دوغ بدون گاز

دوغ بدون گاز به ‌عنوان یک نوشیدنی سالم و سنتی، همواره در رژیم غذایی ایرانیان نقشی بسیار پررنگ و مهم داشته است. مصرف این نوشیدنی شگفت‌انگیز به‌ طور معمول در فصول گرم سال بیشتر می‌شود. دوغ به عنوان یکی از فرآورده‌های شیر، فواید و خواص زیادی دارد. در این مطلب به بیان انواع دوغ بدون گاز، خواص و فواید آن برای بدن و طرز تهیه دوغ بدون گاز در منزل می‌پردازیم.

تاریخچه دوغ

بر اساس تاریخ، استفاده از انواع فرآورده‌های تخمیری شیر، از خاورمیانه آغاز شده و می‌توان بازه زمانی آن را ۱۳۰۰ سال قبل ‌از میلاد مسیح دانست. پس ‌از آن مردم در اروپای مرکزی و شرقی نیز به استفاده از این روش­ها برای تولید فرآورده‌های شیری پرداختند. البته در بازه‌های مختلف تاریخ، نسبت به انواع فرآورده‌های تخمیری شیر، نگرش‌های متفاوتی وجود داشته ‌است. اما آنچه در تمام این ادوار یکسان بوده ‌است، باور به نقش این مواد در سلامتی انسان است.

 بنابراین به‌ مرور جایگاه این نوشیدنی‌ها و مواد غذایی پرخاصیت، در زنجیره غذایی مردم فرهنگ‌های مختلف تثبیت ‌شده به ‌نظر می‌رسد. از جمله این مواد می‌توان به دوغ اشاره کرد که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.

تاریخچه تولید دوغ در ایران

در ایران دوغ بدون گاز یکی از فراورده‌های جانبی کره محسوب می‌شود. دوغ بدون گاز سنتی و ایرانی به ‌عنوان یک نوشیدنی لبنی، دارای فرآیند تولید جالبی است.

برای تهیه دوغ بدون گاز سنتی، ابتدا ماست پرچرب را به ‌همراه آب رقیق کرده و سپس با استفاده از مشک، چربی موجود در آن را جدا می­کنند. آنچه باقی می­ماند به‌ عنوان دوغ بدون گاز مصرف می‌شد. اما امروزه با تغییر در روند تولید کره، روش تولید دوغ بدون گاز نیز به ‌عنوان نوشیدنی تخمیری شیری تغییر کرده ‌است. در کشور ایران از حدود نیم ‌قرن پیش تا کنون کار تولید صنعتی دوغ بدون گاز آغاز شده ‌است.

ارزش غذایی دوغ بدون گاز

دوغ بدون گاز به ‌عنوان یک نوشیدنی پرفایده و سالم، می‌تواند نیاز روزانه افراد به کلسیم و ویتامین‌های گروه ب را تامین کند. متأسفانه امروزه در رژیم غذایی افراد، دوغ جای خود را به نوشیدنی‌های مضری مانند نوشابه داده ‌است.

در این ‌موضوع شکی نیست که کالری دوغ بدون گاز نسبت به نوشیدنی‌های قندی مضر موجود در بازار، بسیار پایین‌تر است. هر لیوان دوغ دارای ۵۵ کالری است. اما چنانچه از دوغ بدون گاز پرچرب استفاده کنید، کالری آن به ۷۵ می‌رسد.

علاوه ‌بر وجود مواد مغذی در دوغ، این نوشیدنی دارای باکتری‌های مفیدی است که بر سلامت گوارش انسان اثر مستقیم و مناسبی می‌گذراند. به‌ طور کلی در هر لیتر دوغ بدون گاز، حدود یک ‌و نیم الی دو درصد پروتئین، یک درصد چربی و شش گرم کلسیم وجود دارد.

متابولیسم و استخوان‌سازی بدن به مقدار کافی کلسیم، فسفر و پروتئین نیاز دارد. در دوغ بدون گاز مقادیر مناسبی از این مواد وجود دارد. البته در نظر داشته باشید که بهتر است از دوغ بدون گاز کم نمک استفاده کنید. ضمن این‌که گازدار کردن دوغ، منجر به کاهش ارزش غذایی آن می‌شود.

انواع دوغ بدون گاز

دوغ بدون گاز نیز مانند برخی نوشیدنی‌ها، دارای انواع مختلفی است. دوغ سنتی ایرانی از دیرباز تاکنون جزو محبوب‌ترین انواع دوغ بدون گاز محسوب می‌شود. اما به ‌مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی، انواع و اقسام دوغ نیز تولید شد.

 البته دوغ بدون گاز طعم دار از گذشته تاکنون به وسیله سبزیجات معطری مثل پونه، نعنا و… تولید می‌شده‌است. اما امروزه تنوع و طرح‌های مختلفی که برای این نوشیدنی جذاب به‌وجودآمده، منجر به پررنگ شدن نقش آن در سبد غذایی مردم نیز شده ‌است.در این قسمت به معرفی انواع دوغ می‌پردازیم.

دوغ بدون گاز معمولی

این نوشیدنی از مخلوط کردن ماست، آب آشامیدنی، نمک و برخی اسانس‌های سبزیجات معطر مانند نعناع و پونه تهیه می‌شود. البته در فرآیند تولید این نوع دوغ، این احتمال وجود دارد که بر اثر شرایط نگهداری خاص، گاز نیز تولید شود.

طرز تهیه این دوغ  شامل ترکیب کردن مقداری ماست با نصف همان مقدار آب و همچنین اضافه کردن نمک و اسانس است. در صورتی ‌که این دوغ را در سرما و برای مدت محدود نگهداری کنیم، گازدار نخواهد شد. اما چنانچه دمای محیط را بیشتر از ۲۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم و دوغ را برای چند روز در این وضعیت رها کنیم، دوغ گازدار حاصل می ­شود.

دوغ گازدار

در این نوع دوغ پس ‌از فرآوری، گاز  CO2به دوغ تزریق می‌شود. به‌ عبارت ‌دیگر تفاوت نوع دوغ و دوغ بدون گاز معمولی، تنها در تزریق CO2 به آن است. البته چه در دوغ گازدار و چه در دوغ بدون گاز معمولی، می‌توان با اضافه کردن مقداری نمک و اسانس سبزیجات معطر، آن­ها را طعم‌دار کرد.

دوغ بدون گاز ترش

یکی از پرطرفدارترین انواع دوغ، دوغ بدون گاز ترش بوده که نوشیدنی دارای ارزش غذایی بالایی است. باکتری‌های پروبیوتیک، کلسیم، پروتئین، ویتامین‌های گروه ب، ریز مغذی‌ها و اسید لاکتیک از جمله این مواد باارزش غذایی هستند که می‌توانید آن‌ها را در دوغ بدون گاز ترش بیابید.

همچنین با قرار دادن این دوغ در دمای محیط، می‌توانید آن را اسیدی و گازدار کنید. با انجام این عمل، باکتری‌های سازنده اسید لاکتیک و مخمرهای تولید گاز فعال شده و دوغ شما حالت گازدار پیدا می‌کند. اما همواره باید مراقب باشید که دوغ بدون گاز ترش، دچار کپک نشود. چنانچه این نوع دوغ دچار کپک شود، دیگر قابل ‌استفاده نخواهد بود.

 

دوغ بدون گاز گرما دیده

در فرآیند تولید دوغ بدون گاز حرارت دیده، هدف اصلی افزایش قابلیت نگهداری و جلوگیری از خراب شدن این دوغ در مدت ‌زمان کوتاه است.

برای تولید دوغ بدون گاز حرارت دیده، در قسمتی از فرایند تولید، آن را تحت تاثیر حرارت پاستوریزاسیون قرار می‌دهند.

دوغ گرما دیده گازدار

پس ‌از آنکه در اثر تخمیر طبیعی، دوغ گازدار ایجاد شد، به آن ماست اضافه می‌کنند. پس ‌از اضافه کردن ماست و بسته‌بندی، دوغ را حداقل برای ۲۴ ساعت در محیطی با دمای بالای ۲۰ درجه قرار می‌دهند تا شرایط مناسبی پیدا کند.

علت خواب‌آور بودن دوغ

حتما شما هم این ‌موضوع را شنیده‌اید که افراد دچار بی‌خوابی، می‌توانند با مصرف دوغ، پس ‌از چند دقیقه شرایط مناسبی را احساس کرده و خواب‌آلودگی به آن‌ها دست دهد. می‌توان علت خواب‌آور بودن دوغ را در مواد خاصی دانست که در پروتئین‌های موجود در شیر وجود دارند.

به ‌همین دلیل در طب سنتی نیز برای داشتن خوابی آرام و راحت، دوغ پیشنهاد می‌شود. همواره باید در نظر داشته باشید در صورتی ‌که قصد انجام کارهایی را دارید که نیاز به هوشیاری بالایی دارند، از مصرف دوغ مدتی پیش از انجام آن­ها بپرهیزید.

خواص دوغ بدون گاز

مسلما با قرار دادن دوغ بدون گاز در رژیم غذایی خود، به بدنتان لطف بزرگی می­کنید. این نوشیدنی شگفت‌انگیز دارای خواص فراوانی است که در کنار طعم دل‌نشین آن، می‌تواند به محبوب‌ترین نوشیدنی شما تبدیل شود. در این قسمت به برخی از خواص دوغ پرداخته و آن‌ها را شرح می‌دهیم.

دوغ بدون گاز و بهبود گرمازدگی

حتما شما نیز این‌ موضوع را شنیده‌اید که مصرف دوغ در تابستان و هوای گرم بیشتر می­شود. علائمی مثل سردرد، ضعف، عطش و خستگی، از جمله مهم‌ترین علائم گرمازدگی و معضلات هوای گرم است. در این‌ گونه مواقع نوشیدن یک نوشیدنی التیام‌بخش مانند دوغ بدون گاز، می‌تواند تاثیر فراوانی داشته باشد. به ‌همین دلیل در کنار مصرف آب، مصرف دوغ را نیز برای مبارزه با کم‌آبی پیشنهاد می‌کنیم.

دوغ بدون گاز و استحکام بافت استخوانی

به عنوان مهم‌ترین مواد موجود در دوغ بدون گاز، می‌توان به ویتامین ب ۱۲، پروتئین و کلسیم اشاره کرد. این مواد مغذی در استحکام بافت استخوانی بدن به‌ شدت تاثیر گذار هستند. بنابراین می‌توانید با مصرف منظم دوغ، نیاز بدن خود به این مواد مغذی را تامین کنید.

دوغ بدون گاز و تقویت سیستم گوارش

در سیستم گوارش امکان رشد باکتری‌های مضر وجود دارد. با مصرف دوغ می­توانید از رشد این باکتری‌ها پیشگیری کرده و به بدن خود باکتری‌های مفیدی نیز وارد کنید. وجود تعادل باکتری‌های مفید در بدن، از رشد باکتری‌های مضر و ابتلا به بیماری‌های روده‌ای و عفونی جلوگیری می‌کند. همچنین میکروب‌های بیولوژیکی که در دوغ بدون گاز وجود دارد، به هضم غذا نیز کمک می‌کنند. جلوگیری از سوءهاضمه و تولید گاز بیش ‌از حد ازجمله دیگر فواید مصرف دوغ برای دستگاه گوارش است.

دوغ بدون گاز در پیشگیری از بیماری‌های عفونی

تعداد زیادی باکتری خوب در دوغ بدون گاز وجود دارد که برای عملکرد بهتر بدن بسیار مفید واقع می‌شوند. این باکتری‌ها از عفونت و بیماری‌های این‌چنینی جلوگیری کرده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.

 ناراحتی‌های معده و روده تنها بخشی از این بیماری‌های عفونی محسوب می‌شود. ضمنا از جمله شایع‌ترین عفونت‌ها، عفونت مثانه و مجاری ادرار است که باکتری‌های مفید موجود در دوغ، از آن‌ها پیشگیری می‌کند.

دوغ بدون گاز و افزایش میزان انرژی بدن

از جمله خواص مهم دوغ، وجود مقادیر مناسبی پروتئین در آن است. پروتئینی که در دوغ وجود دارد، انرژی بدن را افزایش می‌دهد. در نتیجه فرد شاداب و سلامت می‌شود. بیشتر بخش‌های داخلی بدن مانند ماهیچه‌ها برای ترمیم خود به پروتئین لبنی نیاز دارند.

دوغ بدون گاز و کاهش وزن

چنانچه کلسیم بدن در حد معین و مناسبی قرار گیرد، علاوه ‌بر تاثیر در سلامت کلی بدن انسان، منجر به کاهش وزن نیز می‌شود. همچنین محصولات لبنی دارای پروتئین مناسبی هستند که منجر به پر شدن معده و احساس سیری بیشتر می‌شود. بنابراین افراد از مصرف میان­وعده‌های مضر جلوگیری کرده و به ‌مرور زمان دچار کاهش وزن می‌شوند.

دوغ بدون گاز و درمان تب‌خال

اسیدآمینه و باکتری‌های موجود در دوغ بدون گاز، در بهبود و درمان انواع تب‌خال مؤثر هستند. حتی پیش ‌از این‌که فرد دچار تب‌خال شود، می‌تواند با مصرف دوغ باعث کاهش استرس و فشار عصبی خود شود. بنابراین با کاهش استرس تب‌خال نیز به وجود نمی‌آید.

دوغ بدون گاز و افزایش طول عمر

برخی تحقیقات این ‌موضوع را نشان داده ‌است که مصرف لبنیاتی مثل دوغ بدون گاز، طول عمر را افزایش می‌دهد. یکی از شاخصه‌های مردم کشور ژاپن، عمر طولانی آن‌ها است. علاوه ‌بر عمر طولانی، افراد در سنین پیری نیز دارای دندان‌ها و استخوان‌های سالمی هستند. بسیاری علت این ‌موضوع را استفاده روزانه ژاپنی‌ها از مواد لبنی به‌ خصوص شیر، ماست و دوغ می‌دادند.

دوغ بدون گاز دفع‌کننده سموم

از جمله مهم‌ترین معضلات زندگی مدرن امروزی، آلودگی هوا است. آلاینده‌های هوا تاثیر مستقیمی بر دستگاه تنفسی، بافت‌های بدن و قلب و عروق دارند. طی بررسی‌های به‌ عمل ‌آمده، از اصلی‌ترین عوامل بیماری‌های قلبی و تنفسی، آلودگی‌های شهری است.

 نوشیدنی‌هایی مثل شیر و دوغ بدون گاز، از جمله بهترین راهکارها برای دفع سموم ناشی از این آلودگی‌ها محسوب می‌شوند. علت تأثیر این‌گونه نوشیدنی‌ها، وجود فسفر، منیزیم و کلسیم است که سموم موجود در بدن را خنثی می‌کنند.

خواص دوغ بدون گاز برای کودکان

کودکان علاقه زیادی به نوشابه و خوراکی­هایی از این دست دارند. اما چنانچه پدر و مادرها تلاش کنند در رژیم غذایی کودکان خود، دوغ بدون گاز قرارداده و آن‌ها را با این نوشیدنی آشنا کنند، بی‌شک جایگزین بسیار مناسب‌تری برای خوراکی­های مضر این‌چنینی یافته‌اند.

همچنین کودکان در سن رشد، نیاز به یک نوشیدنی مقوی و بی‌ضرر هستند. آن‌ها برای رشد استخوان‌هایشان به مواد مغذی فراوانی نیاز دارند که بسیاری از آن‌ها را می‌توان در شیر و دوغ بدون گاز یافت. حتما دوغ بدون گاز کم‌نمک را در رژیم غذایی کودکان خود بگنجانید.

دوغ بدون گاز و بارداری

کلسیم و پروتئین موجود در دوغ بدون گاز، ارزش غذایی این نوشیدنی را اثبات می‌کند. بنابراین خانم‌های باردار با مصرف دوغ بدون گاز، می‌توانند از این خواص بهره ببرند.

ضمناً حفظ سلامت دستگاه گوارش از مهم‌ترین مراقبت‌های دوران بارداری محسوب می‌شود. دوغ بدون گاز با داشتن باکتری‌های پروبیوتیک قوی، تأثیر فراوانی در دستگاه گوارش خواهد گذاشت. همانطور که می‌دانید در دوران بارداری ممکن است دمای بدن مادر کمی بالا برود. دوغ بدون گاز به‌عنوان یک خنک­کننده، به هیدراته شدن بدن او کمک کرده و تا حد زیادی دمای آن را متعادل می‌کند.

دوغ بدون گاز و جذب بهتر غذا

تحقیقات نشان داده است استفاده از دوغ پس از غذا، باعث جذب بهتر آهن موجود در آن می شود. بسیاری از افراد عادت دارند بلافاصله پس ‌از خوردن غذا، چای بنوشند. اما در این صورت چای، جذب آهن را مختل کرده و خواص آن را پایین می‌آورد. دوغ بدون گاز در مقابل چای قرار داشته و مصرف آن پس از غذا توصیه می‌شود.

همچنین دوغ و مواد موجود در آن، با جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر در سیستم گوارشی انسان، منجر به هضم راحت­تر غذا می‌شود. دوغ بوی بد دهان را نیز از بین می‌برد. البته طب سنتی مصرف دوغ به همراه غذاهای گوشتی را مجاز نمی‌داند. علت این ‌موضوع منجر شدن مصرف این دو به دردهای مفصلی است. اما می‌توانید این نوشیدنی پرخاصیت را با فاصله زمانی از غذاهای گوشتی مصرف کنید.

دوغ و شستشوی پوست

همانطور که قبلاً نیز ذکر شد، مصرف دوغ به ‌علت وجود مواد مغذی آن، برای پوست و مو توصیه می‌شود اما شما می‌توانید از این نوشیدنی شگفت‌انگیز، برای پاک‌سازی پوست و از بین بردن سلول‌های مرده آن استفاده کنید. برای این منظور باید دوغ بدون گاز را به‌ عنوان یک ماسک موضعی در نظر بگیرید.

چنانچه قصد انجام این عمل را دارید، لازم است شب‌ها پیش ‌از خوابیدن، با استفاده از یک پنبه آغشته به دوغ، پوست خود را از گرد و خاک و آلودگی پاک‌ کرده و سپس با آب بشویید.

خرید دوغ بدون گاز

برای خرید اینترنتی دوغ بدون گاز در تهران، این امکان را دارید که به بازار آنلاین به‌روز مارت مراجعه کرده و پس از انتخاب از میان بهترین برندهای دوغ بدون گاز، خرید اینترنتی انجام دهید. در به‌روز مارت ضمن مشاهده کیفیت و قیمت دوغ بدون گاز، سفارش خود را به صورت غیر حضوری از فروشندگان معتبر این محصول دریافت کنید.

طرز تهیه دوغ بدون گاز سنتی در منزل

در روش تولید دوغ بدون گاز سنتی، ماست و شیر را با هم ترکیب می‌کنند. دوغ­های محلی و سنتی، به علت استفاده از شیرهای پرچرب محلی، از دوغ­های خانگی چرب‌تر هستند. بنابراین باید در مقدار مصرف این نوع دوغ، احتیاط لازم را به عمل آورید.

مواد لازم

ماست: چهار تا پنج قاشق غذاخوری

شیر: چهار لیتر

نمک: یک قاشق سوپ‌خوری

شکر: نصف قاشق چای‌خوری

روش تهیه

ابتدا باید کمی آب را با شیر مخلوط کرده و به ‌خوبی هم بزنیم. سپس به ‌اندازه یک لیوان از این مخلوط را جدا کرده و کنار می‌گذاریم. آنچه که از این مایع باقی‌ مانده است را درون ظرفی ریخته و بر روی شعله ملایم قرار می‌دهیم. نیاز نیست ترکیب شیر و آب به جوش بیاید و همین ‌که مقداری گرم شود کافی است. پس ‌از گرم شدن مخلوط شیر و آب، شکر، نمک و ماست را به‌ همراه یک لیوان از مخلوط شیر و آب که قبلاً کنار گذاشته بودیم، به مایه شیر اضافه می‌کنیم.

اکنون تمامی مواد را به ‌خوبی ترکیب کرده و درون ظرف درب داری قرار می‌دهیم. در نظر داشته باشید که ترکیب شدن مواد اهمیت فراوانی دارد. درب ظرف را بسته و آن را برای دقایقی تکان می‌دهیم. اکنون ظرف را در محل مناسبی قرار داده و اجازه می­دهیم سه تا چهار روز به همان وضع بماند. هرچه محیطی که ظرف دوغ را در آن قرار می‌دهید گرم‌تر باشد، دوغ بدون گاز شما سریع‌تر آماده خواهد شد.