خاویار گیاهی منبعی از مواد معدنی، ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان است. به دلیل اینکه برخی افراد با محدودیت‌های موجود در رژیم غذایی نمی‌توانند از خاویار ماهی استفاده کنند، خاویار گیاهی ابداع شد. در ادامه با انواع خاویار گیاهی آشنا خواهید شد. برای خرید این ماده غذایی در ایران می‌توانید به فروشگاه‌ها مراجعه کنید. با مطالعه خواص و ارزش غذایی خاویار گیاهی در این مطلب متوجه دلیل افزایش طرفدار آن خواهید شد.
خاویار گیاهی چیست؟
احتمالا تا حدود زیادی با خاویار آشنا هستید؛ خاویار در واقع تخمک‌های بارور نشده در تخمدان ماهی است که به دلیل ارزش غذایی بسیار بالا مورد توجه انسان قرار گرفته. مانند تمامی مواد غذایی ارزشمند که در رژیم غذایی گوشتخواران وجود دارد و در رژیم غذایی وگان یک جایگزین گیاهی برای آن در نظر می‌گیرند، خاویار نیز در رژیم غذایی گیاهی همتا دارد. به جز خاویاری که از بدن ماهی‌ها استخراج می‌شود سه ماده غذایی دیگر خاویار گیاهی نامیده می‌شوند که البته پس از معرفی خاویار گیاهی به بازار جهانی این ماده غذایی مورد استقبال تمام افراد با انواع رژیم‌های غذایی قرار گرفت. دلیل استقبال بسیار از این ماده غذایی را با مطالعه این مطلب درخواهید یافت.
انواع خاویار گیاهی ایران
خاویار گیاهی تعریف ثابتی ندارد. در سراسر جهان انواع مختلفی از مواد غذایی که به لحاظ ارزش غذایی با خاویار برابری کند، خاویار گیاهی نام می‌گیرد. حتی در برخی دستورهای غذایی ساخت این ماده غذایی به کمک آب چغندر، آگار آگار و روغن گیاهی آموزش داده می‌شود و در بسیاری از رستوران‌ها نیز از این دستور غذایی استفاده می‌شود. اما در ایران به طور عمده سه ماده غذایی خاویار گیاهی نام گرفته اند. دانه گیاه کینوا، کاپاریس و نوعی جلبک. در ادامه با هر یک از آن‌ها آشنا خواهیم شد.
خاویار گیاهی جلبک
خاویار گیاهی بر پایه جلبک مانند خاویار جانوری، از دریا استخراج می‌شود. در تولید خاویار گیاهی بر پایه جلبک، قوی‌ترین آنتی اکسیدان‌های موجود در طبیعت را از انواع جلبک‌ها استخراج کرده و به وسیله نمک و دیگر مواد افزودنی از مواد معدنی غنی می‌کنند. این مواد را به کمک محیط آگار در حبابی از کلسیم آلژینات قرار می‌دهند. تولید خاویار گیاهی بر پایه جلبک به تازگی در ایران شروع شده و و در برخی فروشگاه‌ها و بازار‌های آنلاین در دسترس است.
خاویار گیاهی یا کینوا
گیاه کینوا از تیره‌ی تاج خروسیان بوده و گلدار است. کینوا گیاهی علفی بوده و به منظور استفاده از دانه‌های آن کاشته می‌شود. دانه کینوا سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین‌های گروه ب و مواد معدنی است. محتوای مواد معدنی در خاویار گیاهی بسیار بیشتر از اغلب گروه‌های غلات است. حدود 7-5 هزار سال پیش از خاویار گیاهی برای تغذیه دام‌ها استفاده می‌شده و 4هزار سال بعد انسان نیز شروع به تغذیه از آن کرده است. امروزه تقریبا در تمام مناطق آمریکای جنوبی خاویار گیاهی کشت می‌شود. به تدریج با ورود این ماده غذایی به آمریکای جنوبی، اروپا و استرالیا، قیمت این محصول طی سال‌های2014-2006 به سه برابر مقدار اولیه رسید.
ارزش غذایی خاویار گیاهی کینوا
ارزش غذایی خاویار گیاهی یا دانه کینوا در هر 100 گرم
- انرژی: 368 کیلوکالری
- کربوهیدرات: 65 گرم
- فیبر: 7 گرم
- چربی: 6 گرم
- اشباع شده: 6/1 گرم
- اشباع نشده: 3/3 گرم
- پروتئین: 14 گرم
- ویتامین A: 0%
- تیامین (ویتامین B1): 31%
- ریبوفلاوین (ویتامین B2): 27%
- نیاسین (B3): 10%
- ویتامین B6: 38%
- ویتامین B9: 46%
- کولین: 14%
- ویتامین C: 0%
- ویتامین E: 16%
- کلسیم: 5%
- مس: 30%
- آهن: 35%
- منیزیم: 55%
- منگنز: 95%
- فسفر: 65%
- پتاسیم: 12%
- سدیم: 0%
- روی: 33%
- آب: 14 گرم
خواص خاویار گیاهی یا کینوا
- همانطور که در بخش ارزش غذایی خاویار گیاهی مطالعه کردید، کینوا دانه‌ای سرشار از مواد معدنی و ویتامین هاست. بنابراین مصرف آن می‌تواند به درمان یا پیشگیری از بیماری‌ها کمک کند.
- به دلیل انرژی زا بودن کینوا، استفاده از آن در دورانی که بدن فرد تحت تنش است مفید خواهد بود؛ دوران بارداری، شیردهی، بدنسازی و خردسالی به دلیل اینکه بدن انسان بیش از دیگر زمان‌ها نیازمند کسب انرژی است کینوا می‌تواند با تامین ویتامین‌ها و انرژی بخشی به بدن به سپری کردن این دوران کمک کند.
- فیبر موجود در کینوا این امکان را به شما می‌دهد که در صورت ابتلا به قندخون و یا مشکلات گوارشی به راحتی از این خاویار گیاهی استفاده کنید. وجود فیبر به هضم غذا و حرکات روده کمک در نتیجه از یبوست، سرطان و بواسیر جلوگیری می‌کند. از طرفی به کمک فیبر موجود در کینوا می‌توان سطح قند خون را تا حدودی کنترل کرد. همانطور که می‌دانید در رژیم‌های لاغری نیز حجم استفاده از فیبر بسیار بالا است. به دلیل اینکه فیبر به دفع چربی‌های اضافه و پاکسازی دستگاه گوارش کمک می‌کند.
- منزیم موجود در کینوا می‌تواند تا حد زیادی سلامت عروق را تضمین کند. در نتیجه سلامت عروق احتمال ابتلای افراد به بیماری‌هایی مانند فشار خون، کلسترول یا مشکلات قلبی نیز کاهش می‌یابد.
- گزارش‌هایی از بهبود وضعیت کم‌خونی یا آنمی در افراد مبتلا به این مشکلات نیز دیده شده است.
- خاویار گیاهی یا کینوا به دلیل مقادیر بالایی که از گروه ویتامین ب دارد، التهابات کوچک و پنهان بدن را خاموش کرده و در نتیجه از بروز واکنش‌های آلرژیک مانند آبریزش چشم و بینی یا راش‌های پوستی جلوگیری می‌کند. برخی دردهای مفاصل یا استخوان‌ها و گاهی سردردها ریشه‌ی التهابی دارند، مصرف خاویار گیاهی در بلند مدت می‌تواند با اثر ضدالتهابی تا حدود این مشکلات را کنترل کند.
- خاویار گیاهی تا حدودی می‌تواند پتاسیم خون را تنظیم کند در نتیجه می‌تواند از بیماری‌هایی مانند سنگ کلیه جلوگیری کند.
- مصرف خاویار گیاهی به صورت موضعی نیز رایج است. اغلب خواص خاویار گیاهی از طریق پوست نیز قابل دریافت است. برای مثال محتوای ویتامین B در دانه کینوا از طریق پوست جذب می‌شود و به درمان لکه‌ها کمک می‌کند. هم‌چنین اثر ضدالتهابی آن تا حدودی از ایجاد جوش‌ها جلوگیری می‌کند. دانه‌های کینوا را خرد کرده، با یک مکمل مناسب پوست خود ترکیب کنید و به مدت 10 دقیقه روی پوست قرار دهید. ماست، شیر، عسل، آب برای این کار مناسب است.
خاویار گیاهی کاپاریس
خاویار گیاهی کاپاریس در واقع جوانه‌های گیاه کبر است. کاپاریس برخلاف کینوا بومی آسیا بوده و بسیار در رژیم مدیترانه‌ای کاربرد دارد. جوانه‌های گیاه را زیر نور خورشید خشک کرده و از رایحه و طعم قوی آن بهره می‌گیرند. کاپارییس نسبت به کینوا کالری کمتری دارد. اما سرشار از مواد معدنی بوده و با محتوای بالای کلسیم می‌تواند کمک کننده در بهبود وضعیت استخوان‌ها باشد. آنتی اکسیدان موجود در کاپاریس به طور کلی به بهبود وضعیت خون و در نتیجه جلوگیری از انواع سرطان و التهاب جلوگیری می‌کند. در بیمارانی که مشکل لخته خون دارند استفاده از مواد غذایی و مکمل ویتامین K توصیه می‌شود، از آنجا که کاپاریس یکی از مهم‌ترین منابع این ویتامین است مصرف آن در شرایط بیماری توصیه می‌شود. کاپاریس مانند کینوا غنی از فیبر است بنابراین تمام خواصی که در بخش فیبر کینوا نام بردیم برای کاپاریس نیز صدق می‌کند. البته مواردی نیز مانند سدیم بالای کاپاریس سبب شده مصرف این نوع خاویار گیاهی با محدودیت‌هایی همراه باشد. برای مثال در افرادی که دچار فشار خون بالا هستند مصرف این ماده غذایی باید با احتیاط بیشتری همراه باشد. هنگام خرید توجه کنید که کبرهای بزرگ نخرید، بهترین کبرها 3 میلی متر قطر دارند، تقریبا به اندازه یک دانه عدس. کبر معمولا با نام ترشی خاویار گیاهی کاپاریس به فروش می‌رسد چرا که طعم خاص این گیاه در قالب ترشی بسیار مطلوب است.
قیمت خاویار گیاهی
خاویار در سراسر جهان از غذاهای گران محسوب می‌شود. سختی استخراج آن‌ها و محدود بودن منابع برداشت خاویار سبب شده این ماده غذایی در دسترس تمام اقشار جامعه نباشد. اما خاویار گیاهی نسبت به انواع جانوری آن قیمت کمتری دارد. خاویارهای گیاهی بر پایه جلبک قیمت بالاتری نسبت به انواع کینوا یا کاپاریس دارند. چرا که کینوا و کاپاریس را افراد به طور شخصی می‌توانند پرورش دهند و از طرفی پس از برداشت نیازی به اعمال تغییرات روی آن‌ها وجود ندارد. اما به هر حال میزان آنتی اکسیدان موجود در خاویار گیاهی بر پایه جلبک بیشتر از انواع کینوا یا کاپاریس است.
دلیل مصرف خاویار گیاهی
- در ابتدا گیاهخواران به دنبال جایگزین برای خاویار ماهی به دنبال منبع غذایی مناسبی بودند. با ابداع انواع خاویار گیاهی افراد بسیاری به طرف این ماده غذایی جذب شدند. اما چرا خاویار گیاهی طرفداران بیشتری پیدا کرد؟
- خاویار گیاهی قیمت کمتری نسبت به خاویار ماهی داشته و دسترسی به آن راحت‌تر است.
- برداشت خاویار ماهی می‌تواند در بلند مدت به محیط زیست آسیب برساند چرا که میزان برداشت خاویار از شکم ماهی‌ها بسیار بیشتر از سرعت تکثیر آن‌هاست.
- خاویار گیاهی بر پایه جلبک از پروتئین‌های حیوانی و گیاهی سرشار است
- خاویار گیاهی فاقد کلسترول است بنابراین طیف گسترده‌ای از افراد که مشکلات قلبی و فشار خون دارند می‌توانند از خاویار گیاهی استفاده کنند.
- خاویار گیاهی در صورت طبخ صحیح طعم فوق العاده‌ای دارد.
خرید خاویار گیاهی
در اغلب نقاط جهان دسترسی به خاویار گیاهی نسبت به انواع خاویار جانوری آسان‌تر است. البته در کشور ما به دلیل اینکه مصرف خاویار گیاهی به تازگی شروع شده و گسترش یافته نیست، تهیه آن نسبت به خاویار ماهی کمی مشکل‌تر است. مخصوصا اینکه خاویار ماهی ایران در سراسر جهان شهرت دارد. به تازگی کشت کینوا در برخی نقاط ایران آغاز شده اما تولید خاویار گیاهی با کیفیت تنها توسط تعدادی از تولید کننده‌ها در حال انجام است. بنابراین در خرید آن باید دقت بسیاری به خرج دهید. اما خبر خوب این است که خرید اینترنتی خاویار گیاهی در تهران به راحتی قابل انجام است. بازار آنلاین به روز مارت در راستای هدف خود برای ایجاد دسترسی عموم افراد جامعه به منابع غذایی سالم، خاویار گیاهی را در غرفه‌‌ی مواد غذایی پروتئینی قرار داده است. با ورود به این غرفه می‌توانید انواع خاویار گیاهی را مشاهده کرده و پس از مطالعه توضیحات محصول از ترکیبات دقیق خاویار گیاهی آگاه شوید و آن را وارد سبد خرید خود نمایید.