تخمه جابانی به عنوان یکی از محبوب‌ترین انواع تخمهها، تنها یکی از گونه‌های فراوان تخمه محسوب می‌شود. یکی از لذیذترین و پرطرفدارترین انواع تخمهها که مورد شناخت همه هم قرار گرفته، تخمه جابانی است. از جمله نکات جالبی که در خصوص این نوع تخمه وجود دارد، نام آن است که بر خلاف تصور همه ژاپنی نبوده و جابانی است. در این مقاله به معرفی این نوع تخمه، منشا نامگذاری و خواص فراوان آن پرداخته‌ایم.
تخمه جابانی چیست؟
تخمه جابانی بر خلاف تصور همه، ربطی به کشور ژاپن نداشته و تخمه ژاپنی تلفظ غلط نام آن است. به عبارت دیگر تخمه جابانی از همین کشور خودمان و از شهرستان دماوند برخاسته است. روستایی که خاستگاه و مبدأ این تخمه پرطرفدار نیز هست، روستای جابان نام دارد. علت نامگذاری این تخمه نیز با توجه به نام این روستا در نظر گرفته شده است. به مرور زمان این کلمه در بین مردم به ژاپنی تغییر پیدا کرده و این تصور غلط که این تخمه مربوط به کشور ژاپن می‌باشد را رقم زده است.
این محصول از تخمهای درون نوعی هندوانه پدید میآید. این هندوانه تنها به منظور استفاده از تخمهای درونش کشت می‌شود. خوردن بخش دیگر این نوع هندوانه مرسوم نبوده و طعم آن خوب نیست. به همین دلیل این هندوانه، هندوانه آجیلی نامگذاری شده است.
البته این هندوانه پس از جداسازی دانه‌ها از گوشت آن، اسراف نشده و به عنوان خوراک دام در نظر گرفته می‌شود. شرایط رشد این هندوانه به گونه ای است که می‌توان آن را در روستای جابان به بهترین شکل ممکن کشت داد.
طریقه جداسازی تخمه جابانی از هندوانه
برای این امر دو نوع روش مختلف وجود دارد. در اولین روش هندوانهها را برش داده و تخمهها را از میوه جدا می‌کنند. این امر دشوار بوده و کمتر اتفاق می‌افتد.
اما بهترین روش برای جداسازی تخمه جابانی از هندوانه، استفاده از میله یا چوب‌دستی مخصوصی است که به منظور ایجاد سوراخ در هندوانهها ساخته شده است. انجام این کار باعث به وجود آمدن حالتی مانند گندیده شدن در هندوانهها می‌شود. پس از آن می‌توان به آسانی تخمهها را از هندوانه جدا کرد. از باقیمانده هندوانهها نیز می‌توان به عنوان خوراک دام و یا در اموری مثل کود صنعتی استفاده کرد.
ارزش غذایی تخمه جابانی
تخمه جابانی در نوع خود جزو تنقلات با کالری بالا محسوب نمی‌شود. در هر 100 گرم از این نوع تخمه، 590 کالری وجود دارد. همچنین در این میزان تخمه جابانی، 18 گرم کربوهیدرات نهفته است. اما بد نیست بدانید مقدار پروتئین موجود در تخمه جابانی نسبتاً بالا است. در هر 100 گرم تخمه جابانی، چیزی در حدود 31 گرم پروتئین وجود دارد که در نوع خود جالب توجه است.
تخمه جابانی در طب سنتی
در این زمینه احتمالا اولین سوالی که برای افراد پیش میآید این است که طبع تخمه جابانی گرم است یا سرد؟ طبع این ماده غذایی در طب سنتی، گرم و خشک در نظر گرفته شده است. همچنین طب سنتی این ماده غذایی را برای رفع التهابات بدن مؤثر می‌داند.
از منظر طب سنتی استفاده از تخمه جابانی، در مشکلات و عوارضی مانند سوزش ادرار و لاغری کلیه تاثیر فراوانی دارد. همچنین چنانچه سینه دچار خشکی و سرفه شود، استفاده از تخمه جابانی تجویز می‌شود. رفع تشنگی، از دیگر مزیت‌های تخمه جابانی است که طب سنتی به آن اشاره دارد.
خرید اینترنتی تخمه جابانی
برای خرید و دریافت تخمه جابانی بسیار مرغوب و با کیفیت، این امکان را دارید که به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کرده و خرید اینترنتی انجام دهید. در به روز مارت ضمن مشاهده کیفیت و قیمت تخمه جابانی در بازار، به صورت غیر حضوری از فروشندگان معتبر به صورت کاملا تازه این محصول دریافت کنید.
خواص تخمه جابانی
تخمه جابانی بی‌شک دارای خواص و فواید غیر قابل چشم‌پوشی و مهمی است. در ادامه به تعدادی از بارزترین خواص این محصول اشاره خواهیم کرد.
در تخمه جابانی کلسیم فراوانی وجود دارد. بی‌شک این میزان کلسیم برای بهبود بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان از اهمیت بسزایی برخوردار است. هم چنین سرطان‌هایی مانند سرطان پروستات، با مصرف تخمه جابانی و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن، تا حد زیادی قابل پیشگیری می‌شود. ممکن است عده‌ای فکر کنند که در تخمه جابانی، چربی فراوانی وجود دارد. اما مصرف این نوع تخمه باعث کاهش چربی بد موجود در خون شده و در عین حال چربی‌های مفید بدن را نیز تامین می‌کند.
از جمله نکات مهم در خصوص تخمه جابانی، وجود مقادیر بالای آهن در آن است. همانطور که می‌دانید، مصرف آهن می‌تواند به افرادی که دچار کم‌خونی هستند، کمک فراوانی کند. از جمله دیگر فواید مصرف این نوع تخمه، بالا بردن متابولیسم بدن است. در نتیجه افرادی که به دنبال کاهش وزن و لاغری هستند، می‌توانند از تخمه جابانی استفاده کنند.
مواد معدنی موجود در تخمه جابانی
مقادیر قابل توجه اسید فولیک در تخمه جابانی، سطح برخی از هورمون‌های بدن را کنترل کرده و به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. همچنین مقادیر بالایی منیزیم در تخمه جابانی وجود دارد. این منیزیم موجب بهبود عملکرد قلب می‌شود. از جمله دیگر مواد معدنی موجود در تخمه جابانی، روی است. روی موجود در تخمه جابانی متابولیسم بدن را بالا برده و در عین حال سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. از جمله دیگر خواص تخمه جابانی، وجود امگا3 فراوان در آن است. امگا3 موجود در تخمهها فواید بسیاری دارد. از جمله این فواید می‌توان به کاهش بی‌نظمی‌های ضربان قلب اشاره کرد. در عین حال کاهش تری گلیسیرید خون و کاهش خطرات تشکیل لخته از جمله دیگر فواید وجود امگا3 در مواد غذایی مثل تخمه جابانی است.
ضمنا امگا 3باعث کندتر شدن سفتی شرائین و بهبود عملکردهای رفتاری در افراد جوان نیز می‌شود.
مصرف متعادل تخمه جابانی اشتهاآور است. این تصور که تخمه جابانی در بین تنقلات چاق‌کننده قرار دارد، تصور غلطی است. کالری تخمه جابانی نرمال بوده و مصرف متعادل آن مشکلی به وجود نمی‌آورد. همچنین زنان یائسه که در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند نیز می‌توانند از کلسیم موجود در این تخمه استفاده کنند. تعدادی از اسیدآمینه‌های ضروری موجود در تخمه جابانی، برای حفظ سلامت ماهیچه‌ها، کمک به انتقال ریز مغذی‌ها به داخل سلول‌ها و همچنین تنظیم ترشح آنزیم‌ها بسیار مفید است.
تخمه جابانی در بارداری
تخمه جابانی غنی از ویتامین است. این موضوع باعث می‌شود بتوان از این نوع تخمه به عنوان یکی از بهترین میان وعده‌ها در دوران بارداری نام برد. هر زن باردار با مصرف تخمه جابانی در بارداری، می‌تواند ویتامین‌های مورد نیاز بدنش را در این دوران تامین کند. همچنین با مصرف این نوع تخمه می‌توان سطح ایمنی بدن نوزاد و مادر را نیز بالا برد. از جمله دیگر فواید این تخمه‌های جذاب، وجود مقادیر زیادی منگنز در آن‌ها است. این منگنز باعث تقویت دستگاه عصبی مادر در دوران بارداری می‌شود. همچنین وجود سایر مواد مغذی، خواص و فواید در تخمه جابانی، باعث می‌شود بدن مادر که در این دوره نیاز به تقویت بیشتری دارد، از آن‌ها بهره‌مند شود.
کالری نسبتاً مناسب این ماده غذایی نیز، باعث متناسب ماندن اندام مادر در دوره بارداری می‌شود. توصیه می‌کنیم مادران باردار حتما از تخمه جابانی در میانوعده‌های خود استفاده کنند. البته همواره باید مراقب مقدار نمک موجود در این تخمه نیز بود.
مضرات تخمه جابانی برای بدن
میزان نمک و چربی موجود در تخمه جابانی، چنانچه به صورت بوداده استفاده شود، زیاد است. بنابراین مقدار مصرف تخمه جابانی بیش از اندازه متعادل را به افراد دارای فشار و چربی خون پیشنهاد نمی‌کنیم.
بهترین شیوه مصرف تخمه جابانی، به صورت خام است. به هر حال بو دادن این تخمه باعث بالا رفتن میزان چربی آن می‌شود. از جمله دیگر آسیب‌هایی که استفاده از تخمه جابانی شور به بدن می‌رساند، مشکلات مربوط به دندان است. شور بودن این تخمه باعث آسیب رسیدن به دندان‌ها شده و آن‌ها را تحلیل می‌دهد. بنابراین به مرور زمان رنگ دندان‌ها تغییر کرده و حتی ممکن است از بین بروند.
تهیه کردن و خرید تخمه جابانی نیز دارای جزئیاتی است که باید به آن‌ها توجه کنید. ممکن است بعضی از آجیل‌فروشی‌ها این تخمه را رنگ‌آمیزی کنند. به عبارت دیگر ممکن است برخی رنگ‌های نامناسب غیرخوراکی به این تخمه آغشته شود تا جذابیت آن بالاتر برود. پس پیشنهاد می‌کنیم برای خرید تخمه جابانی، حتماً از آجیل‌فروشی‌های مطمئن اقدام کنید.
نگهداری از تخمه جابانی
عدم نگهداری درست از میان وعده‌های جذابی مثل تخمه، باعث سفت شدن و از دست رفتن کیفیت آن‌ها می‌شود. در این قسمت به برخی از مناسبترین روش‌ها برای نگهداری از تخمه و یا حتی سایر آجیلها می‌پردازیم.
نگهداری نکردن تخمه جابانی در دمای اتاق
بهترین کار پس از خرید تخمه، فریز کردن آن برای دو روز است. با این کار باعث از بین رفتن آفات موجود در آن می‌شوید. این آفات در دمای اتاق امکان رشد داشته و باعث بروز بیماری‌های مختلف در افراد می‌شود. اما چنانچه تخمهها را فریز کنید، آن‌ها از بین می‌روند. بهترین دما برای از بین بردن آفات و فریز کردن تخمهها، دمای منفی 18 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته شده است.
البته در صورتی که تخمه ها را به صورت بسته‌بندی‌های تجاری خریده باشید، فریز کردن آن‌ها نیاز نیست. این موضوع به علت استریل شدن تخمهها پیش از بسته‌بندی است.
نگهداری تخمه جابانی در ظروف شیشه‌ای دربدار
بهترین راه برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و بو گرفتن تخمهها، نگهداری آن‌ها درون ظرف‌های شیشه‌ای دربدار است. پیش از ریختن تخمه به درون ظروف، باید دقت کنید که آن‌ها کاملاً خشک و تمیز باشند. بی‌شک برای نگهداری از تخمه، ظروف شیشه‌ای از کیسه‌های پلاستیکی بهتر هستند. به هرحال کیسه‌های پلاستیکی مقداری قابل نفوذ بوده و رطوبت و بو از آن‌ها عبور می‌کند.
نگهداری ظرف تخمه جابانی در مکان های خنک و تاریک
چنانچه تخمهها را در چنین مکانی نگهداری کنید، می‌توانید دو تا چهار ماه آن‌ها را در بهترین حالت خود قرار دهید. همانطور که گفته شد، نگهداری تخمهها در دمای اتاق، منجر به کاهش کیفیت آن‌ها شده و باید طی دو هفته حتما مصرف شوند. تابش نور نیز از دیگر دلایل سفت شدن آجیلها است. بنابراین از قرار دادن ظروف حاوی تخمه در نقاط پرنور خودداری کنید.
نگهداری از تخمه جابانی در یخچال
یکی از مناسبترین دماها برای سالم و مغذی ماندن تخمهها، دمای چهار درجه یخچال است. با این وجود شما می‌توانید تخمه را برای مدت دو ماه و حداکثر یک سال کاملاً سالم نگه دارید. حتی می‌توانید تخمهها را به صورت پوست‌کنده در یخچال قرار داده و به هیچ وجه نگران ماندگاری آن‌ها نباشید.
نگهداری از تخمه جابانی در فریزر
در صورت نگهداری آجیلها در فریزر، دیگر نیازی به فریز کردن آن‌ها در مرحله ابتدایی وجود ندارد. برای این کار می‌توانید آجیلها را در ظروف شیشه‌ای دربدار و تمیز ریخته و در فریزر بگذارید. چنانچه این عمل را انجام دهید، تخمهها می‌تواند حداقل یک سال و در بیشترین حالت سه سال برای شما در بهترین حالت خود باقی بمانند. علت این موضوع از بین رفتن عوامل مخرب تخمه، یعنی نور و دما است. چنانچه قصد مصرف تخمهها را داشتید، کافی‌ست آن‌ها را از یخچال خارج کرده و برای 10 دقیقه درون فر بگذارید. با این کار طعم و مزه آن‌ها بازمی‌گردد.
تخمه جابانی بوداده بهتر است یا خام؟
به طور معمول آجیل و خشکبار در ماه‌های مرداد و شهریور به عمل می‌آیند. افراد تولیدکننده این تخمهها و آجیلها را خام نگاه داشته و پس از مدتی بین عرضه‌کنندگان پخش می‌کنند. عرضه‌کنندگان نیز به مرور تخمهها را بو داده و به فروش می‌رسانند. بو دادن به معنای تفت دادن آن‌ها با نمک و یا سایر طعم‌دهنده ها است.
بی‌شک ماندگاری تخمه خام از حالت بوداده آن بیشتر است. تخمه خام می‌تواند یک الی دو سال در شرایط سردخانه‌ای تازه بماند. اما آجیل بوداده به علت احتمال رشد قارچ در محیط‌های نگهداری آن، باید طی چند هفته مصرف شود.
آجیل‌های وارداتی نیز از هنگام تولید تا زمانی که به دست شما برسد، در شرایط محتملی برای رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها قرار می‌گیرند. ضمنا این آجیلها دارای نمک بالایی بوده که این موضوع به خودی خود مضر است.
طریقه بو دادن تخمه جابانی
طرز تهیه تخمه جابانی روش‌های متفاوتی داشته که این موضوع باعث تنوع در این محصول می‌شود.
این تخمه محبوب مانند سایر تخمه‌های دیگر نبوده، اما مصرف و فروش فراوانی دارد. در کشور ایران مناسبت‌هایی مثل شب یلدا و عید نوروز، از جمله زمان‌هایی است که مصرف این تخمه به حداکثر می‌رسد.
در این قسمت طرز بو دادن یا برشته کردن تخمه جابانی را با بهترین روش ممکن معرفی می‌کنیم.
مواد لازم برای بو دادن تخمه جابانی
تخمه هندوانه آجیلی (جابانی): یک کیلوگرم
نمک: نصف بسته
گلپر: به مقدار دلخواه
آب‌لیمو: به مقدار دلخواه
طرز تهیه تخمه جابانی بوداده
پیش از هر چیز باید تخمهها را در آب و نمک برای پنج الی شش ساعت خیس کنید. پس از گذشت این زمان، تخمهها را در آبکش ریخته تا آب اضافی آن‌ها گرفته شود. سپس یک سینی در نظر گرفته و تخمهها را روی آن پهن می‌کنیم تا خشک شوند. در نظر داشته باشید که خشک شدن آن‌ها باید مقدار کمی باشد و چنانچه خیلی خشک شوند هنگام بو دادن، دچار مشکلاتی می‌شویم.
در ظرفی دیگر نمک را داغ می‌کنیم. سپس تخمه ها را درون این نمک ریخته و مرتب هم می‌زنیم تا بو داده شوند. بد نیست در این مرحله هر از گاهی تخمهها را تست کنید تا از نسوختن آن‌ها اطمینان حاصل کرده باشید.
در مرحله بعد تخمه‌های بوداده شده را درون الک می‌ریزیم تا نمک آن‌ها جدا شود. اکنون نوبت اضافه کردن طعم‌دهنده ها به تخمه است. در این مرحله تخمهها را مجدداً درون تابه ریخته و مقدار خیلی کمی تفت می‌دهیم. سپس با اضافه کردن آب‌لیمو و هم زدن آن، باعث کشیده شدن آب موجود می‌شویم. البته باید زمانی‌که تخمه ذره‌ای نم داشت آن را از روی حرارت بردارید. این نم‌دار بودن باعث می‌شود که در مرحله بعد، یعنی اضافه کردن پودر گلپر، تخمهها طعم بهتری بگیرند. مقدار گلپر دلخواهمان را اضافه کرده و آن را بر روی یک سینی یا پارچه پهن می‌کنیم تا خشک شود.
اکنون تخمه جابانی شما آماده است. می‌توانید آن را به تنهایی و یا در ترکیب با سایر آجیلها مصرف کنید. توصیه می‌کنیم حتما روش‌های نگهداری صحیح از آجیل و تخمه جابانی را فرا گرفته تا از آسیب رسیدن به کیفیت غذایی این محصول جذاب جلوگیری شود.