سبوس به لایه نرم و نازکی گفته می‌شود که روی دانه‌هایی مانند برنج و گندم را می‌پوشاند. این ماده غذایی خواص و فواید فراوانی برای سلامت بدن انسان دارد. عده زیادی برای لاغری و حفظ سلامت سیستم گوارش خود از سبوس استفاده می‌کنند. سبوس‌ها انواع متفاوتی دارند و همگی آن‌ها پرخاصیت هستند. برخی افراد، از عبارت‌هایی مانند معجزه فراموش نشدنی یا اکسیر جوانی برای این ماده غذایی استفاده می‌کنند، ارزش غذایی این پودر، آن را محبوب عده بسیاری کرده است. برخی از افراد به این ماده غذایی بمب ویتامین می‌گویند، چراکه علاوه بر داشتن فیبر فراوان، مقدار زیادی ویتامین را در خود جای داده است. اگر کمی به مطالب زیر دقت کنید، هر آنچه که باید درباره سبوس بدانید را در این مقاله پیدا خواهید کرد.
خواص سبوس
سبوس‌ها انواع متفاوتی دارند و هر کدام خواص منحصر به فردی را در خود جای داده‌اند. چند مورد از فواید و خواص پوسته برنج را در زیر برای‌تان شرح می‌دهیم.
تسهیل عمل دفع و رفع یبوست
فیبری که در این ماده غذایی وجود دارد، با جذب آب می‌تواند حجم مدفوع را افزایش داده و به تسهیل عمل دفع کمک کند. بنابراین افرادی که به یبوست و ناراحتی‌های گوارشی مبتلا هستند، حتما باید این پوسته نرم و پرخاصیت را در رژیم غذایی خود جای دهند. در صورتی که به بیماری‌هایی مانند هموروئید مبتلا هستید، می‌توانید همراه با هر وعده غذایی مقداری سبوس برنج را به صورت‌های متفاوت میل کنید. به طور مثال ریختن یک قاشق غذاخوری سبوس روی سالاد یا داخل ماست می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
خواص سبوس برای پوست و مو
پوسته نازک برنج حاوی مقدار زیادی ویتامین به خصوص ویتامین B است. علاوه بر آن، مقداری مواد معدنی مانند منگنز، فسفر، منیزیم و آهن در این ماده غذایی وجود دارد. این حجم از ویتامین و مواد معدنی می‌تواند تا حد زیادی سلامت پوست و مو را تضمین کند. اگر در معرض چین و چروک‌های زودرس قرار گرفتید و یا به ریزش مو مبتلا شدید، سبوس برنج راه حلی ایده‌آل است. به دلیل مقدار زیادی ویتامین E که در این ماده غذایی وجود دارد، مصرف آن از خشکی پوست در فصل‌های پاییز و زمستان جلوگیری می‌کند. می‌توانید از آن به عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی و آبرسان استفاده کنید. همان‌طور که می‌دانید در بسیاری از اسکراب‌ها مقداری از این پودر قهوه‌ای رنگ برای سلامت پوست می‌ریزند. تهیه اسکراب خانگی با این ماده غذایی نیز فواید بسیاری دارد.
کمک به کنترل قند خون
فیبر موجود در این ماده غذایی سرعت هضم مواد نشاسته‌ای را کاهش می‌دهد. بدین ترتیب باعث می‌شود قند به میزان کمتر و با سرعت آهسته‌تری از روده به خون جذب شود. این ماده غذایی می‌تواند از بالا رفتن سریع قند خون بعد از مصرف هر ماده غذایی جلوگیری کند. علاوه بر آن، اگر به قند خون بالا مبتلا هستید، می‌توانید برای درمان خود از پوسته جدا شده برنج سفید استفاده کنید. مصرف این پوسته نرم و نازک به افراد دیابتی توصیه می‌شود. در واقع بهتر است آن‌ها در کنار تمام وعده‌های غذایی خود مقداری سبوس میل کنند تا قند خون‌شان در حالت متعادل نگه داشته شود.
کمک به کاهش چربی خون
اگر به چربی خون بالا یا کلسترول مبتلا هستید، باید مواد غذایی که حاوی فیتواسترول هستند را استفاده کنید. این عنصر جذب چربی خون و کلسترول را کاهش می‌دهد، بنابراین می‌تواند به کاهش چربی کمک بسیاری کند. این پوسته نرم و پودر شده مقدار زیادی فیتواسترول را در خود جای داده است. اگر به دفعات فراوان از غذاهای چرب استفاده می‌کنید، حتما باید این پوسته نرم و نازک را به همراه وعده‌های غذایی خود میل کنید.
کمک به سلامت قلب و عروق
فیبر فراوان، پایین آوردن قند خون و کلسترول فواید مهم این پوسته نرم و پودر شده هستند که می‌توانند به سلامت قلب و عروق کمک کنند. همان‌طور که می‌دانید چربی خون بالا یکی از عواملی است که سبب بروز بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود. اگر از مواد غذایی استفاده کنید که بتواند کلسترول خون را کاهش دهد، یعنی به سلامت قلب خود کمک کرده‌اید.
کمک به سلامت سیستم اسکلتی بدن
پوسته نرم برنج مقدار زیادی کلسیم دارد. یکی از عناصر لازم و ضروری برای حفظ سلامت سیستم اسکلتی بدن کلسیم است. برای کودکان در حال رشد و افرادی که در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند، مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم توصیه می‌شود. کلسیم فراوان می‌تواند سلامت دندان‌ها را نیز تضمین کند.
سرشار از آنتی اکسیدان
امروز زندگی ماشینی سبب شده بیشتر از گذشته در معرض رادیکال‌های آزاد قرار بگیریم. رادیکال‌های آزاد مواد مضری هستند که به سلامت سلول‌ها آسیب می‌رسانند. در موارد خطرناک سلول آسیب دیده می‌تواند یک سلول سرطانی را به وجود بیاورد. در این شرایط باید از مواد غذایی که سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند، استفاده کنیم. آنتی‌اکسیدان‌ها از آسیب رادیکال‌های آزاد به سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند. از این طریق می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان را به صفر نزدیک کنند، پوسته برنج حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است.
مفید برای بارداری و شیردهی
همان‌طور که می‌دانید مادران در دوران بارداری و شیردهی به مواد غذایی که سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند، نیاز دارند. سبوس می‌تواند مقدار زیادی ویتامین‌های لازم و ضروری بدن مادران را تامین کند. در صورتی که در دوران بارداری و شیردهی از این ماده غذایی استفاده کنید، سبب افزایش قد فرزندان‌تان خواهد شد. علاوه بر آن، اگر فرزند قد کوتاهی دارید که تمایل به افزایش قد در آن هستید، می‌توانید پوسته پودر شده برنج را در رژیم غذایی او جای دهید.
کمک به درمان کم‌خونی
خستگی، بی‌حالی و ضعف بدنی از علائم بیماری کم‌خونی هستند. اگر این علائم را دارید، باید مواد غذایی که سرشار از آهن هستند را استفاده کنید. پوسته نرم برنج با داشتن آهن فراوان می‌تواند کم‌خونی را تا حد زیادی برطرف کند. مصرف این ماده غذایی در دوران قاعدگی به بانوان نیز توصیه می‌شود.
انواع سبوس
سبوس به انواع متفاوت جو، برنج و گندم تقسیم‌بندی می‌شود. در واقع به پوسته بیرونی این دانه‌ها که بیشتر از بقیه قسمت‌ها در معرض آفتاب قرار می‌گیرند، سبوس می‌گویند. این پوسته نرم و نازک فواید فراوانی دارد. بنابراین هنگام فرآوری این دانه‌ها، آن را دور نمی‌ریزند. عملکرد آن‌ها در مورد فیبر با یکدیگر متفاوت است. به طور مثال حدود ۴۰ درصد از دانه گندم را فیبر تشکیل می‌دهد. فیبر گندم هشت برابر بیشتر از وزن خود آب جذب کرده؛ به دفع راحت و پیش‌گیری از یبوست کمک بسیاری خواهد کرد. پوسته نرم جو حدود ۱۷ درصد فیبر دارد. به علت ترد بودن، اغلب افراد تمایل بیشتری به خوردن پوسته پودر شده جو نشان می‌دهند. این ماده غذایی نقش پررنگی در سلامت قلب و پایین آوردن کلسترول دارد. حدود ۲۶ درصد فیبر در سبوس برنج وجود دارد. این عنصر به صورت محلول و نامحلول در پوسته نرم و نازک برنج جای گرفته است. برای سالادها و ماست بیشتر از پوسته نرم و نازک برنج استفاده می‌شود.
سبوس برای لاغری
همه این پوسته‌های پودر شده حاوی مقدار زیادی فیبر هستند. علاوه بر آن، چندین برابر حجم خود آب جذب می‌کنند. این خاصیت آن‌ها سبب ایجاد احساس سیری برای طولانی مدت می‌شود. افرادی که به اضافه وزن دچار هستند، برای گرفتن رژیم لاغری حتما باید پوسته نرم و پودر شده برنج را به صورت‌های گوناگون استفاده کنند. به طور مثال می‌توانند در کنار وعده‌های غذایی خود چند تکه نان سبوس‌دار میل کنند. این نان در آن‌ها احساس سیری به وجود می‌آورد و حجم زیادی از معده را پرمی‌کند. بنابراین جای کافی برای خوردن وعده غذایی اصلی باقی نمی‌ماند و از این طریق روند لاغری سرعت می‌گیرد. کاهش جذب چربی و قند از روده می‌تواند به لاغری کمک زیادی کند. اگر روی غذاهای چرب و شیرین مقداری از پوسته نرم و پودر شده برنج بریزید، از مضرات غذا کاسته می‌شود. سبوس می‌تواند به از بین رفتن چربی‌های شکم و پهلو کمک کند. علاوه بر آن، تا حدودی از ایجاد چربی اضافه در بدن جلوگیری خواهد کرد.
سبوس برای گوارش
پوسته نرم گندم در درمان و کنترل بیماری‌های گوارشی تاثیرگذار است. این ماده غذایی ملین بوده و می‌تواند از ابتلا به یبوست پیش‌گیری کند. همان‌طور که می‌دانید برخی از غذاها سبب ایجاد نفخ در معده و روده شوند. برای پیش‌گیری از حالت نفخ و دل درد می‌توانید سبوس‌های متفاوتی را در رژیم غذایی خود جای دهید. فیبر موجود در این پوسته نرم و نازک حجم مواد دفعی موجود در روده را افزایش می‌دهد و از این طریق به کارکرد درست روده و دفع مواد کمک بسیاری می‌کند.
مصرف سبوس
با مصرف روزانه از این ماده غذایی می‌توان از ابتلا به بیماری‌هایی مانند اختلالات روده بزرگ، یبوست کم‌خونی و فقر آهن جلوگیری کرد. علاوه بر آن، افرادی که در معرض چاقی یا اضافه وزن قرار دارند، می‌توانند این ماده را به صورت‌های گوناگون و در غذاهای متفاوت استفاده کنند تا سبب ایجاد احساس سیری طولانی مدت در این افراد شود. افراد مسنی که به پوکی استخوان یا ضعف عضلات دچار می‌شوند، نباید مصرف سبوس را فراموش کنند. مصرف این ماده غذایی همراه با مواد کلسیم‌دار اثر پوسته پودر شده برنج را چند برابر می‌کند و می‌تواند سیستم اسکلتی بدن را مستحکم نگه دارد. افرادی که در معرض ناراحتی اعصاب قرار دارند، می‌توانند این ماده غذایی را برای آرامش اعصاب و از بین رفتن اضطراب میل کنند. امروزه استفاده از سبوس در تهیه نان نیز در بسیاری از نانوایی‌ها رواج پیدا کرده است. افرادی که در حال گرفتن رژیم لاغری هستند، می‌توانند نان سبوس‌دار را جایگزین نان‌های مصرفی خود کنند.
نحوه استفاده از سبوس
نحوه استفاده از این ماده غذایی بسیار متنوع است. به طور مثال می‌توانید سبوس برنج را دم کرده یا در سوپ بریزید. با استفاده از این ماده غذایی کلوچه، کوکی و نان می‌پزند. برخی روی نان پخته شده مقداری سبوس جو یا گندم می‌ریزند. افرادی که می‌خواهند از این ماده غذایی برای لاغری و کاهش وزن استفاده کنند، می‌توانند چند قاشق از آن را داخل ماست کم‌چرب ریخته یا با یک لیوان شیر میل کنند. دمنوش سبوس نیز در این مورد بسیار کمک‌کننده است. می‌توانید یک قاشق از پودر سبوس‌های مختلف را داخل مایه کوکو یا کتلت برای جلوگیری از نفخ بریزید. میزان مصرف این ماده غذایی در افراد مختلف و برای اهداف متفاوت به صورت زیر است:
- برای کاهش کلسترول بالا ۸۴ گرم پوسته پودر شده برنج به صورت روزانه
- برای درمان سنگ کلیه ۱۰ گرم دو مرتبه در روز برای افراد ۳ تا ۵ سال
- برای لاغری و کاهش وزن یک قاشق چای‌خوری پوسته پودر شده برنج در یک لیوان آب یا آب‌میوه طبیعی به صورت روزانه
طرز تهیه سبوس
طرز تهیه سبوس‌های مختلف متفاوت است. به طور مثال برای تهیه سبوس برنج، پوست آن را به وسیله آسیاب‌های سنگی جدا می‌کنند، سپس برنج قهوه‌ای به دست می‌آید. پوست برنج قهوه‌ای را نیز به وسیله دستگاه‌های صنعتی می‌گیرند تا برنج سفید از آن استخراج شود. در این مراحل برنج سفید محصول اصلی و سبوس برنج محصول فرعی نامیده می‌شود. برخی از افراد شلتوک را با سبوس برنج اشتباه می‌گیرند. در حالی که این‌گونه نیست. شلتوک پوست ضخیم و زبر برنج است که ابتدا در شالیکوبی گرفته می‌شود. پوسته زبر، شلتوک وپوسته نرم سبوس نام دارد. شلتوک‌ها نیز سرشار از ویتامین B هستند.
ماست و سبوس
با گسترش بیماری‌های گوناگون در جوامع امروزه عده زیادی به فکر شناخت طبیعت و خواص گیاهان افتادند. می‌توانید یک قاشق غذاخوری از پوسته نرم و پودر شده برنج را داخل یک پیاله ماست ریخته و یک ساعت بعد از صرف وعده غذایی اصلی میل کنید. این روش مصرف، سبب افزایش جذب ویتامین‌های متفاوت به بدن می‌شود. علاوه بر آن، هر دو این مواد حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند، می‌توانید آن‌ها را با یکدیگر میل کنید تا استخوان‌ها و دندان‌هایی سالم داشته باشید. علاوه بر آن، مصرف این دو ماده مفید سبب بهبود عملکرد سلول‌های عصبی شده و از اضطراب و ناراحتی اعصاب پیش‌گیری می‌کند. برای حفظ سلامت پوست و موی خود می‌توانید ترکیب ماست و سبوس را به صورت روزانه استفاده کنید.
مضرات سبوس
مصرف بیش از اندازه هر ماده غذایی ممکن است مضراتی را به دنبال داشته باشد. باید در مصرف تمامی مواد غذایی تعادل را رعایت کنید. افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، نباید از سبوس گندم استفاده کنند. این ماده غذایی حاوی فروکتان است. بنابراین افرادی که به سندروم روده تحریک‌پذیر مبتلا هستند، نباید از آن استفاده کنند. چراکه ممکن است سبب ایجاد نفخ در این افراد شود. پوست پودر شده گندم حاوی فیتیک اسید است. افرادی که دچار نارسایی کلیوی هستند، نباید از این ماده غذایی استفاده کنند.
ارزش غذایی سبوس
ارزش غذایی هر ۱۰۰ گرم سبوس به صورت زیر است:
انرژی: ۲۴۵ کیلوکالری
چربی کل: ۷گرم
سدیم: ۴ میلی گرم
پتاسیم: ۵۶۶ میلی گرم
کربوهیدرات کل: ۶۶ گرم
فیبر خوراکی: ۱۵ گرم
آهن: ۵.۴ میلی گرم
فواید سبوس
فواید بسیار این ماده غذایی سبب شده عده زیادی آن را دوست جدانشدنی غذاهای خود بداند. ترکیب سبوس با ماست و پودر موسیر می‌تواند یک بورانی خوشمزه و پرخاصیت را برای‌تان به وجود بیاورد. برخی افراد مهم‌ترین فایده آن را کمک به لاغری و سلامت سیستم گوارش می‌دانند. خواص پودر سبوس برای چاقی نیز بسیار زیاد است. این پودر به دلیل داشتن مواد نشاسته‌ای می‌تواند سبب پر شدن صورت و اندام‌های بدن شود.
خرید سبوس
خرید سبوس از فروشگاه‌های مواد غذایی امکان‌پذیر است. برخی از افراد خرید اینترنتی سبوس در تهران را انتخاب می‌کنند. برای خرید اینترنتی می‌توانید به فروشگاه‌های معتبری مانند به روزرسان مراجعه کنید. قیمت سبوس در این فروشگاه همواره با تخفیف‌های شگفت‌انگیزی ارائه می‌شود.