سس تند مایعی غلیظ است که به عنوان چاشنی برای انواع غذاها به کار می‌رود. سس تند جزء کوچکی از گروه چاشنی‌ها و سس‌ها است. این محصول طرفداران زیادی در کشور هند و کشورهای آسیای شرقی دارد. ما در این مقاله به بررسی انواع سس تند، خواص، مضرات، روش تولید و... می‌پردازیم.
سس تند چیست؟
سس تند مایع غلیظ و حاصل از انواع فلفل است که برای مزه دادن به انواع غذا و سالاد استفاده می‌شود. زمانی که سس تند به مواد غذایی اضافه می‌شود، عوامل حسی بدن را تشدید می‌کند. سس تند می‌تواند در مرحله پخت و آماده‌سازی مواد غذایی یا بعد از پخته شدن به آن‌ها اضافه شود. این محصول نقش مهمی در طعم‌دهی به غذاهای کشورهای مختلف دارد. در بعضی کشورها مثل انگلستان سس تند گوشت، نوعی سس سنتی محسوب می‌شود. در کشور فرانسه نیز سس‌ها نقش بسیار مهمی در تهیه غذا دارند.
انواع سس تند
به هر نوع سسی که از ترکیب انواع فلفل مثل فلفل قرمز یا مواد تند دیگر تهیه شده باشد، سس تند گفته می‌شود. همچنین این سس‌ها می‌توانند از ترکیبات دیگری مانند روغن‌های تند ماهی تخمیر شده، دانه سویا یا لوبیا سیاه تهیه شده باشند. استفاده از سس تند برای غذا باید با توجه به ذائقه و طبع غذا انجام شود. امروزه انواع سس‌های تند با افزودن فلفل به برخی عصاره‌ها و میوه‌ها ساخته می‌شود. همچنین به دلیل اهمیت سس در برخی از کشورها، سس‌های مخصوصی با نام کشورها تولید می‌شود که منحصر به فرد هستند. در ادامه برخی از انواع سس‌ها را معرفی می‌کنیم.
سس سالسا
سالسا یکی از چاشنی‌های بسیار محبوب در جهان است. این سس نوعی سس تند و بومی امریکای لاتین است که پخته نمی‌شود. سس سالسا انواع مختلفی دارد که در ادامه برخی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
سالسا سرخ
این سس قرمز رنگ بوده و در تهیه آن از ادویه‌های بومی مکزیک و آمریکای جنوب شرقی استفاده می‌شود. گوجه فرنگی، فلفل تند، پیاز و سیر مواد اصلی تشکیل دهنده این نوع سس سالسا هستند.
سالسا خام
این سس نوعی سس خام است که در تهیه آن از گوجه فرنگی، فلفل نپخته، پیاز و برخی ادویه‌ها استفاده می‌شود.
سالسا سبز
این سس نوعی سس سبز رنگ است که از پوست گوجه فرنگی خاصی تهیه می‌شود. سس‌هایی که با پوست گوجه فرنگی تهیه می‌شوند اغلب پخته می‌شوند.
سالسا وحشی
از این سس برای طعم دهی به انواع سیب‌زمینی استفاده می‌شود. این سس ترکیبی از سس مایونز و سس تاباسکو است. سس سالسا انواع دیگری نیز دارد که در تهیه برخی از آن‌ها از نعنا، آناناس یا انبه استفاده می‌شود.
سس خردل
خردل نوعی ادویه است که از دانه‌های گیاه خردل به دست می‌آید. برای تهیه این چاشنی دانه‌های خردل را با آب، نمک، آب لیمو یا آبغوره و ادویه‌جات و چاشنی‌های دیگر مخلوط می‌کنند. رنگ این سس از زرد روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر است و طعم نسبتاً تندی دارد. خردل یکی از سس‌های محبوب در اروپا و آمریکا است که برای طعم دهی به ساندویچ، همبرگر و هات‌داگ‌ها استفاده می‌شود. خردل دارای انواع مختلفی مانند خردل زرد، خردل آب‌جوی آمریکایی، خردل شیرین، خردل عسلی، خردل تند، خردل روسی و… است. به دلیل خاصیت ضدباکتریایی خردل، لازم نیست این محصول در یخچال نگهداری شود زیرا باکتری‌های مضر در آن رشد نمی‌کند. بهتر است این سس در جای بسته، تاریک و خنک نگهداری شود تا تندی خود را از دست ندهد. خردل حاوی مقدار زیادی سلنیوم و امگا3 است و می‌تواند خواص درمانی نیز داشته باشد.
سس انبه
انبه میوه‌ای گرمسیری و گیاهی از تیره سنجدیان است. خاستگاه انبه شبه جزیره هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوب شرقی است. امروزه این میوه در بسیاری از کشورهای گرمسیری پرورش داده شده و در تهیه انواع سس‌های تند استفاده می‌شود. برای تهیه سس انبه، پوسته آن را جدا کرده و از گوشت آن استفاده می‌کنند. انبه حاوی مواد تحریک کننده معده است. انبه منبع بسیار خوبی از پتاسیم بوده و مصرف آن به افراد مبتلا به فشارخون توصیه می‌شود. این میوه شاخص گلایسمی بالایی داشته و باعث ترشح هورمون انسولین می‌شود. به همین دلیل مصرف سس تند انبه برای افراد دیابتی بی‌ضرر و در برخی مواقع مفید نیز هست.
سس چیلی
چیلی نوعی ادویه پودری به رنگ قرمز است. در تهیه این ادویه از فلفل‌های تند، پاپریکا، پونه کوهی، سیر، میخک و… استفاده می‌شود. آمریکای شمالی از پودر چیلی برای تهیه نوعی سس بسیار تند استفاده می‌شود. فلفل‌های چیلی از تندترین فلفل‌های جهان هستند که شهرت بسیار زیادی دارند. این فلفل‌ها به صورت خام هم مصرف می‌شوند. از این فلفل‌ها در تهیه سس فلفل تند مکزیکی استفاده می‌شود که مخصوص غذاهای گوشتی است.
خواص سس تند
سس‌ها با توجه به ماده اولیه و میزان نگهدارنده، خواص متفاوتی دارند. مصرف برخی از انواع سس در طب سنتی برای درمان اختلالات جزئی و مزاجی توصیه می‌شود. کیفیت سس تند با نوع فلفل و مواد اولیه آن رابطه مستقیم دارد. ما در این مقاله به بررسی خواص سس‌ها به ویژه سس‌های تند می‌پردازیم.
بهبود وضعیت ذهنی و تسکین درد
تحقیقات نشان داده است که مصرف فلفل افراد را به سمت سلامت ذهنی هدایت می‌کند. مواد موجود در فلفل تند به گیرنده‌های درد می‌چسبد. همزمان مغز با آزاد کردن اندورفین که یک مخدر طبیعی است، احساس خوشی ایجاد کرده و درد را تسکین می‌دهد.
فلفل تند و سرطان
کپسایسین ماده‌ای شیمیایی و تند موجود در فلفل‌های چیلی است که باعث افزایش دمای بدن و احساس گرمی می‌شود. این ماده خواص آنتی‌اکسیدانی فراوان دارد و از بدن در برابر هجوم مولکول‌های رادیکال آزاد محافظت می‌کند. همچنین این ماده از خواص ضدباکتریایی قوی برخوردار است. به دلیل وجود این ماده، فلفل‌ها داروهایی ضدسرطان هستند. کپسایسین به عنوان یک ترکیب ضدسمی عمل کرده و مانع از فعالیت ترکیبات سرطان‌زا در بدن می‌شود. این ماده از تشکیل تومورهای بدخیم در بدن جلوگیری می‌کند.
همچنین ترکیبات موجود در فلفل می‌تواند به کاهش گسترش سرطان ریه کمک کند. بیشتر مرگ‌های مرتبط با سرطان، ناشی از گسترش توده سرطانی یا متاستاز هستند که فلفل می‌تواند سرعت این روند را کاهش دهد. سرطان ریه و انواع سرطان به طور معمول دوباره فعال شده و قسمت‌هایی از بدن مانند استخوان و مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد شاید ترکیب طبیعی کپسایسین که از فلفل تند درست می‌شود بتواند درمانی بسیار جدی برای مقابله با متاستاز در بیماری‌های سرطانی به ویژه سرطان ریه باشد. این ماده می‌تواند با فعال‌سازی پروتئین سارک، متاستاز سرطان ریه را سرکوب کند. درنتیجه مصرف سس تند فلفل به طولانی شدن عمر و کاهش ریسک بیماری‌ها کمک می‌کند.
سس تند و کمک به لاغری
مواد موجود در فلفل تند مانند ویتامین C متابولیسم را افزایش می‌دهند. همچنین کپسایسین موجود در فلفل به کاهش وزن کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده است مصرف این ماده قبل از وعده غذایی احساس سیری در افراد را افزایش می‌دهد. علاوه بر ویتامین‌های موجود در فلفل‌ها و سس‌های تند، کپسایسین نیز باعث افزایش موقت متابولیسم بدن می‌شود. در حالت کلی با مصرف سس‌های تند، می‌توان به چربی سوزی کمک کرد.
سس تند و کاهش فشار خون
مواد موجود در انواع فلفل‌ها مانند کپسایسین، می‌تواند به بهبود و کاهش فشار خون کمک کند. فلفل‌های تند می‌توانند با اثر بر نوعی کانال غشای دیواره رگ‌های خونی، باعث فعالیت مزمن آن‌ها و در نتیجه افزایش تولید نیتریک اسید شوند. نیتریک اسید گازی است که از رگ‌های خونی در برابر التهابات و اختلال‌های عملکردی محافظت می‌کند. همچنین کپسایسین نقش ویژه‌ای در ایجاد حالت آرامش و کاهش التهاب رگ‌ها و در نهایت کاهش فشار خون دارد.
مضرات مصرف بیش از حد سس تند
سس‌های تند یکی از تاثیرگذارترین مواد در ناراحتی‌های معده و اسهال هستند. مصرف بیش از حد کپسایسین می‌تواند دیواره داخلی معده را تحریک کرده و باعث به وجود آمدن شکم درد، حالت تهوع و اسهال شود. همچنین متخصصان معتقدند غذاهای تند باعث جوش زدن در برخی نواحی بدن و بروز التهاب می‌شود. زمانی که غذای تند در دستگاه گوارش التهاب ایجاد می‌کند، ناراحتی معده و بازگشت اسید معده باعث ایجاد التهاب روی پوست به صورت گرگرفتگی، اگزما و بروز آکنه می‌شود.
اگر شما به مصرف غذا همراه با سس تند علاقه دارید، بهتر است آن را به وعده ناهار محدود کنید زیرا غذاهای تند و اسیدی به دلیل ایجاد سوزش معده، می‌توانند در خواب شبانه اختلال ایجاد کنند. سوزش معده به خصوص برای افرادی که به بیماری رفلاکس معده مبتلا هستند، بسیار مشکل‌ساز است. همچنین مصرف بیش از حد سس‌های تند می‌تواند گلوی انسان را تحریک کند. مصرف غذاهای بسیار تند در بعضی از افراد می‌توانند به استفراغ و درد، تورم و گرفتگی صدا منجر شوند.
جالب است که بدانید لمس برخی از مواد غذایی تند نیز می‌توانند عوارض داشته باشد. مواد غذایی تند گیرنده‌های موجود در پوست را تحریک می‌کنند. این گیرنده‌ها فیبرهای دردی هستند که به دماهای شدید و محرک‌های مکانیکی واکنش نشان می‌دهند. زمانی که این فیبرهای درد توسط یک ماده شیمیایی مثل مواد موجود سس‌های چیلی تحریک شود، سیستم عصبی مرکزی گیج شده و باعث ایجاد یک واکنش عصبی مبهم می‌شود. نگهدارنده‌های فراوان موجود در برخی سس‌ها نیز خطرات جدی به همراه دارند. به همین دلیل و با توجه به گستردگی انواع سس‌ها، می‌توان گفت بهترین سس تند نوع خانگی آن و عاری از هرگونه ماده شیمیایی است.
تولید سس تند صنعتی
سس‌های تند بسیار زیادی در بازار وجود دارند. برخی از این سس‌ها در کارخانه‌ها با فلفل قرمز تازه یا فلفل قرمز خشک درست می‌شود. خط تولید سس‌های تند و مقدار ادویه به‌کار رفته در هر یک از آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. در خط تولید کارخانه‌ها دستگاه‌های زیادی برای میکس کردن، خرد کردن، شستشو، صاف کردن، ذخیره آب، غلیظ کردن دو مرحله‌ای و بسته بندی نهایی وجود دارد. کارخانه‌های تولید سس، این محصولات را با بهترین شیوه‌های تکنولوژی آماده می‌کنند تا عاری از مواد میکروبی بوده و بتوانند محصولات استانداردی را در اختیار مشتریان قرار دهند.
اولین مرحله در تولید سس، جدا کردن مواد اولیه و انتخاب سالم‌ترین آن‌ها است. ابتدا باید مواد اولیه گزینش شده و سپس شسته شوند. سپس مواد باید از هرگونه آلودگی مثل میکروب‌ها و ویروس‌ها زدوده شود. این میکروب‌ها طی مراحل پیچیده از مواد جدا می‌شوند. افزودن ادویه، پختن و قرار دادن در بطری‌های مخصوص بسته بندی و زدن تاریخ‌های مهم از مهم‌ترین مراحل تولید سس تند در کارخانه‌ها هستند.
سس کارخانه‌ای اغلب با سرکه تهیه شده و با دستگاه‌هایی که حرارت بسیار بالایی دارند غلیظ می‌شوند. سپس از مواد مختلف مانند پاپریکا و فلفل قرمز برای تند کردن این سس‌ها استفاده می‌شود. تهیه سس تند به روش صنعتی باید با حفظ تمام پروتکل‌های بهداشتی و در چهارچوب استانداردها انجام شود.
خرید سس تند
با توجه به طعم فوق‌العاده و کاربرد فراوان این محصول، می‌توانید برای خرید اینترنتی سس تند در تهران به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کنید. در به روز مارت ضمن مشاهده قیمت سس تند، می‌توانید انواع این محصول را با یکدیگر مقایسه کنید. در مرحله بعد کافیست سفارش خود را ثبت کرده تا محصول را به صورت غیرحضوری از فروشندگان معتبر دریافت کنید.
طرز تهیه سس تند در منزل
سس ها از پرطرفدارترین چاشنی‌های رایج هستند زیرا کاربرد گسترده و انواع مختلفی دارند. می‌توان سس‌ها را به صورت ملایم و کمی غلیظ تهیه کرد. در ادامه مقاله طرز تهیه سس تند را با یکدیگر مرور می‌کنیم.
مواد لازم برای تهیه سس تند
فلفل قرمز: 20 عدد
روغن نباتی: یک قاشق چای‌خوری
سرکه سفید: یک فنجان یا 240 میلی‌لیتر
آب لیمو تازه: نصف فنجان
پیاز خرد شده: یک فنجان
نمک و فلفل: به میزان لازم
روش تهیه سس تند
ساقه‌های فلفل‌هایی که انتخاب کرده‌اید را بچینید و آن‌ها را ریز خرد کنید. می‌توانید دانه‌های فلفل را جدا کنید. روغن نباتی را در یک تابه روی حرارت زیاد گرم کرده و فلفل‌ها را به همراه پیاز خرد شده و نمک به روغن اضافه کنید. این مخلوط را هم بزنید و حدود پنج دقیقه آن را بپزید تا فلفل‌ها نرم شوند. اگر مواد به ماهیتابه می‌چسبد زیر شعله را کم کنید. بعد از حدود پنج دقیقه دو فنجان آب را به مخلوط اضافه کنید و شعله را تا حرارت متوسط روشن کنید. بگذارید فلفل‌ها آن‌قدر بپزند تا نرم شده و تمام آب مخلوط تبخیر یا جذب شود. درب ماهیتابه را بگذارید و گاهی مخلوط را هم بزنید تا از چسبیدن مواد به ماهیتابه جلوگیری شود. شعله را خاموش کنید و بگذارید مخلوط فلفل خنک شود. سپس آن را به مخلوط کن منتقل کرده و به مدت 15 ثانیه و تا زمانی‌که یکدست شود مخلوط کنید. می‌توانید از غذاساز یا گوشت‌کوب برقی نیز برای این کار استفاده کنید. درحالی‌که سس تند را مخلوط می‌کنید سرکه سفید را به آرامی به آن اضافه کنید. برای طعم دهی به این سس می‌توانید از مقداری آب لیمو تازه استفاده کنید.
در مرحله پایانی سس تند را بچشید و سرکه، نمک یا آب بیشتری مطابق با سلیقه خود به آن اضافه کنید. یکی از نکات مهم در تهیه سس تند به روش خانگی صاف کردن آن است. به وسیله یک صافی سس را صاف کنید و در بطری نگهدارنده بریزید. طعم سس تند پس از گذشت چند هفته استراحت در یخچال بهتر می‌شود. سس تند خانگی می‌تواند حدود شش ماه در یخچال نگهداری شود. اگر می‌خواهید سس متفاوتی مانند سس تاکو داشته باشید، می‌توانید پس از ریختن فلفل‌ها در ماهیتابه، مقداری گوجه را له کرده و به مواد اضافه کنید.
طرز تهیه سس چیلی تای در منزل
سس چیلی تای یک سس بسیار خوشمزه با رنگ قرمز طبیعی و دارای بافتی نرم و چسبناک است. می‌توانید از این سس را در کنار غذاهایی مانند استیک، سیب‌زمینی، میگو، مرغ سوخاری و انواع برج‌ها استفاده کنید. در ادامه مقاله طرز تهیه این سس خوش طعم را توضیح می‌دهیم.
مواد لازم
فلفل قرمز تند: 500 گرم
سیر: سه حبه
سرکه سفید: سه فنجان
شکر: سه فنجان
ادویه چیلی: به میزان لازم
طرز تهیه
برای تهیه این سس تایلندی، 100 گرم از فلفل قرمزها را برداشته و درون غذاساز بریزید. باقی فلفل قرمزها را نصف کرده و بعد از جدا کردن دانه فلفل، آن‌ها را خرد کرده و در غذاساز بریزید. حبه‌های سیر را به همراه 250 گرم سرکه سفید به فلفل‌های قرمز اضافه کرده و با یکدیگر مخلوط کنید. باقیمانده سرکه را به همراه شکر درون ظرف کوچکی ریخته و بر روی اجاق با حرارت کم قرار دهید. حین پخت، سس را هم بزنید تا شکر داخل آن به خوبی حل شود. حرارت را زیاد کرده و اجازه دهید که سس به نقطه جوش برسد. پس از آن حرارت را کم کرده و در حین این که سس می‌جوشد، آن را به مدت 35 تا 40 دقیقه هم بزنید تا به غلظت دلخواه برسد. سس شما آماده است. می‌توانید آن را درون ظرف استریل ریخته و درب آن را بپوشانید. سس چیلی تند را می‌توان درون یک ظرف در بسته تا چند ماه در یخچال نگهداری کرد.