وابی کوزا قصد دارد جنگل را به خانه ما بیاورد؛ با شیشه هایی که در آن سنگ، آب و گیاهان آبزی یک سیستم رشدی می سازند. جنگل های پهن برگ مناطق استوایی چه ویژگی هایی دارند؟ درختان عظیم که در بستری از سنگ ها و خزه ها در یک اکوسیستم بسته رشد می کنند؛ قصد ابداع کنندگان ژاپنی این سازه نیز تداعی کردن این حس است. معنی وابی کوزا در لغت مکان زیبا می باشد و ما در زبان فارسی بدون گرته برداری، این تراریوم های جنگلی را همان وابی کوزا می نامیم. با این دیدگاه برای ساخت وابی کوزا و نگهداری از آن پیش می رویم و مختصری برای خرید آن شما را راهنمایی می کنیم.
تفاوت وابی کوزا و تراریوم
- گیاهان وابی کوزا حتما باید آبزی باشند تا در شرایط رطوبت بالا و محیط بسته آن از بین نروند در مقابل گیاهان تراریوم همان گیاهان گلدانی هستند که با کاشت در تراریوم باید با احتیاط بیشتری نگهداری شوند.
- محیط وابی کوزا باید حتما بسته باشد تا رطوبت به حد مورد نیاز پوشش گیاهی آن برسد اما محیط تراریوم به طور انتخابی می تواند باز یا بسته باشد.
- بستری که در وابی کوزا استفاده می شود به لحاظ مواد غذایی ارزش چندانی ندارد اما در تراریوم گاهی از کودهای رشدی نیز استفاده می شود.
- ظاهری که وابی کوزا ایجاد می کند یک جنگل مینیاتوری بوده اما تراریوم گل ها را در ابعاد واقعی نمایش می دهد.
- بستر وابی کوزا معمولا غرق در آب بوده و تا حدی پوشش گیاهی نیز در آب قرار می گیرد اما تراریوم مانند یک گلدان آبیاری می شود.
ساخت وابیکوزا
وسایل مورد نیاز ساخت وابی کوزا
ظرف وابی کوزا
شیشه مورد نیاز برای ساخت وابی کوز، در واقع هر ظرف یا تنگی است که یک محیط بسته ایجاد کند. ظرفی که انتخاب می کنید می تواند شیشه های مربا، ظروف در داری که برای پذیرایی استفاده می شود یا تنگ های شیشه ای باشد. حتی می توانید با برش یک شیشه و متصل کردن این قطعات به هم یک مکعب شیشه ای برای وابی کوزا بسازید.
گیاه وابی کوزا
گیاهانی که در ساخت وابی کوزا استفاده می شود باید توان رشد در محیط آبی را داشته باشد. بهترین راه برای تهیه این گیاهان مراجعه به فروشگاه های آکواریوم است. خزه هایی مانند خزه شعله ای، گیاهان پوششی آبزی مانند هیدروکوتیل تریپارتیتا یا گیاهان آبزی مانند استروژن ریپنس بسیار مناسب ساخت وابی کوزا هستند.
بستر وابی کوزا
از آکواسویل ها یا شن و ماسه های مخصوص آکواریوم می توانید برای بستر وابی کوزا استفاده کنید. تهیه این موارد از فروشگاه آکواریوم بسیار راحت است.
نحوه درست کردن وابی کوزا
- آکواسویل را به ضخامت 1 سانتی متر کف ظرف بریزید.
- در لایه ی بعدی شن یا ماسه را به ضخامت 2 سانتی متر اضافه کنید.
- می توانید در این مرحله از کوکوپیت نیز کمی استفاده کنید.
- بستر را به کمک یک قلمو به صورت شیب دار درآورید.
- اگر از وسایل زینتی مانند تخته سنگ های کوچک و یا هر وسیله ای که فضای جنگل را تداعی کند تهیه کرده اید، روی ماسه ها بچینید.
- خزه ها را به قطعات کوچک تبدیل کنید و با پنس باغبانی به دقت در بستر بکارید، توجه کنید که ریشه ی خزه ها آسیب نبینند و کاملا در بستر قرار بگیرند.
- با یک اسپری آب به خوبی خزه ها را غبار پاشی کنید تا در طول انجام کار دچار خشکی نشوند.
- در مرحله ی بعد اگر گیاه دیگری برای کاشت دارید در بستر بکارید.
- در مرحله آخر در نقطه های خالی کمی شن سفید یا ماسه اضافه کنید.
- به آرامی بدون آسیب رساندن به گیاهان تازه کاشته شده، مقداری آب اضافه کنید؛ کافی است ارتفاع آب به سطح بستر برسد.
- بهتر است آبی که برای وابی کوزا به کار برده می شود آب مقطر، آب جوشیده یا آب باران باشد.
- پس از آبیاری در ظرف را بگذارید و در نقطه ای نورگیر پشت پنجره قرار دهید.
- گاهی در طراحی وابی کوزا ابداعاتی مانند ساخت درختان کوچک با قطعات چوب یا طراحی شاخه ها به صورت ریشه درختان طوفان زده انجام می شود که ظاهر وابی کوزا را بسیار جذاب می کند.
شرایط نگهداری وابی کوزا
بهترین روش برای نگهداری هر گیاهی مراجعه به منشاء آن است. همانطور که گفتیم وابی کوزا جنگلی کوچک است. جنگل های استوایی چه شرایطی دارند؟ رطوبت، نور غیر مستقیم و فیلتر شده به وسیله برگ درختان و تقریبا یک محیط بسته به لحاظ تبادل دمایی یا گردش هوا.
آبدهی وابی کوزه
آبدهی به وابیکوزا باید زمانی انجام شود که رطوبت را در محیط داخل آن مشاهده نکردید. مراقب باشید که آب بستر ظرف به هیچ عنوان کم نشود و به محض تبخیر مقداری از آن، آب مقطر به ظرف اضافه کنید.
نور مورد نیاز وابی کوزا
نورپردازی جنبه بسیار مهمی از نگهداری وابی کوزا است. در واقع، این احتمالاً مهمترین ویژگی است! بدون نور، گیاهان شما قادر به تولید انرژی از طریق فتوسنتز نخواهند بود. از نور غیر مستقیم خورشید یا نور مصنوعی استفاده کنید زیرا خزه در نقاط سایه در طبیعت رشد می کند. ما نورپردازی LED را توصیه می کنیم، اما می توانید از نور فلورسنت نیز استفاده کنید. به هر صورت نور مورد نیاز وابی کوزا نوری است که از یک فیلتر شیشه ای عبور کرده باشد؛ بنابراین بهتر است آن را در تراس و در معرض نور مستقیم قرار ندهید. پشت شیشه های نورگیر بهترین نقطه برای نگهداری گلدان وابی کوزا می باشد.
دمای مناسب وابی کوزا
دمای اتاق برای نگهداری وابیکوزا مناسب است، در صورتی که محیط را بیش از حد گرم نگه می دارید، آن را در نقطه ی خنک محیط قرار دهید. افزایش بیش از حد دمای محیط وابی کوزا احتمال فساد در بستر را بالا می برد.
نکات ساخت وابی کوزا
گیاهان آبزی و یا گیاهانی که در محیط های بسیار مرطوب رشد می کنند تنها در وابی کوزا استفاده نمی شوند، در ویواریوم هایی مانند پالوداریوم، آکواریوم و موساریوم این گیاهان کاربرد بسیاری دارند. در ادامه نکات مربوط به هر لایه وابی کوزا ارائه می دهیم تا هنگام ساخت آن با زیرسازی مناسب عمر این جنگل مینیاتوری بیشتر باشد.
زهکش مناسب
بهترین لایه زهکش برای وابی کوزا که در آن خزه زندگی می کند، ترکیبی از شن، سنگ و زغال فعال است. شیب و ساختمان این لایه باید طوری طراحی شود که این شرایط را فراهم آورد:
- راهی برای خروج آب راکد
- ایجاد یک لایه فیلتراسیون
- کمک به حفظ رطوبت محیط وابی کوزا
- ایجاد منطقه ای برای حفظ باکتری های مفید و مبارزه با مواد شیمیایی ناسالم مانند آمونیاک
بستر کشت مناسب
با وجود اینکه خزه ها سیستم ریشه ای توسعه یافته ای ندارند و به طور سطحی رشد می کنند، بستر کشت همچنان از اهمیت خاصی برخوردار است. این لایه باید از موادی مانند فیبر کوکوکویر یا ترکیبات بستر گلدان تشکیل شود. این لایه همیشه به وسیله آبی که کف گلدان وابی کوزا میریزیم مرطوب باقی می ماند. باکتری های سالم در این لایه وجود داشته و در تجزیه ی مواد مغذی که خزه ها جذب می کنند، نقش مهمی دارند.
لایه هارد اسکیپ
هارداسکیپ به فضایی اطلاق می شود که در طراحی آن از عناصر سنگی یا چوبی سخت استفاده شده باشد. در وابی کوزا گاهی لایه ای تحت عنوان هارداسکیپ طراحی می شود. از آنجا که خزه ها توانایی رشد روی اکثر سطوح را دارند به کار بردن قطعات سنگ یا چوب محیط جنگل کوچک شما را طبیعی و زیباتر جلوه می دهد.
لایه پوشش گیاهی
پوشش گیاهی در این لایه خزه یا گیاهان آبزی دیگر است. بسته به مقداری که در وابی کوزا آب می ریزید باید از انواع مختلف گیاهان استفاده کنید. پس از کاشت خزه ها حتما در نقاط خالی مقداری بستر کشت بریزید.
مشکلات رایج در وابی کوزا
زردی خزه
اگر قسمت هایی از خزه خشک یا قهوه ای شده اند و بیشتر نواحی همچنان سبز هستند نشان دهنده کمبود آب و خشکی خزه می باشد. با وجود اینکه خزه نیازمند آب و رطوبت بسیار است اما پیش از مرگ می تواند مدت زیادی بی آبی را تحمل کند، بنابراین در این حالت با آبیاری خزه ها دوباره احیا می شوند.
قهوه ای شدن خزه
اگر خزه به رنگ قهوه ای در آمده باید به تعادل نور و رطوبت وابی کوزا توجه کنید. رطوبت بالا همراه با گرمای حاصل از دریافت نور زیاد محیط وابی کوزا را به یک سونا تبدیل می کند. اگر این شرایط ادامه پیدا کند احتمالا خزه های شما به شکل لجن درخواهند آمد. در صورتی که با این مسئله مواجه شدید محفظه وابی کوزا را باز کنید تا جریان هوا ایجاد شود، پس از کاهش رطوبت و دما، آبیاری انجام دهید و مجددا در وابی کوزا را ببندید. بهتر است پس از دریافت نور صبحگاهی، محل وابی کوزا سایه باشد.
کپک روی خزه
کپک ها در محیط وابی کوزا به خوبی رشد می کنند بنابراین بهتر است از ورود آلودگی به محیط آن پیشگیری کنید. معمولا آلودگی های قارچی به همراه قطعات چوب یا سنگی که در لایه ی هارد اسکیپ به وابی کوزا اضافه کرده اید وارد محیط می شوند. بنابراین پیش از اضافه کردن هر قطعه به درون گلدان، آن را ضدعفونی کنید. با وجود اینکه در زمستان دمای هوا پایین است، اغلب آلودگی های قارچی در این فصل مشاهده می شود. اما دلیل آن چیست؟ در زمستان به دلیل اینکه دمای هوا پایین است احتمالا شما دمای محل سکونت را بالا می برید، این اختلاف دما سبب میعان و ایجاد قطرات آب در جدا داخلی وابی کوزا می شود و این شروع چرخه ای مناسب برای رشد قارچ است. با مشاهده آلودگی تمام قطعات آلوده را خارج کنید و گلدان را در نقطه ای با تهویه هوای مناسب نگه دارید.
خرید وابی کوزا
قیمت وابی کوزا با توجه به هزینه ای که برای تهیه بستر و خزه ها صرف می شود نسبتا بالاست؛ بنابراین تهیه آن به صورت آماده از لحاظ اقتصادی به صرفه تر است. خرید اینترنتی وابیکوزا در تهران به آسانی و با چند کلیک قابل انجام است. به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کنید و پس از بررسی مدل ها و مشخصات آن ها و ثبت سفارش در کمترین زمان جنگل مینیاتوری خود را دریافت کنید. اغلب گیاهانی که در وابی کوزا استفاده می شوند شرایط نگهداری یکسانی دارند، بنابراین برای خرید آن تنها کافی است به ابعاد و زیبایی ظاهر آن توجه کنید. با خرید یک وابی کوزا می توانید از خزه و یا گیاهان آن قلمه گرفته و در آینده برای درست کردن موساریوم، آکواریوم و یا وابی کوزای دیگری از آن استفاده کنید.