ریزسبزی

ریز سبزی یا میکرو گرین یا میکرو سبز به سبزی‌های کوچک و قابل خوردنی اطلاق می‌شود که از جوانه‌های گیاه، بزرگ‌تر و نسبت به دیگر انواع سبزی‌ها کوچک‌تر است. این گیاهان کوچک و لطیف، از بذرهای مختلف سبزیجات، گیاهان علفی، گیاهان معطر و گیاهان خوراکی و وحشی به دست می‌آیند و پیش از رشد کامل برداشت می‌شوند. علت برداشت زودهنگام آن‌ها این است که نسبت به برگ‌های بالغ دارای خواص و مواد مغذی بیشتری‌اند. در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

ریز سبزی چیست؟

میکرو گرین‌ها سبزیجات جوانی با بلندی یک تا سه اینچ (2.5 تا 7.5 سانتی متر) هستند. آن‌ها عطر قوی دارند و غلظت مواد مغذی در آنان بسیار قابل توجه است. میکرو گرین‌ها در رنگ‌ها و بافت‌های مختلفی موجودند. همانطور که درمقدمه نیز به آن اشاره کردیم، میکرو گرین‌ها گیاهان کوچکی‌اند که اندازه آن‌ها از جوانه گیاهان بزرگ‌تر و نسبت به گیاهان کوچک (baby green) کوچک‌ترند.

میکرو گرین‌ها را نباید با جوانه‌های بی‌برگ اشتباه گرفت. جوانه‌ها، چرخه‌ کوتاهی بین دو تا هفت روز داند، در حالیکه میکرو گرین‌ها معمولا هفت تا 21 روز پس از جوانه‌زنی و ظهور اولین برگ‌های گیاه برداشت می‌شوند.

میکرو گرین‌ها بسیار شبیه به سبزی‌های کوچک‌اند (baby green) که تنها ساقه و برگشان قابل خوردن است. با این وجود برخلاف آن‌ها، اندازه کوچکتری دارند و حتی می‌توان آن‌ها را پیش از برداشت نیز فروخت.

نکته: سبزی‌های کوچک (baby green) همان چیزی‌اند که به نظر می‌رسند. آن‌ها سبزیجات برگ‌دار معمولی مانند اسفناج، روگولا، کلم پیچ، کاهو و غیره‌اند که زمانی برداشت می‌شوند که از عمرشان تنها چند هفته‎ای گذشته باشد. این سبزیجات مینیاتوری و قابل خوردن، بسیار نرم و لطیف‌اند.

پرورش ریز سبزی­ها­ نسبتا راحت است زیرا می‌توانند در مکان‌های مختلفی مانند فضای باز، گلخانه‌ها و حتی طاقچه پنجره‌ها رشد کنند.

خلاصه: میکرو گرین‌ها سبزی‌های جوانی‌اند که اندازه آن‌ها چیزی بین جوانه گیاه و برگ‌های کوچک (baby green) است. آن‌ها عطر بسیار شدیدی دارند و رنگ‌ها و بافت‌های مختلف آن‌ها، حاوی مواد مغذی بسیار بیشتری از یک گیاه کاملا بالغ است.

تاریخچه ریز سبزی

اولین نمایش میکرو سبزها در منوی غذایی سرآشپزها به سال 1980 در سانفراسیسکو باز می‌گردد. تا دهه 1990، میکروسبزها به ویژه در جنوب کالیفرنیا کاملا شناخته شده بودند. در ابتدا، تنها برخی از انواع آن‌ها کشت و برداشت می‌شد. این انواع عبارت بودند از: نعناع، چغندر، کلم پیچ، گشنیز و آرگولا.

آن‌ها از کالیفرنیا به سمت شرق حرکت کردند تا آنکه انواع مختلفی از آن‌ها نه تنها در ایالات متحده بلکه در تمامی دنیا شناخته شدند. امروزه، صنعت ریز سبزها متشکل از شرکت‌های تولید کننده بذر و شرکت‌های پرورش دهنده آن‌هاست.

معرفی انواع ریز سبزی

میکرو سبزها انواع مختلف بذرهای قابل کشت و برداشت‌اند.

محبوب‌ترین آن‌ها با استفاده از بذرهایی از خانواده گیاهان زیر تولید می‌شوند:

• خانواده Brassivaseae: این خانواده گیاهان گلدار شامل گل کلم، بروکلی، کلم، شاهی، تربچه و آرگولاست. شایان ذکر است این خانواده دارای 4060 گونه پذیرفته شده است.
• خانواده Asteraceae: این خانواده با بیش از 236000 گونه گیاهان علفی، بوته‌ای و درختی شامل کاهو، پیاز، کاسنی و رادیکیو (یا همان کاسنی ایتالیایی با برگ‌هایی به رنگ مایل به قرمز و بنفش) است.
• خانواده Apiaceae: این خانواده شامل گیاهان گلدار و معطر مانند شوید، هویج، جعفری، رازیانه و کرفس است.
• خانواده Amaryllidaceae: این خانواده از تیره گیاهان گلدار، علفی، چندساله و پیازی مانند تره، سیر و پیاز است.
•  
• خانواده Amaranthaceae: این خانواده با 2040 گونه جزء گیاهان گلدار مانند اسفناج، چغندر، آمارانت (تاج خروس)، سوئیس چارد و غیره است.
• خانواده Cucurbitaceae: اعضای این خانواده یکساله و چند ساله که بیشتر بومی مناطق معتدل و گرمسیری‌اند، عبارتند از: ملون، خیار، کدو، خربزه و غیره.

غلاتی مانند برنج، جو دوسر، گندم، ذرت، جو و حبوباتی مانند نخود، لوبیا و عدس گاهی اوقات می‌توانند به صورت ریز سبزی پرورش یابند.

میکرو سبزها طعم‌های مختلفی دارند که بسته به نوعشان می‌تواند خنثی (بدون طعم)، تند، کمی ترش یا حتی تلخ باشند. به طور کلی، عطر و طعم میکرو سبزها بسیار شدید و قوی است.

خلاصه:  میکرو سبزها را می‌توان از دانه‌های مختلفی پرورش داد. مزه آن‌ها بسته به نوعشان می‌تواند کاملا متفاوت باشد.

خواص ریز سبزی

مواد مغذی ریز سبزی بسیار است. گرچه محتوای تغذیه‌ای میکرو سبزها کمی متفاوت است ولی بیشتر آن‌ها منبع غنی از پتاسیم، آهن، زینک، منیزیم و مس هستند. آن‌ها همچنین بهترین مبنع برای مولفه‌های گیاهی بسیارمفید مانند آنتی اکسیدان‌هایند.

به علاوه، محتوای مواد مغذی آن‌ها بسیار غلیظ است. یعنی آنکه آن‌ها اغلب حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و سطوح آنتی اکسیدان‌های بسیار بیشتری نسبت به سبزیجات بالغ هستند.

در حقیقت، مطابق با پژوهش‌های انجام شده، ارزش غذایی ریز سبزی‌ها تا 9 برابر بیشتر از سبزی‌های بالغ است.

تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که میکرو سبزی­ها حاوی مقادیر بسیار بیشتری از پلی‌فنول‌ها و دیگر آنتی اکسیدان‌ها نسبت به همتایان بالغ خود هستند.

در مطالعه‌ای، مقدار و غلظت ویتامین و آنتی اکسیدان موجود در 25 میکرو سبز تجاری اندازه گرفته شد. سپس مقایسه‌ای بین این مقادیر با مقادیر ثبت شده گیاهان بالغ در مرکز داده مواد مغذی USDA انجام شد. مطابق با این پژوهش، گرچه سطح ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها در میکرو سبزهای مختلف، متفاوت است؛ ولی میزان این مقادیر در میکرو سبزها تا 40 برابر بیش از مقادیر ثبت شده برای برگ‌های بالغ بود.

با این وجود، همه مطالعات نتایج مشابهی را گزارش نکردند. بنابراین گرچه به طور معمول، میکرو سبزها معمولا حاوی مواد مغذی بیشتری‌ نسبت به گیاهان بالغ‌اند، ولی این امر تا حد زیادی به نوع و گونه آن‌ها بستگی دارد.

خلاصه: میکروسبزها غنی از مواد مغذی‌اند. آن‌ها اغلب حاوی مقادیر بیشتری از آنتی اکسیدان‌ها ویتامین‌ها و مواد معدنی نسبت به همتایان بالغ خود هستند.

فواید ریز سبزی

سبزیجات خوردنی باعث کاهش ابتلا به بسیاری از بیماری‌های خطرناک می‌شوند. این مهم تا حد زیادی به واسطه ویتامین‌ها، مواد معدنی و مولفه‌های موجود در آن‌هاست.

همانطور که اشاره کردیم، میکرو سبزها معمولا حاوی مواد مغذی بیشتری نسبت به سبزی‌های بالغ‌اند. به همین ترتیب، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهند:

• بیماری‌های قلبی: میکرو سبزها غنی از پلی‌فنول‌هایند. پلی‌فنول نوعی آنتی اکسیدان است که ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با کاهش بیماری‌های قلبی دارد. مطالعات حیوانی نشان داده است که میکرو گرین‌ها ممکن است باعث کاهش سطح تری گلیسیرید و LDL (کلسترول بد خون) شوند.
• آلزایمر: غذاهای غنی از آنتی اکسیدان، شامل مقادیر بسیاری از پلی‌فنول‌هاست که خطر ابتلا به آلزایمر را تا حد زیادی می‌کاهد.
• دیابت: آنتی اکسیدان‌ها منجر به جذب قند صحیح به سلول‌ها می‌شوند. با توجه به مطالعات آزمایشگاهی، ریز سبزی شنبلیله، درصد جذب قند سلولی را بین 25 تا 44 درصد افزایش می‌دهد.
• برخی انواع سرطان‌ها: میوه و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان‌، به ویژه آن‌هایی که سرشار از پلی‌فنولند، در کاهش ابتلا به انواع سرطان‌های مختلف کمک شایانی می‌کنند. میکرو سبزهای غنی از پلی‌فنول، اثرهای مشابهی دارند.

گرچه این امر بسیار امیدوار کننده است، ولی متاسفانه شمار پژوهش‌هایی که اثرات میکرو سبزها را در شرایط پزشکی اندازه گرفته­اند، بسیار محدود است. بنابراین، برای یک نتیجه‌گیری قوی به پژوهش‌هایی بیشتری از این دست نیاز داریم.

خلاصه: میکرو سبزها دوز غلیظی از مولفه‌های مفید گیاهی و مواد مغذی ارائه می‌دهند. در نتیجه، ممکن است احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش دهند.

پرورش ریز سبزی‌ها به صورتی است؟

پرورش میکرو سبزها راحت است زیرا آن‌ها به تجهیزات یا زمان زیادی برای رشد نیاز ندارند. آن‌ها می‌توانند درطول سال، چه در فضای داخلی و چه در فضای بیرون رشد و نمو کنند.

در اینجا هر آنچه باید درباره کاشت ریز سبزی بدانید، آورده‌ایم:

• بذر با کیفیت
• یک محیط رشد خوب، مانند ظرفی که با خاک گلدان یا کمپوست خانگی پر شده است. روش دیگر آن است که از مت‌های ویژه‌ای که برای رشد و پرورش میکرو سبزها طراحی شده، استفاده کنید.
• نورمناسب – چه نور خورشید یا نور فرابنفش، به طور ایده‌ال به مدت 12 تا 16 ساعت در روز.

دستورالعمل نحوه پرورش ریزسبزی‌ها در خانه:

• ظرف خود را با خاک پر کنید، مطمئن شوید زیاد آن را فشرده نمی‌کنید و به آرامی آب بدهید.
• بذر مورد نظر خود را تا حد ممکن روی خاک بپاشید.
• بذرهای خود را به آرامی با آب نمناک کنید و درب ظرف (حاوی بذر) خود را با یک درب‌پوش پلاستیکی بپوشانید.
• روزانه زیر این درب‌پوش را چک کنید و در صورت نیاز و به منظور مرطوب نگاه داشتن بذرها، آن‌ها را آبیاری کنید.
• چند روز پس از جوانه‌ زدن میکرو سبزها، درب ظرف یا گلدان خود را بردارید تا جوانه‌ها در معرض نور خورشید قرار بگیرند.
• پس از هفت تا ده روز، میکرو سبزتان آماده برداشت است.

خلاصه: استفاده از ریز سبزی و پرورش آن‌ها در خانه آسان است. افراد علاقه‌مند به پرورش میکرو سبزها در خانه می‌توانند راهکارهای ساده‌ای که در بالا شرح داده شد، دنبال کنند.

آشنایی با انواع میکرو سبزها

همانطور که در بالا نیز اشاره شد، میکرو سبزها انواع مختلف و گوناگونی دارند. در زیر به معرفی برخی از محبوب‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

• شاهی
• کلم
• ریز سبزی گشنیز
• آویشن
• گل آفتاب گردان
• تره
• کرفس
• چغندر
• کلم کاهی
• شوید
• بامیه
• کلم قرمز
• تربچه و پیازچه
• ریز سبزی ریحان
• رازیانه
• کوماتسونا
• سوئیس چارد
• روکولا
• جعفری
• نعناع
• اسفناج
• سورل

ریز سبزی‌ها چه تاثیری بر محیط زیست دارند؟

سوال بسیاری از دوستداران محیط زیست آن است که آیا میکرو سبزها باعث آسیب به محیط زیست می‌شوند؟

جواب آن است که در حقیقت میکرو سبزها بسیار پایدارتر از دانه‌هایی‌اند که در مزارع بزرگ صنعتی به طور کامل رشد می‌کنند؛ زیرا این دانه‌ها برای رشد نیازمند استفاده از سموم دفع آفات و مواد شیمیایی‌اند، و اغلب پس از برداشت، به صدها مایل آن‌طرف منتقل می‌شوند؛ که همین امر، خود مستلزم مصرف انرژی بیشتر و در نتیجه آلودگی بالاتر است. درحالیکه برای پرورش میکرو سبزها به هیچ یک از موارد نام برده شده در بالا نیازی ندارید.

بیشتر میکر سبزها را می‌توان در فضاهای داخلی، تونل‌ها یا محل‌هایی پرورش داد که دیگر انواع گیاهان نمی‌توانند در آنجا رشد کنند.

میکرو گرین‌ها محصولاتی هستند که به شما این امکان را می‌دهند تا از فضاهای بیشتری برای تولید مواد غذایی استفاده کنید. بسیاری از انواع میکرو سبزها وجود دارند که در فضا (به صورت عمودی) رشد می‌کنند. شما می‌توانید از مکان‌های بلااستفاده برای پرورش آن‌ها استفاده کنید، بدون آنکه آسیبی به محیط زیست وارد آورید. یکی از این مکان‌ها برای مثال، پناهگاه‌های زیر زمینی لندن در طول جنگ جهانی دوم است. این‌ها تنها نمونه‌ای از مکان‌های رها شده‌ای است که می‌توان از آن‌ها برای تولید و کشاورزی استفاده کرد.

در زیر به فواید بیشتر میکرو سبزها برای محیط زیست اشاره می‌کنیم:

• کشاورزی هایپر-لوکال (Hyper-local farming): کشاورزی هایپرلوکال یعنی رشد در محلی که شما هم در آنجا زندگی می‌کنید. این محل می‌تواند حیاط پشتی همسایه، مزرعه‌های عمودی در جاده‌ها، باغ‌های رستوران‌ها، خیابان‌ها و یا حتی محل زندگی خودتان باشد. از مزیت‌های مهم کشاورزی هایپر لوکال این است که نیازی به حمل‌ونقل و سوزاندن سوخت‌ بنزینی یا گازوئیلی ندارید. به علاوه، در طول فرایند حمل‌ونقل، مقداری از مواد مغذی این مواد از دست نمی‌رود و همواره بسیار تازه به دست مصرف کننده می‌رسند.
• کشاورزی شهری (urban farming): دیگر مزیت تولید و کشت ریز سبزی، بالا رفتن فهم عموم جامعه درباره ارزش کشاورزی شهری است. این روش در شهرهایی با تراکم بالا به ویژه در آفریقا و آسیا، بسیار مورد استقبال عموم مردم قرار گرفته است و روز به روز شاهد افزایش مزارع تجاری شهری هستیم.
• کشاورزی عمودی (Vertical farming): یکی از راه‌های به حداکثر رساندن کشاورزی شهری، استفاده از فضاهای عمودی به جای افقی است. مزارع عمودی فضاهای کمتری را اشغال می‌کنند. این برای رشد میکرو سبزها عالی است؛ زیرا آن‌ها می‌توانند حتی در یک سینی نیز رشد کنند. از آنجا که آن‌ها خیلی بلند نمی‌شوند، بهترین فضا برای رشد و پرورش آن‌ها، می‌تواند فضاهای عمودی باشد. به علاوه، امروزه شاهد علاقه روز افزون مردم جهان به کشاورزی عمودی هستیم. این روش را یک روش بسیار مناسب برای حل مشکلات غذایی مردم طی 50 سال آینده می‌دانند. مطالعات نشان داده‌اند که روش کشاورزی عمودی می‌تواند حتی سبب افزایش بهتر عملکرد سبزیجات شود.
• حل مشکل بیابان غذایی: بیابان غذایی مفهومی است که طی آن مردم به غذاهای تازه دسترسی ندارند. با وجود انواع سوپرمارکت‌ها، غذاهای رسیده به دست بسیاری از مردم، از نوع کنسرو شده و فاقد مواد غذایی مفید است. به همین دلیل سوءتغذیه در شهرهای بزرگ صنعتی، مشکلی بسیار رایج و معمول است. روش‌های کشاورزی هایپر لوکال و عمودی بهترین راه‌حل برای حل این معضل بسیار مهم در جامعه امروز جهانی است.
• کشاورزی ارگانیک: همه ما با نام «ارگانیک» آشنا هستیم ولی بیشتر افراد هیچ آگاهی درباره مفهوم ارگانیک ندارند و نمی‌دانند خرید ارگانیک چه زمانی مهم‌تر است. کشاورزی ارگانیک، کشاورزی است برپایه سلامت انسان و حفظ صحیح محیط زیست. غذاهای ارگانیک با کودهای شیمیایی، آفت‌کش‌ها، هورمون‌های افزایش رشد، مواد اصلاح شده ژنتیکی و غیره هیچ سازگاری ندارند. علاوه بر اهمیتی که کشاورزی ارگانیک در تغذیه سالم‌ دارد، از نظر زیست محیطی نیز تاثیرهای قابل توجهی برای کره زمین و اکو سیستم دارد. پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که کشاورزی ارگانیک باعث افزایش تنوع زیستی حیواناتی مانند پرندگان، پستانداران کوچک و حشرات می‌شود که در نهایت به حاصلخیزی بهتر خاک می‌انجامند.

هر آنچه باید درباره ریز سبزی‌ها بدانید: پایداری میکرو گرین‌ها

گنجاندن میکرو سبزهای خانگی و محلی به رژیم غذایی روزانه بهترین راه برای کاهش ردپای کربن و زندگی پایدارتر بر روی زمین است. زیرا میکرو سبزها برای رشد به منابع کمتری نیاز دارند.

این نکته را در نظر بگیرید:

میکرو سبز بروکلی 158 تا 236 مرتبه آب کمتری نسبت به همتاهای بالغ  خود نیاز دارد. همچنین این میکرو سبز 93 تا 95 درصد زمان کمتری را از فرد می‌گیرد و در عین حال برای رشد به سموم دفع آفات، کود، انرژی برای حمل‌ونقل از مزرعه تا سفره غذایی مصرف کننده نیازی ندارد. با همه این‌ها، اغلب حاوی مواد مغذی بسیار بیشتری نسبت به انواع سبزیجات بالغ هستند.

به علاوه کودهای استفاده شده در کشاورزی سبب به وجود آوردن مشکلات بسیاری برای منابع آب، زیست محیط و ارگانیسم‌هایی همچون ماهی‌ها می‌شوند. این مشکلات به دلیل وجود نیتروژن و فسفر بسیار کودهای شیمیایی است که در زمین نشت می‌کنند.

استفاده وسیع از کودهای شیمیایی، در نهایت خاک‌های اسیدی، آلودگی آب‌های زیر زمینی و گرم شدن زمین را برایمان به ارمغان می‌آورند. خوشبختانه، ریز سبزی‌ها فاز اولیه زندگی گیاه هستند که در انواع مختلفی از بسترها به سادگی رشد می‌کنند و مهم‌تر از آن به هیچ کود شیمیایی نیازی ندارد.

 در زیر به هشت مزیت استفاده از ریز سبزی‌ اشاره شده است:

• استفاده آب کمتر تا 200 مرتبه
• بدون نیاز به سموم دفع آفات
• بدون نیاز به استفاده از علف‌کش‌ها
• بدون نیاز به کودها
• بدون نیاز به خاک
• استفاده کمتر از نور (که به معنای مصرف کمتر انرژی است)
• تنها به دو هفته زمان برای برداشت نیاز دارند
• محصولاتی که در تمامی طول سال و در خانه قابل کشت‌اند.

خرید اینترنتی ریز سبزی در تهران

برای خرید اینترنتی میکرو سبزها به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کنید. شما می‌توانید به «به روز مارت» از طریق اپلیکیشن موبایل دسترسی داشته باشید و یا به سایت به روز مارت مراجعه کنید.

 در به روز مارت، امکان خرید ریز سبزی به صورت کاملا آنلاین وجود دارد. شایان ذکر است در این بازار، با انواع مختلف قیمت ریز سبزی با تخفیف‌های گاها قابل توجه روبه‌رو هستید.