کننده وارد میشود و در آنجا الکل اتلیتیک به نسبت یک به هشت به آن اضافه میشود.
مرحله سوم: در مرحله سوم، شیره خرما به دست آمده پس از گذشتن از یک فیلتر، به مرحله بعدی تغلیظ کننده وارد میشود. در این مرحله، اتانول 97% به نسبت 1 به 12 به شیره غلیظ شده افزوده میشود. سپس به مدت یکساعت تحت دمای 50 درجه سانتی گراد عمل تغلیظ صورت میگیرد.
مرحله چهارم: شیر خرما پس از سرد شدن توسط پمپی به مرحله کریستالیزاسیون منتقل شده و در این مرحله یک درصد گلوکز به آن اضافه میشود. سرعت خنک شدن طوری است که دمای مواد در مدت 70 ساعت از 98 درجه سانتی گراد به 30 درجه سانتی گراد میرسد.
مرحله پنجم: با سرد شدن این شیره غلیظ تا دمای 30 درجه سانتی گراد، مادهای شبیه به عسل به دست میآید. این ماده را به دستگاههای سانتریفیوژ وارد میکنند و با کمک آن، بلورهای کوچک شکر را از شیره حدا میکنند.
مرحله ششم: پس از این عمل، لیکور موجود در این ماده تبخیر میشود تا الکل از گلوکز و ساکارز جدا بشود. علاوهبر جداسازی ساکارز، امکان تولید قند گلوکز و فروکتوز به صورت مایع نیز وجود دارد. فیبر به دست آمده از این عمل، به دامداریها جهت خوراک دام فروخته میشود.
گام اول: یک بلوک شکر خرما را به مکعبهای کوچک تقسیم کنید، طوریکه هر یک تکه، اندازهای در حدود نصف اینچ در نصف اینچ (1.27*1.27 سانتی متر) داشته باشد.
گام دوم: شیر نارگیل تازه را در داخل یک ظرف بزرگ ریخته و هم بزنید تا شروع به غلیظ شدن بکند. سپس آن را کنار بگذارید.
گام سوم: آرد برنج را با الک صاف کنید تا مطمئن شوید هیچ تودهای در آرد وجود ندارد.
گام چهارم: شیر نارگیلی که درگام دوم غلیظ کردهاید، با آرد برنج الک شده و پودر هل ترکیب کنید تا یک خمیر کاملا یکدست به دست بیاید.
گام پنجم: خمیر را در تابه نچسب ریخته تحت حرارت کم قرار دهید تا اینکه غلیظ شود و از کنارههای تابه بیرون بزند.
گام ششم: در این مرحله، زیر حرارت را خاموش کنید و اجازه دهید تا خمیر شما سرد شود. سردی خمیر باید به اندازهای شود که خیلی داغ نباشد. حال باید خمیر را ورز بدهید.
گام هفتم: مقداری از خمیر را بردارید و آن را برای پوشاندن مکعبهای شکر خرما استفاده کنید. این خمیر را بین کف دستتان رول کنید تا به صورت یک توپک کوچک و نرمی در آید و سپس آن را به کناری بگذارید. این عمل را آن قدر تکرار کنید تا اینکه هیچ مکعب شکری باقی نماند.
گام هشتم: آب داغ را در یک تابه بزرگ ریخته و زیر حرارت را روشن کنید تا اینکه آب به جوش بیاید. سپس همه مکعبها را به یکباره در داخل آب جوش بریزید. اجازه دهید قبل از خارج کردنشان از داخل آب جوش، حداقل به مدت پنج تا هفت دقیقه در آن بپزند. سپس آنها را در یک حوله آشپزخانه یا یک پارچه تمیز نخی بریزید تا آب زیادی آنها گرفته بشوند.
گام نهم: هر توپک رول شده را در پودر هل بغلتانید و سپس نوش جان کنید.
مصرف زیاد شکر میتواند سلامت شما را به شدت به خطر بیاندازد که در نهایت منجر به نتایج بسیار مضر و گاها غیر قابل بازگشتی میشود.
در اغلب موارد شیرین کنندهها (و جایگزین کنندههای قند یا شکر) جایگزین بهتری هستند. با این وجود، اینکه این مواد تا چه حد سلامت هستند، به نحوه مصرف ما بستگی دارد. بنابراین، شکر خرما میتواند یک جایگزین بسیار مناسب برای قند و شکر باشد ولی به شرط آنکه در حد اعتدال مصرف بشوند.
برای خرید شکر خرما به صورت اینترنتی، به بازار آنلاین «به روز مارت» مراجعه کنید.
«به روز مارت» همچون دیگر بازارهای مدرن و آنلاین جهان، با حذف واسطهها باعث ارائه محصولات مورد نیاز مصرف کنندگان با قیمت ارزانتر میشود. به همین دلیل در این بازار، قیمت شکر خرما و دیگر محصولات ارزانتر از دیگر جاهاست.