شیرین کنندههای طبیعی امروزه جایگزین انواع شکر و شیرین کنندههای مصنوعی هستند. اما چرا متخصصین تغذیه به دنبال جایگزینی شیرین کنندههای طبیعی با قندهای مصنوعی هستند؟ قندهای مصنوعی به سرعت در بدن تجزیه شده و سطح انسولین را به طور ناگهانی بالا میبرند. به این ترتیب انرژی کاذبی در بدن تجمع پیدا میکند که در صورت عدم مصرف آن پس از مدتی در بدن جمع میشود. بنابراین به طور خلاصه قند و شکر سبب اضافه وزن و افزایش کوتاه مدت و ناگهانی سطح خون میشوند. بنابراین چرا این مواد را به طور کلی از برنامه غذایی خود حذف نمیکنیم؟ این مواد انرژیزا هستند و در مواردی بسیار کمک کننده به حساب میآیند. اما مسئله، وابستگی حاصل از مصرف قند و شکر است، پس از گذشت مدتی از مصرف این مواد، به تدریج بدن نیازمند مقدار بیشتری از آنها میشود. شیرین کنندههای طبیعی به دلیل اینکه کالری زیادی ندارند و به علت پیچیدگی ساختار، دیر هضمتر هستند و آسیب کمتری به بدن وارد میکنند. با شناخت شیرین کنندههای طبیعی میتوانید آنها را در زندگی روزانه خود جایگزین قند و شکر فرآوری شده کنید. شیرین کنندههای طبیعی میتوانند از مشکلاتی مانند افزایش وزن نیز جلوگیری کنند. در این مطلب با کاربرد این مواد و همچنین انواع شیرین کنندههای طبیعی و به طور کلی هر آنچه باید در مورد شیرین کنندههای طبیعی بدانید، آشنا خواهید شد.
شیرین کنندههای طبیعی چطور به حفظ سلامت ما کمک میکنند؟ چرا باید کمتر از شکر استفاده کرد؟ همانطور که گفتیم قند و شکر به سرعت در بدن تجزیه شده و ترشح انسولین را تحریک میکنند، بدین ترتیب به طور ناگهانی مقدار زیادی انسولین در بدن تولید میشود تا از افزایش قند خون جلوگیری کند. در نتیجه این حجم از انسولین سبب افت قند خون میشود و فرد دو مرتبه احساس ضعف و گرسنگی میکند. این چرخه همینطور تکرار شده و فرد به مرور دچار اضافه وزن میشود چرا که میزان اضافی قند به صورت چربی در کبد ذخیره خواهد شد. بنابراین همهی ما فارغ از اینکه در حال حاضر اضافه وزن داریم یا خیر و یا اینکه بیماری دیابت داریم یا نداریم، باید از شیرین کنندههای طبیعی استفاده کنیم.
در واقع هیچ نسخه کلی برای انتخاب شیرین کننده نمیتوان ارائه کرد. هدف افراد از جایگزین کردن مواد شیرین کننده متفاوت است. برخی تنها به دلیل طعم مطلوب شیرین کنندههای طبیعی و برخی به منظور لاغری و یا حفظ سلامت، قدم در این مسیر میگذارند. شیرین کنندههای رژیمی برای لاغری مانند شربت یاکون با شیرین کنندههای طبیعی برای دیابت متفاوت هستند. در بخش بعدی توضیح خواهیم داد که هر شیرین کننده طبیعی برای چه افرادی مناسبتر است. اما تمامی شیرین کنندههای طبیعی جایگزین قند و شکر هستند. قند و شکر به دلیل اینکه خاصیتی نداشته و بسیار انرژیزا هستند به تدریج از برنامه غذایی حذف میشوند.
شیرین کنندههای طبیعی انواع مختلفی دارند. اما آیا شیرین کنندهها مضر هستند و باید به طور کلی آنها را از رژیم غذایی حذف کرد؟ خیر. در ادامه انواع شیرین کنندههای طبیعی و انواع مضر برای افراد دیابتی را نیز معرفی خواهیم کرد. ترکیبات شیرین کنندههای طبیعی با توجه به منشاء آنها متفاوت است. گاهی شیرین کنندههای طبیعی منشاء چوبی و گاهی علفی دارند. بنابراین ترکیبات آنها نیز متفاوت خواهد شد. همین ویژگی سبب میشود هر یک از شیرین کنندههای طبیعی برای عدهی خاصی مناسب باشد.
استویا در واقع یک گیاه بومی آمریکای جنوبی است که پس از کشف آن به عنوان یکی از انواع شیرین کنندههای طبیعی، در ابعاد گستردهای تولید شد. ابتدا ژاپن این گیاه را وارد آسیا کرده و آن را معرفی کرد. بعدها این گیاه تا حدی اهمیت پیدا کرد که امروز حتی در کشور خود ما نیز تولید آن با استفاده از کشت بافت و در اتاقکهای رشد انجام میشود.
برگ این گیاه بسیار شیرین است اما نکته مهم در رابطه با این گیاه جذب بسیار کم آن در بدن است. به این معنی که افراد هنگام مصرف آن کاملا طعم شیرینی را حس میکنند اما خبری از افزایش قند خون یا افزایش ناگهانی سطح انسولین نیست. استویا از شیرین کنندههای طبیعی بدون کالری است برای افراد دیابتی نیز توصیه میشود. استویا علاوه بر طعم شیرین دارای مواد معدنی و انواع ویتامینهاست. مقدار کمی پروتئین، فسفر، سدیم، منیزیم، کلسیم و ویتامین A و C در استویا وجود دارد.
شیرین کنندههای طبیعی مانند استویا در اشکال مختلف در بازار وجود دارد. حتی شما میتوانید یک نهال کوچک آن را در گلدان بخرید و روی تراس خانه از آن مراقبت کنید. قرص استویا، برگ خشک شده و پودر آن نیز در عطاری و فروشگاهها وجود دارد. انواع فرآوری شده آن نیز در شیرینی پزی و آشپزخانهها استفاده میشود. در ادامهی کاهش میزان قند جذب شده در بدن، مصرف استویا کنترل کلسترول را نیز سبب میشود. در ارقام فرآوری شدهی استویا، ممکن است موادی انرژیزا و قندهای الکلی اضافه شده باشد. بنابراین اگر رژیم غذایی خاصی را دنبال میکنید حتما روی بسته بندی استویا را مطالعه کنید.
در زمینه بروز برخی حساسیتهای گوارشی روده، در اثر مصرف شیرین کنندههای طبیعی، مانند استویا گزارشهایی وجود دارد؛ نفخ و اسهال از جمله این مشکلات است. در طول دوران بارداری در صورت مشورت با پزشک میتوانید از استویا استفاده کنید. برگ تازه یا عصاره غلیظ استویا در دوران بارداری ممنوع هستند و تنها استفاده از استویای فرآوری شده و عاری از قند الکلی مجاز است.
یکی از شیرین کنندههای طبیعی زایلیتول است. زایلیتول به صورت سنتی از اصلاح قند چوب به دست میآید. در واقع در فرآیند تولید کاغذ یکی از محصولات فرعی را میتوان با کمی تغییر به یکی از شیرین کنندههای طبیعی یعنی زایلیتول تبدیل کرد. چوب درختانی مانند توس، نارگیل یا نی برای تولید این شیرین کننده طبیعی مناسب هستند. زایلیتول برخلاف استویا انرژیزا است. اما کالری آن 40% کمتر از شکر است. زایلیتول قند خون شما را بالا نمیبرد و از شیرین کنندههای طبیعی مورد استفاده در آدامس است. همچنین زایلیتول میتواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند چرا که به مرور زمان جذب کلسیم بدن شما را نیز افزایش میدهد و سبب کاهش جمعیت باکتریهای تجزیه کننده در دهان میشود. زایلیتول در آب محلول است بنابراین برای استفاده در شربتها و شیرینیها بسیار مناسب است.
شربت یاکون نیز از شیرین کنندههای طبیعی گیاهی محسوب میشود. شربت یاکون را از گیاه یاکون استخراج میکنند. ظاهر این شیرین کننده شبیه به شیره انگور یا ملاس است. شربت یاکون 30% بیشتر از قند و شکر شیرین بوده و به بالا بردن سیستم ایمنی و کنترل وزن کمک میکند. گزارشهایی از کاهش وزن به وسیله مصرف شربت یاکون وجود دارد. بیش از نیمی از مولکولهای قند موجود در شربت یاکون قابل هضم برای دستگاه گوارش انسان نیست. اما در صورتی که این شربت را حرارت دهید، قندهای غیرقابل هضم تجزیه شده و این شربت مانند باقی شیرین کنندهها خواهد شد. بنابراین آن را تنها به صورت خام مصرف کنید.
شکر نارگیل در واقع از دمگل آن استخراج میشود. شکر نارگیل از شیرین کنندههای طبیعی و مفید محسوب نمیشود. میزان ساکارز آن نسبت به شکرهای معمولی که ما در حال ترک آنها هستیم بیشتر است! اما چرا همچنان نام شکر نارگیل در لیست شیرین کنندههای طبیعی جای دارد؟ همانطور که گفتیم شکر و قند علاوه بر اینکه بسیار انرژی زا هستند هیچگونه مواد معدنی یا ویتامین نداشته و سبب اضافه وزن میشوند. اما شکر نارگیل با وجود ساکارز بسیار بالا در واقع بسیار مفید است. پتاسیم، روی و کلسیم در شکر نارگیل به وفور یافت میشود. در واقع ادعا میشود مصرف شکر نارگیل و خود میوه نارگیل به لحاظ تامین مواد معدنی و ویتامینها نتیجه یکسانی دارد. بنابراین در پخت کیک و شیرینیها میتوان به جای 1 فنجان شکر سفید، 4/3 فنجان شکر نارگیل مصرف کرد اما به طور همزمان از خواص نارگیل نیز بهرهمند شد. افرادی که دچار مشکلات افزایش سطح قند خون هستند نباید به هیچ عنوان از شکر نارگیل استفاده کنند. برتری دیگر شکر نارگیل نسبت به شیرین کنندههای طبیعی پیشین کمک به سلامت دستگاه گوارش است. باکتریهای مفید دستگاه گوارش با مصرف شکر نارگیل حفظ میشوند. شکر نارگیل در هر 100 گرم 380 کالری و 93 گرم فیبر به شما خواهد داد. کلسترول و چربی در این ماده غذایی صفر است.
شیره افرا یا شربت افرا از خوش طعمترین شیرین کنندههای طبیعی در جهان محسوب میشود این شیرین کننده در واقع همان شیرهی جاری در درخت افرا است. در فصول سرد که درختان شروع به ذخیره انرژی خود میکنند درخت افرا نیز در تنه و ریشه مواد نشاستهای ذخیره می کند. در اواخر زمستان زمانی که درخت قصد بیدار شدن از خواب را دارد، این شیره به منظور گردش در پیکرهی گیاه کمی رقیق شده و به سمت بالا حرکت میکند. در این حالت میتوان شیره افرا را برداشت کرد.
شیره افرا بسیار مفید بوده و حاوی مواد معدنی است. حتی خواص و طعم آن با توجه به زمان برداشت متفاوت است. در صورتی که شربت افرا در پایان بهار جمع آوری شود طعم بهتری خواهد داشت. برخی معتقدند طعم بسیار دلچسب این شربت به دلیل وجود فورانون در آن است. فورانون همان مادهای است که طعم خوش توت فرنگی را سبب میشود. اغلب شیرین کنندههای طبیعی طعم مطلوبی ندارند.
به دلیل اینکه مواد اولیه شیرین کنندههای طبیعی مانند افرا از منابع طبیعی حاصل میشوند گاهی محدودیتهایی نیز وجود دارد. برای مثال هر درخت افرا در طول فصل میتواند به طور میانگین 40 لیتر شربت تولید کند اما پس از فرآوری تنها یک لیتر شربت افرای قابل استفاده، تولید میشود. بنابراین شیرین کنندههای طبیعی نیز مانند بسیاری از دیگر مواد طبیعی باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند. به منظور برداشت شیره افرا به وسیله یک مته کوچک و استریل حفره کوچکی در تنه درخت ایجاد میکنند. شیره در مسیر حرکت خود درون آوندها به محض مواجه شدن با این حفره به دلیل کشش ایجاد شده، شروع به حرکت به سمت آن میکند. معمولا روی این حفره یک هدایتگر نیز نصب میشود تا شیره به راحتی درون سطل قرار گرفته روی تنه درخت سرازیر شود.
کاربرد تمام شیرین کنندههای طبیعی در نهایت یکسان است؛ استفاده از آنها در وعدههای غذایی به منظور کاهش مصرف قند و شکر. شیره افرا نیز به این منظور استفاده میشود. البته شیره افرا کمی متفاوت است. چرا که سالهاست از این شیره برای پخت گوشت و انواع غذاهای غیرشیرین نیز استفاده میکنند. ریختن آن روی سالاد و سبزیجات بسیار مرسوم بوده و در سس باربیکیو و به عنوان چاشنی نیز بسیار استفاده میشود. یکی از مهمترین میان وعدهها در آمریکا شکلات و شیرینیهای تولید شده با شربت افرا است.
درصد بالایی از شربت افرا را ساکارز تشکیل میدهد. شربت افرا دارای کلسیم و پتاسیم فراوان است. مصرف روزانه آن خاطر شما را از بابت تامین آهن مورد نیاز روزانه آسوده میکند. شربت افرا دارای آنتی اکسیدان بوده و در صورت طبیعی بودن میتواند از بروز برخی سرطانها جلوگیری کند. برخلاف دیگر شیرین کنندههای طبیعی، شربت افرا از مشکلات هضم جلوگیری کرده و گاهی به عنوان بهبود دهنده نیز استفاده میشود.
شربت افرا از شیرین کنندههای طبیعی خیلی خنثی و کم خطر نیست، اما همچنان بهتر از قند و شکر است. به دلیل پیچیدگی ساختار با سرعت کمتری نسبت به شکر قند خون را بالا میبرد. شربت افرا از شیرین کنندههای طبیعی محسوب میشود اما جایگزین مناسبی برای شکر نیست. اگر دیابت دارید بهتر است از این شربت با احتیاط بسیار استفاده کنید چرا که تاثیر آن روی قند خون مانند شکر است اما سرعت تاثیر آن متفاوت است.
قیمت شیرین کنندههای طبیعی بسیار متنوع است. در این مطلب تنها بخش کوچکی از شیرین کنندههای طبیعی را معرفی کردیم اما تعداد آنها بسیار بیشتر است بنابراین قیمتها نیز متفاوت خواهد بود. شیرین کنندههایی مانند شربت افرا به خصوص در ایران حتما قیمت بالایی خواهند داشت چرا که تولید آنها بسیار دشوار است. اما شیرین کنندههای طبیعی مانند عسل به دلیل اینکه در بازار بسیار ارائه میشوند نسبتا ارزانتر هستند. توجه کنید که در صورت عدم انتخاب صحیح از میان شیرین کنندههای طبیعی، در واقع آسیب بیشتری به بدن خود خواهید زد. بنابراین هنگام خرید، تنها قیمت کمتر را ملاک قرار ندهید. میتوان گفت قیمت شیرین کنندههای طبیعی بسته به کیفیت آن و میزان خلوص متفاوت است.
مصرف شیرین کنندههای طبیعی ارتباطی به میزان سلامتی فعلی شما و وضعیت جسمی اکنون ندارد. به تدریج تمامی افراد جامعه باید شکر و قند را حذف کرده، شیرین کنندههای طبیعی و کم ضرر را جایگزین کنند. بنابراین بهتر است همین حالا شروع کنید. در اولین فرصت که به سراغ بازارهای آنلاین برای خرید مواد غذایی خود رفتید، یک بسته از شیرین کنندههای طبیعی را نیز سفارش دهید. اگر به بازار آنلاین به روز مارت برای خرید شیرین کننده طبیعی مراجعه کنید میتوانید با بهره مندی از تخفیف در اولین خرید مابقی لیست خرید خود را نیز تهیه کنید. بازار آنلاین به روز مارت با هدف تامین مواد غذایی سلامت محور آغاز به کار کرد. با خرید از به روز مارت و به اشتراک گذاشتن نظرات خود در زمینه کیفیت محصول و کیفیت خدمات همراه ما باشید. تنوع شیرین کنندههای طبیعی در بازار آنلاین به روز مارت بسیار است، میتوانید از میان برندهای متنوع یکی را انتخاب کرده و مصرف آن را تجربه کنید.