انبه خشک یکی از محبوب‌ترین و خوش‌طعم‌ترین خشکبارها است. این محصول کمیاب، دارای خواص و مزایای فراوانی است و یک منبع غنی برای فیبر به شمار می‌رود. ما در این مقاله به بررسی نحوه کشت، کالری، ترکیبات انبه خشک و توضیح رازهایی در مورد میوه انبه خشک و خواص آن می‌پردازیم.
انبه و خاستگاه آن؟
انبه میوه گرمسیری و از تیره سنجدیان است. خاستگاه انبه شبه‌جزیره هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوب شرقی است. امروزه این درخت به دلیل محبوبیت بالا، در بسیاری از کشورهای گرمسیری پرورش داده شده و به سراسر دنیا صادر می‌شود. میوه انبه علاوه‌بر مصرف خوراکی، به عنوان طعم‌دهنده، رنگ دهنده و عطردهنده نیز کاربرد دارد. همچنین در برخی از غذاهای کشورهای گرمسیری، از انبه خشک و پودر شده به عنوان ادویه استفاده می‌شود.
درخت انبه قد بلندی دارد و ارتفاع آن به 35 تا 40 متر نیز می‌رسد. عمر این درخت طولانی است و در بعضی موارد تا 300 سال نیز میوه می‌دهد. انبه با پسته و بادام‌هندی هم‌خانواده است و 1000 نوع مختلف دارد. رسیدن میوه‌های انبه حدود سه تا شش ماه طول می‌کشد. میوه انبه می‌تواند بین 500 گرم تا دو و نیم کیلوگرم باشد. رنگ و اندازه انبه‌های رسیده با توجه به دمای محیط و نور متغیر است. میوه رسیده انبه می‌تواند زرد، نارنجی، قرمز و در بعضی موارد سبز باشد. میوه انبه هسته‌ای درشت دارد که معمولاً صاف و دارای رشته و فیبرهایی در اطراف آن است. طعم انبه خشک با توجه به گونه آن بسیار متفاوت است. همچنین گوشت این میوه با توجه به حد رسیده بودن آن، می‌تواند صاف یا رشته‌ای باشد.
همچنین هسته انبه دارای چربی فراوان، اسید گالیک و نشاسته است. مصرف برگ این میوه شیرین و آبدار نیز برای کاهش قند خون به بیماران دیابتی توصیه می‌شود. در طب چینی از برگ انبه برای درمان آسم استفاده می‌شود. برگ انبه همچنین دارای خاصیت آنتی باکتریال است و به رفع عفونت بدن و درمان انواع تومورها و اختلالات گوارشی کمک می‌کند. خاصیت آنتی‌اکسیدان این برگ ویروس‌ها را از بین برده و در درمان سرماخوردگی و عفونت‌های گلو مؤثر است. از برگ درخت انبه در تولید لوازم آرایشی_بهداشتی نیز استفاده می‌شود.
انبه خشک چیست؟
وقتی که میوه انبه را خشک کرده و با حرارت مستقیم آب آن را می‌گیرند، انبه خشک تولید می‌شود. انبه خشک ماندگاری بیشتری نسبت به نوع تازه آن دارد. انبه خشک دارای ارزش غذایی بالا و خواص دارویی فراوان است. این خشکبار دارای طبع گرم است و بهتر است همراه با سکنجبین مصرف شود. مصرف این میوه خشک به دلیل شیرینی دل‌پذیر و مناسبی که دارد، برای افرادی که تمایل به مصرف شیرینی‌جات مانند آب‌نبات و شکلات دارند، مناسب است. انبه خشک دارای مواد مغذی فراوانی مانند انواع ویتامین‌ها است. ویتامین موجود در این میوه خشک به تنظیم متابولیسم، کلسیم و آهن کمک می‌کند. از این خشکبار به عنوان میان وعده یا در تهیه انواع دسر استفاده می‌شود.
فواید انبه خشک
انبه خشک سرشار از فیبرهای محلول و نامحلول است که به جذب مواد مغذی و همچنین کنترل قند خون و کاهش کلسترول کمک می‌کند. فیبر موجود در این میوه نامحلول است و به سلامت سیستم گوارش کمک می‌کند. در هنگام خشک کردن انبه، آب این میوه از بین می‌رود اما این مسئله باعث از بین رفتن فیبر موجود در آن نمی‌شود. همچنین اسیدفولیک موجود در این میوه نیز به ضدعفونی و تمیز کردن سیستم گوارش و هضم کمک می‌کند. ویتامین موجود در این میوه خشک، باعث حفظ سلامت پوست و غشاهای مخاطی از ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌شود. علت اصلی نابینایی در افراد، کاهش ماده‌ای است که با مصرف انبه خشک جبران شده و باعث تقویت بینایی می‌شود.
ویتامین موجود در انبه خشک با تبدیل کردن مواد غذایی به انرژی، تولید سلول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در میوه خشک انبه منبع بسیار خوبی از ترکیبات محافظتی است که باعث رفع آسیب‌های اکسیداسیو می‌شود. فنل‌های موجود در انبه خشک دارای خواصی هستند که از بروز سرطان به خصوص سرطان دستگاه گوارش پیشگیری می‌کند.
جوان‌سازی پوست
در نوع خشک این میوه، عناصر فعال و آنتی‌اکسیدان‌های فراوان وجود دارد که از التهاب پوست و ایجاد چین‌وچروک جلوگیری می‌کند. این مواد به بازسازی بیشتر پوست کمک کرده و لکه‌های پوستی را از بین می‌برند. از میوه تازه انبه، در تهیه ماسک‌های صورت و لوازم آرایشی نیز استفاده می‌شود.
کمک به کاهش وزن
انبه خشک همچنین منبع خوبی از کربوهیدرات است که باعث کنترل اشتها شده و در کاهش وزن مؤثر است. فیبر موجود در این میوه نیز باعث ایجاد احساس سیری بیشتر در افراد شده و به کنترل وزن و کالری دریافتی کمک می‌کند.
پیشگیری از بیماری‌های قلبی
مصرف انبه خشک از بروز بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند. این میوه خشک مانند نوع تازه آن، سرشار از ویتامین C، فیبر و پکتین است و به کاهش کلسترول خون کمک فراوانی می‌کند. علاوه‌براین، پتاسیم موجود در این میوه به متعادل کردن مایعات در بدن و شل کردن دیواره رگ‌های خونی و کنترل ضربان قلب کمک می‌کند. درنتیجه می‌توان گفت که انبه خشک و میوه تازه آن، از سکته مغزی و قلبی که در اثر فشار خون بالا ایجاد می‌شود جلوگیری می‌کند. خواص انبه خشک به موارد فوق محدود نشده و شامل موارد زیر نیز هست.
کمک به کاهش وزن، درخشان شدن رنگ صورت، تقویت کننده بدن، خوشبو کننده دهان و بدن، ادرارآور، کمک به تصفیه خون، درمان کننده یبوست و اسهال، کاهش دهنده تب، برطرف کننده عطش، برطرف کننده بواسیر، بهبود سرفه، رفع تنگی نفس و درمان سردرد از دیگر فواید این میوه هستند.
ارزش غذایی انبه خشک
یک‌سوم فنجان میوه انبه حاوی حدود دو گرم فیبر است. انبه‌های خشک شده دارای قند متراکم هستند. کالری انبه خشک در یک‌سوم فنجان، برابر 160 است. انبه خشک در مقایسه با انبه‌ی تازه حاوی کالری و کربوهیدرات بالاتری است. بیشتر کالری موجود در این میوه خشک از کربوهیدرات بوده و میزان کمی پروتئین و چربی دارد. کیفیت انبه خشک و مواد مغذی موجود در آن، با نحوه خشک کردن و نگهداری آن رابطه مستقیم دارد.
کربوهیدرات
یک‌سوم فنجان انبه خشک حاوی چهل گرم کربوهیدرات است که دو گرم آن مربوط به فیبر غذایی و 32 گرم آن مربوط به قند موجود در انبه است که به عنوان سوخت روزانه و منبعی از انرژی برای فعالیت‌های مغزی است. فیبر موجود در این محصول نیز به سلامت سیستم گوارش کمک می‌کند.
ویتامین
انبه خشک منبع مناسبی از ویتامین است. به طوری‌که حاوی 20 درصد نیاز روزانه افراد را تامین می‌کند. این ویتامین نقش مهمی در رشد سلولی، سلامت بینایی و افزایش توان سیستم ایمنی ایفا می‌کند. انبه خشک حاوی میزان کمی از ویتامین C است و تنها دو درصد نیاز روزانه افراد را تامین می‌کند. مقدار زیادی از ویتامین‌های محلول در آب مانند ویتامین C، در طول فرآیند خشک کردن میوه از بین می‌روند.
مواد معدنی
انبه خشک مقدار کمی مواد معدنی دارد اما دو درصد آهن و چهار درصد کلسیم مورد نیاز روزانه را تأمین می‌کند. آهن برای انتقال اکسیژن در خون مهم است. این اکسیژن در بافت ماهیچه ذخیره می‌شود. کلسیم نیز به حفظ قدرت استخوان، تراکم آن، بهبود عملکرد عصبی_ماهیچه‌ای و عملکرد قلب کمک می‌کند.
دی‌اکسید گوگرد
بسیاری از میوه‌های خشک حاوی دی‌اکسید گوگرد بوده که به حفظ رنگ روشن میوه و جلوگیری از فاسد شدن آن کمک می‌کند. برخی از افراد به سولفیدها مانند دی‌اکسید گوگرد حساسیت دارند و ممکن است دچار واکنش‌های آلرژیک آسم شوند. به همین دلیل این افراد باید از مصرف میوه‌های خشک اجتناب کرده و از میوه‌های ارگانیک و فاقد سولفید استفاده کنند.
موارد منع مصرف انبه خشک
مصرف بیش از اندازه انبه خشک باعث افزایش قند خون می‌شود. به همین دلیل افراد دیابتی باید با دقت از این محصول استفاده کنند. همچنین افرادی که به انبه واکنش‌های آلرژیک دارند، بهتر است از نوع خشک آن نیز استفاده نکنند. مصرف بیش از حد انبه خشک به دلیل کالری بالا، باعث افزایش وزن در افراد می‌شود.
مضرات انبه
پتاسیم موجود در انبه ممکن است باعث آسیب به کلیه‌ها شود. برخی از فروشندگان انبه، برای ماندگاری بالاتر آن از کاربید کلسیم استفاده کرده و انبه‌ها را رسیده می‌کنند. این ترکیب شیمیایی می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. درصورتی‌که از خرید انبه ارگانیک مطمئن نیستید، آن را به مدت هشت ساعت در آب خیس کنید تا سموم آن خارج شود. بعضی از افراد پس از مصرف انبه دچار خارش دهان و دور لب‌ها می‌شوند. این خارش به دلیل ماده‌ای است که در گیاهانی مانند انبه، سماق سمی، بلوط سمی و پیچک سمی وجود دارد.
این ماده باعث ایجاد حساسیت و واکنش التهابی پوستی در بعضی از افراد می‌شود. انبه اندیس گلایسمی بالایی دارد و باعث افزایش یکباره قند خون و ترشح هورمون انسولین می‌شود. انبه میوه‌ای گرم است و مصرف آن برای افراد گرم مزاج باعث آسیب به کبد می‌شود. همچنین مصرف بیش‌از حد انبه کال و ترشی انبه باعث ناباروری می‌شود. تحقیقات نشان داده است که مصرف سس انبه نیز باعث تشدید وضعیت التهابی کبد، ایجاد کهیر، حساسیت پوستی، اگزما، انواع سردرد، صرع، سرگیجه، آلزایمر و… می‌شود.
پرورش انبوه انبه
پرورش میوه انبه در منزل با رعایت تمام نکات و ایجاد کردن شرایط محیطی لازم، امکان‌پذیر است. تمام گیاهان به امکانات رشد خود وابستگی داشته و نسبت به تغییرات آن‌ها واکنش می‌دهند. آب و هوای جنوب کشور برای پرورش انبه شرایط ایده‌آلی است.
کاشت انبه مانند کاشت پسته نیاز به آب‌وهوای گرم دارد. به همین دلیل اگر در مناطق کوهستانی هستید، باید شرایط مناسبی را برای رشد و ثمردهی انبه در منزل فراهم کنید. برای پرورش انبه و کشت آن، ابتدا هسته انبه را از بافت گوشتی آن جدا کنید. آن را بشویید و بشکافید. بذر گیاه داخل آن قرار دارد. بذر را بیرون آورده و در پوشش مناسبی در رطوبت قرار دهید. به عنوان مثال یک دستمال را مرطوب کرده و دانه را درون آن قرار دهید. هر چند وقت یک بار رطوبت پارچه را چک کنید. این گیاه برای جوانه زدن به نور، حرارت و کمی رطوبت نیاز دارد. اگر بذر انبه برای جوانه زدن گرمای لازم را دریافت کرده باشد، پس از یک یا دو هفته جوانه می‌زند.
زمانی که بذر گیاه انبه جوانه زد، باید آن را به گلدانی بزرگ برای پرورش منتقل کرد. مهم‌ترین نکته در کاشت گیاه انبه حفظ رطوبت آن است. پس از کاشت جوانه انبه در گلدان، تا قسمت رویش جوانه از خاک را پر کنید و در ادامه آن به گلدان آب دهید. این گیاه نوردوست است و باید در محیط‌های پرنور و در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار بگیرد. شته و کنه بزرگ‌ترین دشمنان گیاه انبه هستند. با دیدن اولین نمونه آن‌ها اقدامات لازم را برای از بین بردن آن‌ها انجام دهید. توجه داشته باشید که تا زمان خشک نشدن سطح خاک، گیاه را آبیاری نکنید. برای درختی مانند انبه، کوددهی هرماه لازم است. کوددهی را در تمام سال حتی در فصل زمستان نیز انجام دهید. این گیاه برای بازدهی حدود پنج تا هشت سال زمان احتیاج دارد.
اصول خشک کردن میوه‌ها در آفتاب
بهترین راه خراب نشدن میوه‌های اضافی خشک کردن آن‌ها است. این میوه‌ها حتی پس از خشک کردن نیز طعم خود را حفظ می‌کنند. خشک کردن میوه ماندگاری آن را چند برابر می‌کند. خشک کردن میوه‌ها در آفتاب هزینه‌بر نیست و نیاز به تجهیزات خاصی ندارد. تنها مشکل خشک کردن میوه در برابر آفتاب، طولانی بودن دوره خشک شدن است. درجه حرارت لازم برای خشک کردن میوه، حداقل 30 درجه سانتی‌گراد است. همچنین رطوبت هوا باید کمتر از 60 درصد بوده و هوا کاملاً آفتابی و خشک باشد. در بعضی از موارد برای خشک کردن میوه‌ها از شربت‌های شیرین کننده نیز استفاده می‌شود که کالری میوه را افزایش داده و ماندگاری آن را پایین می‌آورد. بعضی از میوه‌های خشک را می‌توان با خیس کردن در آب گرم و جوشاندن مجدد، آبدار و نرم کرد. بیشتر میوه‌های خشکیده حدود نه تا 12 ماه قابل استفاده هستند.
خشک کردن انبه
برای خشک کردن میوه انبه می‌توان از دو روش سنتی و صنعتی استفاده کرد. در روش صنعتی بیشتر مواد مغذی، طعم و بافت میوه به خوبی حفظ می‌شود. در روش سنتی خشک کردن انبه در آفتاب، بافت میوه تغییر می‌کند اما در مقابل تمام مواد مغذی آن حفظ می‌شود.
خرید انبه خشک
با توجه به فواید ذکر شده برای این میوه خشک، برای خرید اینترنتی انبه خشک در تهران می‌توانید به بازار آنلاین به‌روز رسان مراجعه کنید. به‌روز رسان به شما این امکان را می‌دهد که ضمن مشاهده قیمت انبه خشک و انواع دیگر آن، محصول موردنظر خود را انتخاب کرده و در کمترین زمان ممکن از فروشندگان معتبر دریافت کنید.
طرز تهیه انبه خشک در منزل
انبه خشک دارای خواص زیادی است و محبوبیت فراوانی دارد. طرز تهیه انبه خشک بسیار راحت است و روش پیچیده‌ای ندارد. در این بخش از مقاله روش خشک کردن میوه انبه را با یکدیگر مرور می‌کنیم.
2 تا 40 عدد انبه خریداری کنید. توجه کنید که پس از خشک شدن حجم آن کم شده و انبه خشک کمتری تولید می‌شود. تکه‌های انبه را می‌توانید به صورت مستقیم زیر نور خورشید قرار داده و یا از فر برای خشک کردن آن استفاده کنید. اگر از فر استفاده می‌کنید دو تا سه انبه را تکه کرده و روی سینی فر پهن کنید. انبه‌های کال قابلیت خشک شدن ندارند و طعم بدی پیدا می‌کنند.
برای قرار دادن انبه‌ها در فر، ابتدا کاغذ روغنی را روی سینی فر پهن کرده و قطعات انبه را روی آن بچینید. فر را روی پایین‌ترین درجه به مدت 10 تا 12 ساعت تنظیم کنید. پس از خشک شدن انبه‌ها، آن‌ها را در ظروف شیشه‌ای دربسته یا پاکت پلاستیکی ریخته و در مکانی خشک و خنک قرار دهید تا تازه باقی بمانند. با رعایت این نکات مهم در تهیه انبه خشک، می‌توان یک محصول باکیفیت و مغذی را تهیه و مصرف کرد.
روش دیگر خشک کردن میوه استفاده از دستگاه خشک‌کن است. اگر حجم میوه زیاد است، استفاده از دستگاه خشک‌کن گزینه مناسب‌تری است. بافت نرم و ظریف میوه در خشک‌کن آسیب نمی‌بیند و درنهایت چیپس میوه با ظاهر زیبا و نرم به دست می‌آید. سینی دستگاه را خشک کرده و در آن قرار دهید تا گرم شود. پس از گرم شدن سینی، قطعات میوه را روی آن چیده و دستگاه را روی دمای 130 تا 135 درجه فارنهایت یا 45 درجه سلسیوس قرار دهید. میوه‌ها را 10 تا 15 دقیقه داخل دستگاه بگذارید. پس از گذشت 15 دقیقه، میوه‌ها را خارج کرده و اجازه دهید سرد شوند. سپس آن‌ها را در ظروف دربسته نگهداری کنید.