اسپند گیاهی علفی و چند ساله است که خواص درمانی فراوانی دارد. این گیاه اصالتاً بومی آسیا بوده و امروزه در بسیاری از کشورها کشت می‌شود. ما در این مقاله به بررسی خواص اسپند، بررسی ترکیبات آن با مواد دیگر و هر آنچه که باید درباره اسفند بدانید می‌پردازیم.
اسپند چیست؟
اسپند گیاهی علفی است که معمولاً در خاک نم‌دار مناطق معتدل، بیابانی و مدیترانه‌ای رشد می‌کند. خوردن این گیاه باعث بیماری و تلف شدن دام‌ها می‌شود. به همین دلیل کشت این گیاه در بسیاری از کشورها مضر شناخته می‌شود. استفاده از این گیاه در خاورمیانه و شمال آفریقا، برای طب سنتی بسیار رایج است. این گیاه اصالتاً بومی آسیا است و در خاورمیانه و قسمت‌هایی از آسیای جنوبی به خصوص هند و پاکستان رشد می‌کند. این گیاه اولین بار در سال 1928 در ایالات متحده کاشته شد و رشد آن به صورت انبوه گسترش یافت. امروزه این دانه در آریزونا، کالیفرنیا، مونتانا، نوادا، تگزاس، واشینگتن و... رشد می‌کند.
این دانه به شکل یک گیاه با ارتفاع 60 سانتی‌متر، بی کرک و دارای برگ‌های سبز با تقسیمات باریک، دراز و نامنظم است.
گل‌های این گیاه درشت و دارای کاسبرگ نازک و گلبرگ بزرگ سفید مایل به سبز، با میوه‌ای حاوی دانه‌های متعدد و سیاه‌رنگ است. کپسول‌های حاوی این دانه، سه حفره‌ای بوده و حدوداً 50 دانه را در خود نگهداری می‌کند.
تاریخچه اسپند
دود کردن اسپند در ایران و به خصوص در خراسان، تاریخچه بسیار طولانی دارد. برای برخی از اقوام، دود کردن اسپند در آیین‌ها و مراسم سنتی بسیار مهم است. دود کردن این دانه در بسیاری از کشورها مانند ترکیه نیز رایج است. مردم ترکیه کپسول‌های خشک شده را تزیین کرده و برای محافظت از چشم‌زخم در خانه‌ها و مساجد خود آویزان می‌کنند. در بسیاری از کشورهای دیگر، دانه‌های خشک اسپند را برای محافظت از چشم و نظر در آتش ریخته و با خواندن دعای خاصی، دود آن را پخش می‌کنند. این آیین توسط پیروان مذاهب مختلف مانند اسلام، زرتشت، هندوئیسم و… اجرا می‌شود. همچنین در هند، از سوزاندن اسپند برای تطهیر نیز استفاده می‌شود.
خواص اسپند در طب سنتی
اسپند از جمله گیاهان دارویی است با خواص بسیار زیاد است. اسپند گیاهی پایا و بوته‌ای است که برگ‌های فراوان و سبز دارد. طبع اسپند گرم و خشک است. اسپند جلا دهنده سینه و شش، از رطوبت است. همچنین اسپند چاق‌کننده، ادرار آور و روان‌کننده شیر برای بانوان باردار است. خوردن دانه‌های اسپند برای صرع، فلج، جنون، نسیان و سایر بیماری‌های عصبی مفید است. از این گیاه برای گرم کردن بدن و رفع یرقان و سیاتیک استفاده می‌شود.
دود کردن دانه اسپند برای ضد عفونی کردن محیط مفید است. مصرف این دانه با آب و یا به صورت آسیاب شده آن همراه با روغن حیوانی، برای رفع بی‌حسی، رفع نقصان حس و حرکت اعضا و رعشه بدن موثر است. از اسپند برای رفع سنگینی و کری گوش استفاده می‌شود. برای رفع اعتیاد به مواد مخدر می‌توان مقداری دانه اسفند را بو داده و پس از آسیاب کردن، شیرین کرده و روزانه استفاده شود.
اسپند خاصیت قارچ‌کش و میکروب‌کشی قوی دارد. اسپند همچنین به رفع و درمان بیماری‌های ریه و کبد کمک می‌کند. برای این منظور، مقداری از دانه‌های اسپند را دم‌کرده و با کمی روغن کنجد مخلوط کنید.
عوارض اسپند
معمولاً از گیاه اسپند بیشتر به عنوان خوشبوکننده و ضدعفونی‌کننده هوا استفاده می‌شود و شکل خوراکی آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا مصرف نادرست این گیاه باعث بروز عوارضی مانند تشنج، حالت تهوع، سکسکه، ترشح بیش‌ازحد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می‌شود. سمی بودن این گیاه به اندازه‌ای است که حتی حیوانات هم با مصرف آن دچار مسمومیت می‌شود. همچنین مصرف اسپند برای افراد گرم مزاج به ویژه در فصل تابستان مضر است. مصرف بیش‌ازحد و طولانی مدت این گیاه ممکن است سردردهای شدید ایجاد کند.
فواید اسپند
گیاه اسپند از خواص فراوانی برخوردار است و می‌تواند به درمان برخی از بیماری‌ها کمک کند. در این قسمت از مقاله این سوال مطرح می‌شود که آیا دود کردن اسپند واقعا فایده دارد؟
در پاسخ به این سوال می‌توان گفت، دود اسپند خاصیت میکروب‌کشی و ضدعفونی‌کننده فراوان دارد و برای جلوگیری از ایجاد عفونت بسیار مفید است.
اسپند برای درمان تب
اسپند گیاهی است که برای درمان تب نامنظم و درمان مالاریا مفید است. برای درمان این بیماری، از دانه‌های این گیاه به شکل پودر یا عصاره آن استفاده می‌شود.
مقابله با هجوم کرم‌های نواری
دانه‌های این گیاه برای از بین بردن کرم‌های نواری مفید است. کرم‌های نواری یک نوع از انگل‌ها هستند. این کرم‌ها به جداره روده وصل شده و از مواد غذایی تغذیه می‌کنند. یکی از معروف‌ترین کرم‌های نواری، کرم کدو است.
درمان بی‌خوابی
خاصیت مسکنی گیاه اسپند برای درمان بی‌خوابی بسیار مفید است. بیش‌از 45 درصد مردم جهان از بی‌خوابی رنج می‌برند. بعضی افراد برای درمان این اختلال از انواع داروهای شیمیایی استفاده می‌کنند. درمان‌های سنتی و بدون عوارضی نیز وجود دارند که می‌توانند باعث بهبود مشکل بی‌خوابی شوند. اگر در طول هفته بیشتر از دو شب بی‌خوابی را تجربه می‌کنید و میانگین خواب شما در طول روز کمتر از چهار ساعت است، در گروه افراد مبتلا به اختلال بی‌خوابی قرار می‌گیرید. بدن در صورت نداشتن خواب کافی شبانه با مشکلات زیادی مواجه شده و عملکرد مناسب مغز دچار اختلال می‌شود. از دیدگاه طب سنتی وقتی مغز به‌اندازه کافی رطوبت نداشته باشد، بی‌خوابی ایجاد می‌شود. دانه اسپند می‌تواند رطوبت مغز را معتدل کرده و از بروز بی‌خوابی جلوگیری کند.
بهبود شیردهی
دانه‌های اسپند دارای خواصی هستند که به مادران شیرده کمک می‌کند تا افزایش شیر داشته باشند. در برخی از مادران مسدود شدن پستان‌ها منجر به بروز عوارضی مانند التهاب، درد، شکاف و کاهش تولید شیر می‌شود. برای رفع این مشکل می‌توان از عصاره دانه اسپند استفاده کرد.
شیر مادر محافظ قوی نوزاد در برابر بیماری‌ها بوده و سرشار از مواد مغذی است. با توجه به توصیه سازمان بهداشت جهانی و یونیسف، هر نوزاد باید شش ماه تغذیه انحصاری از شیر مادر و در ادامه به مدت دو سال استفاده از شیر همراه با برخی مواد غذایی داشته باشد. در بسیاری از مادران، کاهش شیردهی یک مشکل بسیار بزرگ است. سازمان جهانی بهداشت در برنامه‌های مراقبت بهداشتی، استفاده از داروهای سنتی را برای رفع این مشکل توصیه می‌کند. به طورکلی ترکیبات گیاهی با مهار مسیرهای التهابی، کاهش ترشح ها و… در روند کاهش درد و التهاب مؤثر هستند.
اسپند برای درمان بیماری لارنژیت
لارنژیت با استفاده بیش‌از حد از حنجره، عصبانیت و یا بروز عفونت ایجاد می‌شود. درون حنجره، تارهای صوتی دارای دو لایه غشای مخاطی هستند که عضلات غضروف را پوشش می‌دهند. تارهای صوتی به آرامی باز و بسته می‌شوند و صداها از طریق حرکت و لرزش آن‌ها به گوش می‌رسند. اما با بروز لارنژیت، تارهای صوتی افراد ملتهب شده و ورم می‌کند. این ورم باعث تحریف صداهای تولید شده توسط هوا می‌شود و در برخی موارد صدای افراد غیرقابل‌تشخیص خواهد شد. بیماری لارنژیت حاد یا التهاب حنجره، از گرفتگی صدا شروع شده و تا از بین رفتن آن پیشروی می‌کند. لارنژیت ممکن است کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت و مزمن باشد.
علائم بیماری لارنژیت چیست؟
در بیشتر موارد، علائم لارنژیت کمتر از چند هفته طول می‌کشد و ناشی از عوامل کوچک مانند ویروس‌ها است. برخی از نشانه‌ها و علائم این بیماری، خشونت صدا، صدای ضعیف یا از بین رفتن صدا، احساس گرفتگی و بسته بودن گلو، گلودرد، گلوی خشک، سرفه خشک و... است.
معمولاً عفونت‌های ویروسی باعث بروز این بیماری می‌شوند. دانه‌های اسپند با خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضد التهابی خود، به بهبود این بیماری کمک می‌کنند. برای درمان این بیماری، از عصاره دانه‌های اسپند به عنوان دهانشویه استفاده می‌شود.
اسپند برای برطرف کردن شپش سر
شپش نوعی حشره انگلی است که بر روی سر، مژه و ابروها یافت می‌شود و از خون انسان استفاده می‌کند. این حشره نمی‌تواند مدت زیادی بدون تماس با پوست بدن زنده بماند. این بیماری با تماس نزدیک سر و به اشتراک گذاشتن کلاه، شانه، روسری و سنجاق بین کودکان منتشر می‌شود. شپش سر می‌تواند باعث خارش شدید و غیرقابل‌تحمل شود. استفاده از نسخه‌های طب سنتی و خانگی با مواد اولیه گیاهی، می‌تواند یکی از سریع‌ترین درمان‌ها برای رفع کامل شپش سر باشد.
یکی از بهترین و بی‌خطرترین روش‌ها برای درمان شپش، استفاده از اسپند است. برای این درمان باید یک قاشق اسپند خشک را آسیاب کرده و با یک لیوان آب جوش مخلوط کنید و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه دم بکشد. این مقدار را برای موهای بلند، دو یا سه برابر کنید. سپس کل موها را به این ترکیب آغشته کرده و 45 دقیقه اجازه دهید تا روی موها باقی بماند. برای اثربخشی بهتر می‌توانید موها را با یک کیسه پلاستیکی پوشانده و سپس آن‌ها را با آب گرم آبکشی کنید.
استفاده از اسپند برای کاهش ورم و التهاب
این گیاه دارای خواص ضد التهابی فراوانی است. می‌توان دانه‌های اسفند را جوشانده و به عنوان یک محلول برای رفع التهاب و ورم استفاده کرد. دانه های اسپند معمولا به صورت پودر، عصاره و روغن موجود هستند که با توجه به نوع التهاب، استفاده می‌شوند. برای بهبود التهابات پوستی و زخم‌ها، از روغن آن و برای عفونت‌های داخلی از پودر و عصاره آن استفاده می‌شود. عصاره این دانه کمی تلخ است و باید همراه با آب فراوان میل شود.
دفع آفات گیاهی
بذر اسپند می‌تواند برای از بین بردن آفات کشاورزی مفید باشد. یکی از ترکیبات شیمیایی این دانه، ماده‌ای است که برای آفت‌ها سمی است و می‌تواند آفت‌ها را از بین ببرد.
درمان رعشه، سستی و پریدن ناگهانی اعضای بدن
روغن اسپند طبعی گرم و خشک دارد و برای رفع فلج، سستی و پریدن اعضای بدن مفید است. می‌توان ضماد دانه‌های اسپند را تهیه کرده و به صورت موضعی بر روی اعضا بمالید.
رفع تکرر ادرار
یک‌ونیم گرم اسپند را صبح ناشتا به همراه خاکشیر و کمی آب میل کنید این ترکیب برای جلوگیری از تکرر ادرار و سستی ادرار مفید است.
تسکین دندان درد
اصلی‌ترین دلایل دندان‌درد، التهاب مغز دندان، پوسیدگی، ساییدن دندان‌ها بر یکدیگر، فرسودگی مینای دندان، التهاب لثه، فشار سینوس‌ها و… است. نسخه‌های گیاهی، خانگی و طب سنتی فراوانی برای درمان و تسکین فوری دندان درد وجود دارد. بیشتر ترکیبات توصیه شده دارای خاصیت‌های ضد التهابی و ضدعفونی‌کننده هستند. استفاده از دانه‌های اسپند یکی از معمول‌ترین راه‌های ممکن برای تسکین درد دندان است. کافی است عصاره این دانه را روی دندان پوسیده قرار داده و کمی صبر کنید تا درد آن تسکین پیدا کند.
ضد انگل، ضدعفونی‌کننده، خلط‌آور و ضد سرفه
اگر دچار ضعف تنفسی هستید و علائمی مانند سرفه فراوان، خس‌خس کردن قفسه سینه، نفس‌نفس زدن بعد از فعالیت‌های بسیار کوتاه و… دارید، بهتر است برای درمان علائم تنگی نفس خود به پزشک مراجعه کنید. یکی از درمان‌های گیاهی بسیار مؤثر برای رفع این مشکلات، استفاده از دانه‌های اسپند است. این دانه‌ها طبعی گرم و خواص ضدالتهابی دارند و باعث نرم شدن گلو می‌شوند.
اسپند برای لاغری
چاقی یکی از معضلات بسیار مهم افراد است که می‌تواند باعث بروز اختلالات و بیماری‌های زیادی شود. اولین راه کاهش وزن ورزش، مصرف کالری کم و در مرحله بعدی استفاده از انواع داروها است. همچنین استفاده از غذاهایی که فیبر بیشتری دارند احساس سیری بیشتری به افراد داده و باعث لاغری می‌شود. مصرف مداوم دانه اسپند می‌تواند باعث از بین رفتن برخی از چربی‌های بدن و درنتیجه لاغری شود.
آیا اسپند فشار خون را بالا می‌برد؟
فشارخون، فشاری است که توسط خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود. فشار خون در شاهرگ‌ها بیشتر از رگ‌ها است. همچنین فشارخون در بخش‌های مختلف سیستم گردش خون متفاوت است. فشارخون بالا می‌تواند مضرات فراوانی داشته باشد و باعث بروز بیماری‌های قلبی شود. فشارخون بالا در اغلب مواقع علامتی نداشته و می‌تواند باعث آسیب به سرخ‌رگ‌ها و اندام‌های حیاتی بدن شود. فشارخون بالا می‌تواند ناشی از وراثت، چاقی و اضافه‌وزن، دیابت، کم‌تحرکی، مصرف دخانیات و… باشد. استفاده از دانه‌های اسپند و عصاره‌های آن می‌تواند باعث کاهش فشارخون شود.
در بعضی از موارد، تیرامین موجود در مواد غذایی باعث از کار افتادن برخی از آنزیم‌ها شده و می‌تواند باعث ایجاد فشار خون و ضربان قلب بالا شود. به همین دلیل مصرف این مواد غذایی و دانه‌های اسپند باید در حد اعتدال و با اطلاع پزشک انجام شود.
اسپند برای بانوان
دانه‌های اسپند و گل‌های آن آلکالوئیدهای مهم و مفیدی دارند. وجود این مواد باعث تسکین دردهای قاعدگی بانوان می‌شود. اگر قاعدگی نامنظمی دارید، طبع گرم این گیاه می‌تواند به شما کمک کند. برای این منظور می‌توانید از آسیاب شده این دانه‌ها به صورت روزانه مصرف استفاده کنید. همچنین می‌توانید از روغن اسپند به صورت موضعی برای برطرف کردن عفونت و درد استفاده کنید. همچنین مصرف دانه اسپند همچنین برای درمان افتادگی رحم و آماده‌سازی آن برای باردار شدن مفید است.
ترکیبات مختلف اسپند و خواص آن
اسپند و نمک یکی از رایج‌ترین و مفیدترین ترکیبات اسپند است که فواید زیادی دارد. هنگامی‌که اسفند به همراه نمک دود می‌شود، خاصیت ضد التهابی دوچندانی پیدا می‌کند. استفاده از ترکیب اسپند و نمک و معجون اسپند، در درمان بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات تنفسی مؤثر است. از این ترکیب به عنوان ضد انگل، کرم کش و کشنده آمیب استفاده می‌شود.
نحوه‌ی کاشت بذر اسپند در خانه چگونه است؟
گیاه اسپند متعلق به نواحی گرم و خشک بوده و در این مناطق به خوبی رشد می‌کند. اسپند از طریق بذر یا دانه قابل تکثیر است و کاشتن آن در منزل کار پیچیده و دشواری نیست. این دانه به راحتی در خاک خشک و شنی قابل کشت است. این گیاه آفتاب‌دوست بوده و در برابر خشک‌سالی تحمل بالایی داشته و رشد خود را حفظ می‌کند. دانه‌های زنده این گیاه بسیار کمیاب هستند ولی در تماس با خاک و کمی رطوبت قدرت رشد و نموی بالایی پیدا می‌کنند. محل رشد این دانه باید ترکیبی از شن، ماسه و خاک باشد. فروردین و اردیبهشت ماه بهترین زمان کاشت اسپند است. این گیاه نگهداری خاصی احتیاج نداشته و تنها باید از سرمازدگی آن جلوگیری شود.
خرید اسپند
با توجه به کاربردها و فواید ذکرشده برای این گیاه، می‌توانید برای خرید اینترنتی اسپند در تهران، به بازار آنلاین به‌روز رسان مراجعه کنید. بازار آنلاین به‌روز رسان امکان مشاهده قیمت اسپند و مقایسه انواع آن را در اختیار شما قرار می‌دهد. پس از مشاهده انواع این محصولات، می‌توانید محصول موردنظر خود را سفارش داده و آن را در کمترین زمان ممکن از فروشندگان معتبر دریافت کنید.