قاووت یا قُوتو از میان وعده‌های اصیل ایرانی است که در دیگر کشورهای خاورمیانه نیز تهیه و مصرف می‌شود. این خوراکی مغذی به شکل پودر تهیه شده و نوعی شیرینی محسوب می‌شود. قاووت با توجه به ماده اصلی مصرف‌شده در آن، انواع گوناگونی داشته که از مهم‌ترین ترکیبات آن می‌توان به نخود، نارگیل، شکر و پسته اشاره کرد. در ادامه انواع قاووت و خواص آن را معرفی کرده و در پایان طرز تهیه قاووت اصیل کرمانی را شرح می‌دهیم.
قاووت چیست؟
قاووت از انواع ادویه‌ها و گیاهان دارویی تشکیل شده است و یک معجون درمانی به شمار می‌رود. از این ماده خوراکی در گویش کرمانی با نام قوتو یا قوبیت نیز یاد می‌شود. قوتوی کرمانی به دلیل دارا بودن ترکیبات فراوان به عنوان بهترین قاووت شناخته شده و از معروف‌ترین سوغاتی‌های این شهر محسوب می‌شود. این محصول خوراکی دارای مواد مغذی همچون اسیدهای چرب غیراشباع و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که به درمان بیماری‌های قلبی و عروقی کمک شایانی کرده و از ابتلا به انواع سرطان جلوگیری می‌کند.
در کارگاه‌های تولیدی برای تولید قاووت ابتدا مواد اولیه را تفت داده و سپس آسیاب می‌کنند. در پایان این پودرهای خوراکی را با یکدیگر مخلوط کرده و در بسته‌بندی‌های مناسب به بازار عرضه می‌کنند. از اصلی‌ترین ترکیبات قاووت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرد نخودچی
- پودر رازیانه
- پودر پسته
- شکر
- پودر مغز گردو
- تخم خرفه
- خشخاش
- قهوه
- پودر جو
- گشنیز
- بذر کتان
- روپاس
- سیاه‌دانه
- هل
- کنجد
- تخم کاهو
البته در بسیاری از موارد از گندم، دارچین، زنجبیل، تخم خربزه، نخودچی و میخک نیز استفاده می‌شود. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت طعم و رنگ قاووت به ترکیبات اولیه آن بستگی دارد.
طریقه مصرف قاووت چگونه است؟
مردم بومی کرمان از این ماده خوراکی به صورت روزانه و به شکل پودر خشک یا معجون استفاده می‌کنند. به صورت کلی از روش‌های مصرف این پودر خوراکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حل کردن در آب جوش یا ولرم
- حل کردن در شیر ولرم
- مخلوط کردن با سه‌شیره
- مخلوط کردن با ارده و شیره
- حل کردن در عسل
- حل کردن در ارده
- مصرف کردن به‌صورت پودر مکمل
انواع قاووت و خواص درمانی آن
چنانکه گفته شد از ترکیب پودرهای گیاهی و درمانی تهیه می‌شود. به این ترتیب انواع این محصول با توجه به مواد اولیه آن متفاوت بوده و خواص گوناگونی برای بدن به همراه می‌آورد. در ادامه برخی از خواص قاووت را با توجه به مواد اولیه آن شرح خواهیم داد.
قاووت کرمان
این پودر خوراکی از سوغاتی‌های معروف سیرجان، بم و کرمان به شمار می‌رود. ترکیبات سنتی این محصول شامل تخمه آفتاب‌گردان، بذر جو، تخم خرفه، بذر کاهو، بذر شاه‌دانه، بذر کتان، سیاه‌دانه، تخم گشنیز، دانه خشخاش، کنجد، هل باد، هل رسمی، فلفل سیاه و شکر می‌شود. استفاده از این مواد خوراکی فواید زیر را به همراه دارد:
- از بین بردن کرم روده
- بهبود هضم غذا
- افزایش سطح انرژی
- ضدتشنج و ضدصرع
- افزایش میزان ادرار
- درمان یبوست
- درمان بیماری‌های قلبی
- بهبود عملکرد سیستم گوارشی
- کنترل سطح کلسترول خون
- افزایش شیر مادران
- ضد درد
- التیام زخم و بهبود جای آن
- درمان بواسیر
- درمان بیماری‌های کبدی و صفراوی
- افزایش کیفیت خواب
- تقویت‌کننده معده
- درمان سنگ کلیه
- دفع‌کننده‌ی سموم
- افزایش قوه بینایی
- بازکردن صدا
- درمان بیماری‌های حلق و بینی
- درمان خون‌ریزی‌های درونی
- درمان رماتیسم
- درمان بیماری‌های تنفسی
- آرامش‌بخش اعصاب
- درمان مسمومیت غذایی
- کمک به افزایش وزن
قاووت چهل‌گیاه
این محصول از کامل‌ترین و مغذی‌ترین انواع قاووت به شمار می‌رود. در تهیه این محصول از چهل گیاه دارویی استفاده می‌شود. از این مواد گیاهی می‌توان به گل گاوزبان، موردانه، نارگیل، قهوه، افتیمون، نخود، شقاقل، دارچین، زنیان، آویشن، بهار نارنج، زعفران، عاقرقرها، بادام هندی، گردو، انجیر، فندق، رازیانه و بابونه اشاره کرد. در بسیاری از موارد از این پودر خوراکی برای تهیه شیرینی و دسر نیز استفاده می‌شود که برای پذیرایی در مجالس گوناگون مناسب خواهد بود. از مهم‌ترین خواص قاووت چهل‌گیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت قوای جنسی
طبع این محصول گرم و خشک شناخته شده و مصرف آن برای افزایش تقویت قوای جنسی توصیه می‌شود. وجود ترکیباتی همچون شاه‌دانه، زنجبیل، رازیانه، زعفران و مغز بادام هندی سبب ایجاد این خاصیت در قاووت می‌شود.
کمک به آرامش اعصاب
هل باد، رازیانه، افتیمون، تخم خشخاش، تخم گشنیز، آویشن و بهارنارنج از مواد گیاهی هستند که برای تسکین اعصاب و حس آرامش بسیار مؤثر شناخته می‌شوند.
تقویت حافظه در کودکان و بزرگسالان
هر کدام از مواد گیاهی به کار رفته در قاووت چهل‌گیاه، به تنهایی معجزه‌ای برای تقویت حافظه و ذهن به شمار می‌روند. ترکیب این مواد برای تهیه قاووت، خاصیت تقویت‌کنندگی حافظه در این ماده خوراکی را چندین برابر می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود از این نوع قاووت به عنوان یک میان‌وعده مقوی برای کودکان خود و بزرگسالان استفاده کنید.
افزایش شادابی و نشاط
مصرف ترکیب تخم آفتاب‌گردان، زنجبیل، فلفل سیاه، قهوه و شاه‌دانه در این محصول سبب ایجاد حس شادابی و نشاط در مصرف‌کننده می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود در هنگام ورزش، کار و درس‌خواندن از قاووت چهل‌گیاه برای افزایش انرژی استفاده کنید.
درمان کم‌خونی
در این محصول از مغزهای مفیدی همچون پسته، بادام، گردو، بادام هندی و گزنه استفاده می‌شود که سرشار از آهن هستند. به این ترتیب با مصرف این ماده خوراکی کم‌خونی درمان شده و سطح هموگلوبین خون افزایش پیدا می‌کند.
از دیگر فواید قاووت چهل‌گیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تسکین دردهای مفصلی
- تقویت معده
- افزایش تراکم و استحکام استخوان‌ها
- درمان ضعف و بی‌حالی
قاووت پسته
این نوع قاووت از خوش‌طعم ترین و مقوی‌ترین مواد خوراکی به شمار می‌رود. در تهیه این ماده خوراکی از مغز سبز پسته، هل سبز و شکر استفاده می‌شود. مغز پسته دارای انواع ویتامین‌ها و مواد خوراکی مفیدی است که مصرف آن خواص فراوانی برای بدن به همراه می‌آورد. از خواص این پودر سبز رنگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش قوای جنسی
- تقویت بینائی: مغز پسته حاوی ماده مغذی به نام «کورونوئید» است که موجب تقویت بینایی چشم می‌شود.
- افزایش شادی و نشاط: قاووت پسته به عنوان شیرینی و مکمل خوراکی در انواع مهمانی‌ها و دورهمی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تامین نیاز بدن به آهن و درمان کم‌خونی
- خاصیت انرژی‌زایی
- درمان خواب‌آلودگی
- تقویت سیستم ایمنی بدن
قاووت خشخاش
وجود مقدار زیادی آهن و فسفر در دانه‌های خشخاش سبب شده تا مصرف این پودر خوراکی به کاهش استرس و افزایش سلامت مغز کمک شایانی کند. برای تهیه قاووت خشخاش از دانه خشخاش، کنجد، هل سبز و شکر استفاده می‌شود. از خواص این ماده خوراکی برای سلامتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان کم‌خوابی و مشکلات خواب
خشخاش با کاهش سطح کورتیزول بدن، استرس را رفع کرده و موجب ایجاد حس آرامش می‌شود. همچنین دانه‌های خشخاش مقدار فراوانی کلسیم و منیزیم در خود جای داده است که مصرف آن رشد مغز را بهبود بخشیده و به فعالیت‌های ذهنی کمک شایانی می‌کند. به این ترتیب کیفیت خواب با مصرف قاووت خشخاش بهبود می‌یابد.
تقویت قوای جنسی
خشخاش ترکیب مفیدی به نام «لیگنان» در خود جای داده است که مصرف آن موجب افزایش فعالیت‌های جنسی در بدن می‌شود.
محافظت از عضلات و استخوان‌های بدن
قاووت خشخاش سرشار از آهن، فسفر و مس بوده و مصرف آن موجب تقویت استخوان می‌شود. توصیه می‌شود در هنگام شکستگی استخوان از این ماده خوراکی برای ترمیم آسیب‌دیدگی‌های استخوانی استفاده کنید. همچنین منگنز موجود در دانه‌های خشخاش به افزایش تولید کلاژن در بدن کمک کرده و موجب ترمیم بهتر استخوان‌ها می‌شود.
افزایش سلامت قلب
انواع قاووت به ویژه قاووت خشخاش دارای اسیدهای چرب مفیدی به نام امگا ۳ و امگا ۶ است که مصرف آن کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد. فیبر موجود در خشخاش و کنجد نیز به سلامت قلب کمک شایانی می‌کند.
افزایش سلامت مغز
قاووت خشخاش مقدار فراوانی کلسیم، مس و آهن در خود جای داده است که مصرف آن موجب افزایش سلامت مغز و سیستم عصبی بدن می‌شود.
قاووت گل محمدی
مصرف قاووت گل محمدی یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای استفاده از تمامی مزایای گل محمدی شناخته می‌شود. برای تهیه قاووت از گلبرگ گل محمدی، نارگیل و شکر استفاده می‌شود. این محصول خوراکی عطر و بوی دل‌انگیز گل سرخ را در خود حفظ کرده و طعم دلپذیری به شیرینی، معجون و ... می‌بخشد. از مهم‌ترین خواص قاووت گل‌محمدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود عملکرد دستگاه گوارشی
مصرف این ماده خوراکی مقدار باکتری‌های مفید برای معده و روده را افزایش داده و به این ترتیب فرآیند هضم غذا را آسان‌تر می‌کند. گل سرخ همچنین خاصیت ملین‌کنندگی دارد که به درمان یبوست کمک شایانی کرده و از ایجاد اسهال جلوگیری می‌کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
گل محمدی ویتامین‌های گوناگونی همچون ویتامین B2، B1 ، K، E و C را درون خود جای داده است. به این ترتیب مصرف این نوع قاووت سیستم ایمنی بدن را در مقابل بیماری‌های عفونی همچون آنفلوانزا، سرماخوردگی و غیره تقویت می‌کند. همچنین وجود پتاسیم، منیزیم، سلنیوم و منگنز در گل سرخ به افزایش میزان جذب آهن و کلسیم در بدن کمک کرده و به این ترتیب سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
تسکین علائم دوران قاعدگی
گل‌محمدی دارای خاصیت آرامش‌بخشی اعصاب بوده که به بهبود خلق و خو در دوران قاعدگی کمک شایانی می‌کند. قاووت گل‌محمدی همچنین برای تسکین دردهای گوناگون همچون دل‌درد و نفخ در این دوران مصرف می‌شود.
پیشگیری از ابتلا به سرطان
آنتی‌اکسیدان‌های گوناگونی در گل‌محمدی وجود دارد که مصرف آن در قالب قاووت به مبارزه با رادیکال‌های آزاد در بدن کمک شایانی می‌کند. به این ترتیب سلول‌های سرطانی در بدن دفع شده و از ابتلا به انواع سرطان جلوگیری می‌شود.
قاووت نخود
قاووت نخود و نارگیل به دلیل طعم جذاب و ظاهری که دارد، مورد پسند کودکان و بزرگسالان قرار می‌گیرد. همچنین مواد اولیه در دسترس و طرز تهیه ساده آن سبب شده تا به یکی از بهترین گزینه‌ها برای تهیه قاووت خانگی شناخته شود. برای تهیه این ماده خوراکی تنها به پودر نارگیل، نخود برشته، هل سبز و شکر نیاز خواهید داشت. از فواید قاووت نخود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان خستگی و بی‌حالی
ترکیب نخود به همراه نارگیل یکی از پرکالری‌ترین ترکیبات قاووت به شمار می‌رود. مصرف این ماده مغذی تری‌گلیسیرید خون را افزایش داده و ذخیره انرژی در بدن را چند برابر می‌کند. به این ترتیب با مصرف همزمان نخود و نارگیل، انرژی روزانه بدن تأمین شده و موجب افزایش نشاط و شادی در بدن می‌شود.
ایجاد حس آرامش ذهنی
مصرف این ماده خوراکی کمبود ویتامین B در بدن را برطرف کرده و آرامش ذهن و بدن را به همراه می‌آورد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
از بارزترین خواص قاووت در طب سنتی می‌توان به طبیعت گرم آن اشاره کرد. به این ترتیب مصرف آن موجب تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل عوامل مهاجم می‌شود. قاووت نخود به صورت ویژه دارای خاصیت ضدباکتری است که بدن را در مقابل انواع بیماری‌های عفونی ایمن می‌کند. متخصصان طب سنتی مصرف قاووت نخود را برای افرادی که در سن رشد هستند، مفید می‌دانند.
درمان اختلالات گوارشی
قاووت نخود و نارگیل حاوی مقدار فراوانی فیبر است که هضم غذا را آسان کرده و اختلالات روده‌ها را درمان می‌کند. همچنین مصرف نخود به همراه هل سبز، اختلالات گوارشی همچون رفلاکس معده، اسهال و... را درمان خواهد کرد.
قاووت چهار مغز
این محصول از پسته، بادام، گردو، فندق، هل و نبات تشکیل شده است و مصرف آن خواص زیر را به همراه دارد:
- پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
- پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه
- کنترل سطح کلسترول خون
- ضد اسپاسم عضلانی
قاووت گل‌گاوزبان
این محصول حاوی گل‌گاوزبان، پودر نارگیل و شکر بوده و خواص زیر را به همراه دارد:
- ایجاد حس آرامش و نشاط
- درمان افسردگی
- خاصیت آنتی‌اکسیدانی
- درمان کم‌خونی
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- پاکسازی کلیه و کبد
قاووت قهوه
از ترکیبات اصلی این محصول می‌توان به قهوه، کنجد، نخودچی، جو و شکر اشاره کرد. از بارزترین خواص این این محصول خوراکی خاص می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت حافظه
- خاصیت ضدسرطانی
- رفع ضعف اعصاب
- تقویت قوای جنسی در افراد سرد مزاج
- تقویت‌کننده معده
- تقویت‌کننده کبد
- درمان خستگی و گرفتگی عضلانی
- تنظیم سیکل ماهانه
- تسکین علائم دوران قاعدگی
خواص قاووت برای چاقی چیست؟
برای تهیه قاووت از انواع مغزهای آجیلی و پرکالری استفاده می‌شود. از این مواد انرژی‌زا می‌توان به جو، بادام‌زمینی، بادام هندی، بادام درختی، پسته، گردو، فندق، تخمه آفتاب‌گردان، پودر خرما، وانیل و مواد چاق‌کننده دیگر اشاره کرد. برای افزایش وزن توصیه می‌شود، قاووت را به روش‌های زیر مصرف کنید:
- ابتدا یک قاشق چای‌خوری قاووت را با آب ولرم مخلوط کرده و نیم ساعت پس از هر وعده غذایی میل کنید. شما می‌توانید روزانه نهایتاً دو الی سه بار از این معجون استفاده کنید.
- یک قاشق چای‌خوری قاووت را درون یک لیوان شیر پرچرب حل کرده و در وعده صبحانه میل کنید. در وعده‌های بعدی نیز قاووت را با آب ولرم ترکیب کرده و میل کنید.
- پس از انجام تمرینات بدنی و فعالیت‌های روزانه یک لیوان معجون قاووت میل کنید. در این شرایط میزان جذب مواد مغذی در بدن افزایش پیدا می‌کند.
نکات مهم در خرید قاووت
در هنگام خرید بهتر است از سلامت و کیفیت قاووت اطمینان حاصل کنید. برای این منظور به موارد زیر توجه داشته باشید:
- قاووت باید فاقد بو و طعم غیرطبیعی باشد.
- ذرات قاووت باید بسیار ریز، کوچک و یکدست باشد.
- نباید هیچگونه سنگ‌ریزه، خاشاک و... در قاووت مشاهده شود.
- چربی قاووت باید حداقل سه درصد وزن آن را شامل شود.
خرید اینترنتی قاووت در تهران
اگرچه قاووت به عنوان یکی از سوغاتی‌های معروف کرمان شناخته می‌شود، اما تولیدکنندگان سراسر کشور نسبت به تولید این خوراکی مغذی اقدام کرده‌اند. شما می‌توانید با مراجعه به بازار آنلاین به‌روز رسان انواع قاووت و برندهای آن را مشاهده کرده و پس‌از مقایسه، نسبت به ثبت خرید خود اقدام کنید. در سایت به‌روز رسان شما می‌توانید ابتدا قیمت قاووت را مشاهده کرده و سپس نسبت به خرید آن اقدام کنید. با خرید قاووت از سامانه به‌روز رسان، می‌توانید از سلامت و کیفیت محصول اطمینان حاصل کنید. سایت به‌روز رسان ضمن ارائه خدمات ارسال رایگان، امکان تهیه این ماده مغذی را از معتبرترین تولیدکنندگان کشور فراهم کرده است.
طرز تهیه قاووت در منزل
ترکیبات قاووت بسیار متنوع بوده و شما می‌توانید بسته به ذائقه خود از انواع آجیل‌ها و مواد گیاهی دلخواه در تهیه این ماده خوراکی استفاده کنید. در ادامه طرز تهیه قاووت اصیل کرمانی را شرح خواهیم داد.
مواد لازم
تخمه آفتاب‌گردان: یک کیلوگرم
جو: یک کیلوگرم
نخودچی: یک کیلوگرم
بذر کتان: ۲۵۰ گرم
کنجد: ۵۰۰ گرم
دانه خشخاش: ۵۰۰ گرم
تخم خرفه: ۵۰۰ گرم
تخم گشنیز: ۲۰۰ گرم
هل سبز: ۵۰ گرم
هل سیاه: ۵۰ گرم
بادام: ۵۰۰ گرم
دانه قهوه: ۲۵۰ گرم
تخم کاهو: سه قاشق غذاخوری
سیاه‌دانه: سه قاشق غذاخوری
شکر: دو برابر مجموع مواد اولیه
طرز تهیه
ابتدا بادام‌ها را پوست کنده و دانه‌های گیاهی گفته‌شده را به خوبی پاک کنید. سپس مواد را به خوبی شسته و در ظروف جداگانه مقابل آفتاب قرار دهید تا رطوبت آن کاهش پیدا کند. توجه داشته باشید که نخودچی و هل نیازی به شستشو و خشک کردن ندارند. پس از آنکه رطوبت تمامی مواد گرفته شد، هرکدام از مواد را به صورت جداگانه درون تابه تفت دهید. برای تفت دادن مواد نباید از هیچگونه روغنی استفاده شود. همچنین توصیه می‌شود در این مرحله، از شعله بسیار کم استفاده کرده و مواد را به صورت مداوم هم بزنید.
پس از آنکه مواد اولیه به خوبی برشته شد، آن‌ها را به صورت جداگانه آسیاب کنید. در ادامه پوست هل سیاه و تخمه آفتاب‌گردان را گرفته و مغز آن‌ها را درون هاون به خوبی بکوبید. سپس ترکیب را درون آسیاب ریخته و با چند پالس، به پودر یکدستی تبدیل کنید. در پایان تمامی مواد آسیاب شده را به همراه شکر ترکیب کنید. قاووت کرمانی آماده سرو خواهد بود. برای نگهداری این ماده خوراکی، پودر به دست آمده را در ظرف دربسته ریخته و در جای خشک و خنک مانند یخچال نگهداری کنید.