گمان نمی‌کنم کسی وجود داشته باشد، که با شنیدن عبارت سوهان، شکل زیبای این حلوای قمی را در ذهن خود تصور نکند. این شیرینی خوش رنگ از جوانه گندم تهیه می‌شود. اصالت آن برای شهر قم است. اما اصفهانی‌ها و یزدی‌ها نیز سوهان‌های خوشمزه‌ای تهیه می‌کنند. سوهان در انواع متفاوت ساده یا مغزدار تولید می‌شود. برخی از قنادی‌ها آن را با روغن‌های معمولی و برخی دیگر با کره تولید می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید عطر و طعم کره با روغن ساده بسیار متفاوت است؛ بنابراین سوهان کره‌ای خوشمزه‌تر بوده و طرفداران بیشتری دارد. سوهان‌ها ارزش غذایی بالایی برای مصرف کنندگان دارند. اگر شما هم از علاقه‌مندان به این حلوای قمی هستید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه متن زیر را از دست ندهید.
انواع سوهان
کنجدی
این شیرینی بافت نرمی دارد و مواد اولیه آن کنجد، عسل و چهار مغز است. به دلیل مواد اولیه غنی، سوهان کنجدی نوعی میان وعده پرانرژی به حساب می‌آید. همچنین می‌تواند بیماری‌هایی مانند کم خونی را درمان کند. این میان وعده بسیار پر کالری بوده و برای کودکان یا نوجوانان در حال رشد انتخاب ایده‌آلی است. مواد اولیه سوهان کنجدی برندهای مختلف با یکدیگر فرق می‌کند. برخی داخل آن کنجد برشته شده و ادویه می‌ریزند.
گزی
یکی دیگر از انواع این شیرینی‌های خوشمزه سوهان گزی است که از مواد اولیه‌ای مثل شیرخشت، ترنجبین خلال بادام و سایر افزودنی‌های گیاهی تهیه می‌شود. این شیرینی، ترکیبی از حلوای قم و گز اصفهان است. از خواص بسیار آن می‌توانیم به التیام دادن اعصاب و روان اشاره کنیم. علاوه بر آن دارای مقدار زیادی پروتئین، ویتامین و مواد معدنی است. برخی آن را برای تشکیل عضله و کسب انرژی مصرف می‌کنند. مصرف این شیرینی، خستگی و بی حالی را از بدن دور می‌کند.
عسلی
این نوع سوهان در واقع یک نبات آجیلی است که در میهمانی‌ها و اعیاد روی میز می‌درخشد. داخل آن از عسل، گلاب، کنجد و زعفران نیز استفاده می‌شود. البته برخی در آن خلال بادام، خلال پسته و کنجد نیز می‌ریزند. این شیرینی بسیار خوش ذائقه و پرطرفدار است.
دسر سوهان
این حلوای نرم از جمله لذیذترین دسرها به حساب می‌آید و بر خلاف سوهان، بافت شکننده‌ای ندارد. دسر سوهان شبیه حلوا مسقطی نرم است و می‌توانید آن را با نان برای صبحانه یا عصرانه میل کنید. لقمه این دسر، میان وعده‌ای پرانرژی برای کودکان و نوجوانان است. هنگامی که بعد از انجام ورزش‌های سنگین و فعالیت سخت روزانه به منزل بر می‌گردید؛ می‌توانید با خوردن این دسر، خستگی و کرختی را از بدن خود بیرون کنید. به این ترتیب انرژی خود را باز می‌یابید. طبع این خوراکی، گرم است و افراد سرد مزاج می‌توانند با خیال راحت برای انرژی‌زایی از آن استفاده کنند. مواد اولیه آن جوانه گندم، زعفران، گلاب هل، خلال پسته و ادویه‌های گیاهی است. ضمن اینکه استفاده از روغن کرمانشاهی یا کره حیوانی عطر و طعم این دسر را بسیار هوس برانگیز می‌کند.
گل نازک
قدمت این شیرینی بسیار زیاد است. در تهیه آن علاوه بر آرد، گلاب، زعفران از مالت گندم نیز استفاده می‌شود. برای تهیه این نوع حلوا، همچنان روش‌های سنتی را به کار می‌گیرند و قنادی‌های بسیاری آن را به صورت دستی با قالب‌های غنچه‌گیر می‌پزند.
سوهان باقلوایی
این نوع شیرینی به کشورهای دیگر صادر می‌شود. شکل آن تقریبا مربعی بوده و روی آن را پر از مغز پسته می‌کنند. طعم و مزه آن شبیه باقلوا است و به آن سوهان باقلوایی می‌گویند. معمولا آن را با کره و روغن حیوانی تهیه می‌کنند و در آن از زعفران و گلاب به مقدار زیاد استفاده می‌شود.
بادامی
سوهان بادامی برای افرادی که اضافه وزن دارند و در حال گرفتن رژیم لاغری هستند، می‌تواند یک انتخاب ایده‌آل باشد. سطح آن را سرشار از مغز بادام و پسته می‌کنند. علاوه بر آن به جای شکر در روند تهیه آن از شیرین‌کننده‌های طبیعی مثل عسل استفاده می‌شود. به دلیل سخت بودن فرآیند تهیه این شیرینی باید حتما به برند آن دقت کنید. چرا که اگر به درستی تهیه نشده باشد، طعم و مزه تلخی کاملا از آن احساس می‌شود. این شیرینی را در ظرف‌های دربسته نگهداری می‌کنند.
آردی
سوهان آردی در یزد تهیه می‌شود و شیرینی مخصوص یزد است. همچنین در تهیه آن از دارچین، زنجبیل پسته آسیاب شده، نوعی شربت، آرد گندم و روغن حیوانی استفاده می‌شود. حبه‌ای، حلوایی، رویال و لقمه‌ای نیز از انواع دیگر سوهان‌ها هستند. البته امروزه به دلیل استفاده زیاد مردم از این شیرینی، تولیدکننده‌های بسیاری در سراسر کشور به وجود آمدند، که به رقابت با یکدیگر می‌پردازند تا بتوانند بهترین سوهان را برای فروش ارائه کنند.
کالری سوهان
هر ۱۰۰ گرم از این شیرینی حدود ۵۵۰ کالری دارد. اما همان‌طور که گفتیم در انواع متفاوتی تولید می‌شوند. در برخی از آنها به جای شیرین‌کننده‌های مصنوعی از شیرین‌کننده‌های طبیعی مثل عسل استفاده می‌شود. این نوع از شیرینی‌ها نسبت به انواعی که حاوی شکر هستند، کالری کمتری دارند. اما به طور کلی اگر دارای اضافه وزن، چربی و کلسترول هستید، باید مقدار متعادلی از این شیرینی استفاده کنید. چرا که زیاده‌روی در مصرف هرگونه شیرینی ممکن است، مضراتی را به دنبال داشته باشد.
خواص سوهان
سرشار از زعفران
برای تهیه این شیرینی از زعفران بسیاری استفاده می‌شود. همان‌طور که می‌دانید زعفران، ضد افسردگی بوده و می‌تواند سبب ایجاد احساس نشاط و شادابی شود. علاوه بر آن یک آنتی اکسیدان به حساب می‌آید و می‌تواند بدن را در برابر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان حفاظت کند. زعفران به سلامت کبد نیز کمک بسیاری می‌کند.
حاوی جوانه گندم
جوانه گندم مقدار زیادی ویتامین A و E را در خود جای داده است. این ویتامین‌ها به سلامت چشم، بینایی و پوست کمک بسیاری می‌کنند. علاوه بر آن مصرف جوانه گندم در تقویت موها و رفع شوره سر نیز موثر است. کلسیم، فسفر، روی، سلنیوم و منیزیم موجود در جوانه گندم به سلامت بدن انسان کمک بسیاری می‌کند.
کمک به تقویت عضلات
در تهیه سوهان از زرده تخم مرغ استفاده می‌شود. زرده مقدار زیادی پروتئین دارد و می‌تواند عضلات و استخوان‌های بدن را تا حد زیادی تقویت کند. زرده بر عملکرد درست سیستم عصبی نیز تأثیرگذار است.
حاوی هل
یکی از موادی که می‌تواند سبب ایجاد احساس نشاط در بدن انسان شود، هل است. افراد عصبی یا مبتلا به افسردگی با استفاده از شیرینی‌های حاوی هل می‌توانند به روند درمان خود کمک کنند. هل سیستم گوارش را تقویت کرده و سبب حفظ سلامت قلب و پوست می‌شود.
مغذی
در تهیه انواع سوهان‌ها از مغزهای آجیل استفاده می‌شود. مغز پسته پتاسیم فراوانی دارد و می‌تواند اضطراب را از بدن دور کند. علاوه بر آن، این شیرینی مقدار زیادی اسید فولیک و آهن را در خود جای داده است؛ بنابراین افراد مبتلا به کم‌خونی می‌توانند از این شیرینی پرخاصیت استفاده کنند. کلسیم و فسفر موجود در حلوای قمی از ابتلا به بیماری‌های قلبی پیشگیری کرده و می‌تواند ذهن را تقویت کند.
ارزش غذایی سوهان
ارزش غذایی هر ۳۰ گرم سوهان به صورت زیر است:
انرژی: ۱۲۹.۹ کیلو کالری
قند: ۸.۷۴ گرم
چربی: ۷.۷ گرم
نمک: ۰.۰۱ گرم
علاوه بر این‌ها سوهان حاوی مقدار زیادی پروتئین، ویتامین‌های ضروری برای بدن، فسفر، کلسیم و منیزیم است. جالب است بدانید که از قدیم جوانه گندم را برای بازیابی انرژی زنان پس از زایمان، رشد و نمو کودکان، جلوگیری از پوکی استخوان و درمان عفونت‌های خونی استفاده می‌کردند.
تاریخچه سوهان
این حلوای قمی تاریخچه جالبی دارد. در زمان قاجار حدود سال ۱۲۸۹ مراسمی برای بازگشایی و افتتاحیه حرم حضرت معصومه در قم انجام شد. ابتدا قرار بود برای افتتاح حرم حضرت معصومه، ناصرالدین شاه قاجار در این مراسم حضور پیدا کند. اما به دلیل مسائل امنیتی و سیاسی ناصرالدین شاه جایگزین خود را که رئیس ایل قاجار بود، برای این مراسم فرستاد. طبق رسمی که در گذشته مردم به آن معتقد بودند، هنگام مراسم افتتاحیه هرکسی پیشکش و هدیه‌ای به رئیس ایل قاجار اهدا می‌کرد؛ تا آن را برای شاه ببرد. یکی از افراد به نام «ملا ابراهیم شماعی» حلوای شیرین رنگ را که حاوی، گلاب و زعفران بود پیشکش کرد. رییس ایل قاجار بعد از صرف غذا مقداری از این حلوا را خورد و گفت این شیرینی مانند سوهانی که آهن را می‌برد، غذای من را هضم کرد. پس از آن نام «سوهان» را برای این حلوا انتخاب کردند. بعدها تولید این شیرینی ابتدا بین درباریان و افراد مهم رواج پیدا کرد و پس از آن عده زیادی به تولید آن پرداختند. در گذشته از آرد گندم، زعفران، پسته و گلاب برای تهیه این شیرینی استفاده می‌کردند. اما با گذشت زمان، آرد جوانه گندم جای خود را به آرد گندم داد و در دستور تهیه این حلوا از زرده تخم‌مرغ نیز استفاده شد. این ترکیبات بافت سوهان را از حالت نرم به شکننده تغییر داد.
تهیه سوهان
برای تهیه این شیرینی خوشمزه در صورتی که ساکن شهر قم بودید، می‌توانید از فروشگاه‌های مواد غذایی یا سوهان پزی‌ها آن را خریداری کنید. اما افرادی که ساکن سایر شهرها هستند، می‌توانند سوهان تازه را از مراکز فروش آن تهیه کنند. اگر فروشگاه معتبری برای تهیه این شیرینی سراغ نداشتید، می‌توانید به صورت اینترنتی از بازارهای آنلاین این حلوای قمی را خریداری کنید.
ترکیبات سوهان
اگر برایتان سؤال پیش آمده که مواد تشکیل دهنده سوهان چیست، از ترکیبات اصلی این حلوا می‌توانیم به جوانه گندم، هل، مغز پسته، زرده‌تخم‌مرغ، زعفران، گلاب، مغز بادام، کره و روغن حیوانی اشاره کنیم. یک سوهان مرغوب و با کیفیت هنگام خوردن نباید به دندان بچسبد. بافت این شیرینی نشان دهنده کیفیت آن است. در صورتی که هنگام تهیه آن از مواد اولیه مرغوب و با کیفیت استفاده شود، کیفیت بافت آن افزایش پیدا خواهد کرد.
سوهان قم
قم شهر سوهان است و از زمان‌های بسیار دور عده زیادی در این شهر به سوهان پزی مشغول بودند. می‌توانید مرغوب‌ترین نوع این شیرینی را در شهر قم پیدا کنید. گاهی تولیدکننده‌ها در این شهر آنقدر پیشرفت می‌کنند که سوهان‌های تهیه شده را به سایر شهرها یا حتی خارج از کشور می‌فرستند. همان‌طور که می‌دانید هر شهری در کشور ما سوغات مخصوص به خود را دارد. شهر قم به داشتن سوهان‌هایی لذیذ و خوشمزه معروف است.
تولید سوهان
طرز تهیه سوهان در منزل سخت و زمان‌بر بوده و فرایند تولید آن از چندین مرحله تشکیل می‌شود. اولین و مهم‌ترین مرحله، تهیه خمیر نام دارد. ابتدا آرد نول و جوانه گندم را در ظرف بزرگی ریخته و آب را به آن اضافه می‌کنند. این مخلوط باید رقیق باشد. بعد از ترکیب کردن آرد و آب، آن را روی شعله اجاق قرار می‌دهند. هنگامی که بوی خامی آرد گرفته شد، شکر را به آن اضافه می‌کنند. سپس می‌گذارند تا مخلوط خنک شود. بعد، داخل آن روغن می‌ریزند. سپس زعفران و زرده تخم‌مرغ را به مخلوط اضافه می‌کنند. بعد از این مرحله، مخلوط را برای آبگیری به ظرف بزرگی انتقال می‌دهند تا آب آن تبخیر شود و مخلوط به دست آمده دیگر رقیق نباشد. در مرحله آخر، مخلوط را داخل دستگاهی به نام هستون می‌ریزند. این دستگاه مخلوط را بی‌وقفه هم می‌زند. سپس آن را برای غنچه گیری، کوبیدن، پهن کردن و اضافه کردن مغزها به ظرف دیگری منتقل می‌کنند. بعد از انجام تمامی مراحل، حلوای قمی را برای خنک شدن داخل دستگاه‌های خنک کننده می‌گذارند.
سوهان اصفهان
این نوع شیرینی نیز طرفداران مخصوص به خود را دارد. تفاوت آن با سوهان قمی در این است که به جای شکر در دستور تهیه آن از عسل یا شیره سفید استفاده می‌شود. اغلب سوهان‌های اصفهان را با کره یا روغن حیوانی تولید می‌کنند.
سوهان عسلی
بافت سوهان‌عسلی تفریبا شبیه آبنبات است. معمولا آن را به همراه نوشیدنی‌های داغ مانند چای یا شیر گرم میل می‌کنند. گاهی در آن از کنجد و خلال بادام نیز استفاده می‌شود. طرز تهیه این نوع از آبنبات بسیار راحت است و شما می‌توانید در منزل آن را تهیه کنید. شکر، کنجد، گلاب و عسل جز مواد اولیه برای تهیه آن هستند.
نحوه نگهداری از انواع سوهان
اگر می‌خواهید این شیرینی را همیشه به صورت تازه و ترد در اختیار داشته باشید، باید حتما نحوه نگهداری از آن را بدانید. سوهان به روش نگهداری دقیق و خاصی نیاز دارد. ظرف حاوی این شیرینی ترجیحا باید فلزی و در بسته باشد. نفوذ هوا به داخل آن، زمان نگهداری این حلوای قمی را کوتاه‌تر می‌کند. اگر می‌خواهید تعداد زیادی از بسته‌های این شیرینی را خریداری کنید و برای مدت طولانی آنها را در اختیار داشته باشید؛ نگهداری در فریزر بهترین گزینه است. نور مستقیم خورشید، دمای یخچال و کولر آبی برای این شیرینی ضرر دارد و بافت آن را بعد از مدتی خراب می‌کند. افرادی که ساکن شهرهای مرطوب هستند باید بدانند که نگهداری طولانی مدت این شیرینی در این شهرها امکان پذیر نیست. چرا که رطوبت به سرعت می‌تواند تازگی آنها را از بین ببرد و دیگر بافت ترد و شکننده نخواهند داشت.
خرید سوهان
برای خرید این شیرینی باید به بازارهایی که دارای نشان اعتبار هستند، مراجعه کنید تا بتوانید سوهانی تازه و ترد در اختیار داشته باشید. قیمت سوهان بسته به برند تولید کننده و نوع بسته بندی متفاوت است. علاوه بر این‌ها وزن نیز در تعیین قیمت آن بی‌تأثیر نیست. بازار آنلاین به روز مارت سوهان‌های تازه در برندهای معتبر را برای فروش ارائه می‌کند. شما می‌توانید برای میهمانی‌های خود از این بازار شیرینی‌های تازه را خریداری کنید. به روز مارت به کیفیت محصولات ارائه شده اهمیت بسیاری می‌دهد تا بتواند رضایت مشتریان را همواره جلب کند. از مهم‌ترین خدمات این بازار می‌توانیم به حمل رایگان محصولات اشاره کنیم. حال دیگر با خیالی آسوده می‌توانید اقدام به خرید اینترنتی سوهان در تهران کنید.