شیرینی سنتی

شیرینی سنتی ایرانی، یکی از محبوب ترین سوغاتی ها و خوراکی هایی است که در سبد غذایی ما همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. از آنجایی که ما ایرانی ها بسیار شیرینی دوست هستیم، پس از ورود به هر شهر و استانی سریعاً به دنبال سوغاتی ها و شیرینی های محلی آن جا می گردیم. در این مقاله شما را با تاریخچه شیرینی سنتی ایران و همچنین طرز تهیه انواع شیرینی سنتی آشنا می کنیم.

شیرینی سنتی چیست؟

شیرینی سنتی و خوراکی هایی از این دست، علاوه بر طعم و مزه ای که دارند، جزو اصلی ترین شاخصه های رسم و رسوم زندگی ایرانی نیز محسوب می شوند. به عنوان مثال می توانیم به ضروری بودن شیرینی محلی در مراسم های مختلفی مانند ازدواج اشاره کنیم. بد نیست بدانید در فرهنگ ایرانی شیرینی سنتی پا را از حد خود فراتر گذاشته و برخی مراسم به نام یک شیرینی نام گذاری شده اند. به عنوان مثال می توانیم مراسم شیرینی خوران را در زمینه ازدواج نام ببریم.

به طورکلی شیرینی به ماده غذایی گفته می شود که ماده اصلی آن شکر و یا پودر قند باشد. اما می توان شکلات ها را هم به عنوان شیرینی جات در نظر گرفت. آرد، تخم مرغ و برخی دیگر از مواد غذایی، می توانند اصلی ترین مواد ترکیبات شیرینی سنتی در نظر گرفته شوند.

در زمان سلطنت ناصرالدین شاه، عده ای از افراد تصمیم گرفتند به جای وارد کردن قند از کشورهای خارجی، خودشان به تولید آن اقدام کنند. اما طولی نکشید که کار آن ها تعطیل شده و تا زمان پهلوی که مجددا رونق گرفتند، خبری از تولید داخلی نبود. از این زمان بود که صنعت شیرینی سنتی ایران رو به پیشرفت و گسترش نهاد. خلاقیت و تنوع شیرینی سنتی ایرانی در جهان مثال زدنی است.

شیرینی پزی یک هنر تمام عیار محسوب می شود. با وجود این که کارشناسان تغذیه مصرف زیاد شیرینی را مجاز نمی دانند، اما باز هم شاهد این هستیم که محبوبیت این ماده غذایی از تمام غذاهای دیگر بیشتر است. در فرهنگ ایرانی شیرینی با هر بهانه ای به جمع افراد آورده می شود، تا لحظات به یاد ماندنی و دل نشین تر سپری شود.

انواع شیرینی های سنتی ایران

همانطور که می دانید تنوع قومی و نژادی بسیار فراوانی در ایران وجود دارد. در هر شهر و هر استان فرهنگ غذایی مخصوص به آن دیار وجود داشته و از این حیث کشور ایران بسیار فوق العاده است. در این قسمت به تعدادی از معروف ترین شیرینی ها و خاستگاه آن ها اشاره می کنیم.

شیرینی سنتی لندو، سیستان و بلوچستان

این شیرینی سنتی با خرما و گندم درست می شود. سیستانی ها از این شیرینی سنتی به عنوان میان وعده نیز استفاده می کنند. اما گردشگران لندو را نوعی شیرینی و سوغاتی این استان در نظر می گیرند.

برای به دست آمدن لندو، نیاز است خرما را با گندم برشته شده و همچنین کنجد مخلوط کرده و ادامه مراحل را انجام دهیم.

این شیرینی بسیار اصیل و قدیمی، همواره در افسانه های محلی نیز وجود داشته است. طبق یکی از این افسانه ها، اسکندر مقدونی به این نوع خرما علاقه داشته و آن را استفاده می کرده است.

شیرینی سنتی یا حلوای قبیت، دزفول

با سفر به شوشتر و دزفول، بی شک نام قبیت را نیز خواهید شنید. قبیت به عنوان یکی از اصیل ترین شیرینی های ایرانی، در گذشته به عنوان غذای اصلی مصرف می شده است. این غذا که در گذشته آن را با نان و روغن حیوانی می خوردند، ترکیبی از سفیده تخم مرغ، شکر و چوبک است. رنگ این شیرینی سنتی به میزان زیادی سفید است و از این نظر می توان آن را با چسب چوب مقایسه کرد. در قبیت به جای استفاده از شکر، شیره خرما ریخته می شود که بسیار مقوی است.

شیرینی سنتی پادرازی، قزوین

یکی از مهم ترین شهرهای ایرانی که در زمینه شیرینی سنتی بسیار حرف برای گفتن دارد، قزوین است. از شیرینی های محبوب قزوینی، پادرازی محسوب می شود. علت نام گذاری این شیرینی، کشیده و دراز بودن آن است.

پادرازی را از ترکیب کردن آرد، برنج، شیر و تخم مرغ درست می کنند. در برخی از دستور پخت ها به آن مقداری زنجبیل هم اضافه می کنند تا طعم بهتری بگیرد.

البته قزوینی ها شیرینی سنتی پا درازی را در ۳ نوع مختلف زعفرانی، وانیلی و شکلاتی درست می کنند. ممکن است در سایر نقاط ایران نیز پادرازی دیده باشید. مشهدی ها و گیلانی ها هم از دستور پخت پادرازی استفاده می کنند، اما آن ها به این شیرینی ها هل و پسته نیز اضافه می کنند.

شیرینی سنتی قرابیه، تبریز

اصلی ترین شیرینی محلی تبریز قرابیه است. در نگاه اول قرابیه تبریز شبیه به شیرینی نارگیلی است، اما با آن تفاوت های فراوانی دارد که اصلی ترینش قیمت بالای آن است.

در قرابیه میزان زیادی بادام و پسته وجود دارد. برای پختن قرابیه ابتدا بادام را چرخ کرده و سپس شکر، وانیل و سفیده تخم مرغ را با آن ترکیب می کنند. اصلی ترین قسمت پختن این شیرینی سنتی، آغشته کردن آن با پسته و بادام فراوان است. بنابراین علت گرانی این شیرینی، میزان فراوان مغزی است که بر روی آن استفاده می شود.

از آنجایی که قرابیه در کشورهای دیگری مانند ترکیه، یونان و مراکش نیز تولید می شود، ممکن است تصور کنید این شیرینی اصالتی غیر ایرانی دارد. اما بد نیست بدانید خاستگاه این شیرینی در قرن هفتم و در ایران بوده است.

شیرینی سنتی آب دندون، مازندران

 نام جالب این شیرینی سنتی به علت تردی زیاد و مزه خوبی که دارد بر روی آن گذاشته شده است. از دیرباز تا کنون آب دندون نماد جشن، شادی و مراسمی مانند عروسی بوده است. این شیرینی سنتی در عروسی ها به این شکل استفاده می شده است که به همراه سایر اقلامی که در خنچه وجود دارد، آن را برای عروس می فرستادند.

آب دندون تقریباً مشابه نان برنجی است. پودر هل، شکر، تخم مرغ و آرد برنج، مواد اصلی آب دندون محسوب می شوند.

شیرینی سنتی بادام سوخته، شیراز

بادام سوخته که در کردستان نیز تولید می شود، از اصالتی شیرازی برخوردار است. بادام را در آب، شکر، آب لیمو و همچنین روغن می غلتانند تا بادام سوخته تولید شود. علت نام گذاری این شیرینی، رنگ تیره آن پس از طی کردن مراحل پخت است.

شیرینی سنتی بژی برساق، ایلام

این شیرینی اصیل و قدیمی ایلام، شکلی دراز و شبکه ای دارد. آرد، رازیانه، زردچوبه و شکر را با یکدیگر مخلوط کرده و خمیر را به شکل دلخواه که معمولاً شکلی دراز و کشیده دارد درمی آورند.

البته این شیرینی در کرمانشاه نیز پخته می شود. عده ای از افراد بژی برساق را با چای مصرف کرده و عده ای دیگر آن را نوعی نان دانسته و با ماست میل می کنند.

شیرینی سنتی نوقا، تبریز

این شیرینی سنتی که ظاهری شبیه به گز دارد، از قدیمی ترین و سنتی ترین شیرینی های جهان است. عده ای این شیرینی را به قرن دهم مربوط می دانند.

مراحل درست کردن این شیرینی مانند گز بوده و تنها تفاوت این دو، اضافه شدن فندق به نوقا است.

شیرینی سنتی نون چایی، قزوین

نون چایی را از این جهت نام گذاری کرده اند که به صورت معمول در وعده عصرانه به همراه چای صرف می شود.

از معدود شیرینی های ایرانی که برای ساخت آن از ماست استفاده می شود، نون چایی است. تخم مرغ، آرد و کره را با ماست مخلوط کرده تا نون چایی درست شود.

شیرینی سنتی لگیمات، بوشهر

 لگیمات که به طور معمول در ماه رمضان مصرف می شود، از اصیل ترین شیرینی های محلی ایران، در مناطقی مانند بوشهر و بندرعباس است.

لگیمات نیز مانند نون چای قزوین، با ماست درست می شود. این شیرینی را پس از این که سرخ شد، در شربت یا شیره خرما آغشته کرده و سپس روی آن پسته می ریزند.

شیرینی سنتی خرش حلوا، گیلان

در این شیرینی سنتی، سبزی خرش می ریزند. خرش نوعی سبزی کوهی و بسیار معطر است. از آنجایی که این سبزی در فصل بهار می روید، خرش حلوا بیشتر مناسبتی مربوط به عید دارد.

شیرینی سنتی ریس، تبریز

شکر، پسته، وانیل و کاکائو اصلی ترین مواد تشکیل دهنده ریس هستند. نام دیگر این شیرینی در تبریز سوت شیرینی­سی است. همانطور که می دانید تبریز شیرینی های سنتی زیادی دارد. در این بین عده ای ریس را جزو سوغاتی های اصلی آن می داند.

شیرین سنتی ترحلوا، شیراز

در محله های قدیمی و سنتی تر شیراز، این شیرینی را راحت تر می یابید. البته ترحلوا به ایام عزاداری و ماه رمضان تعلق دارد.

ترحلوا در شیراز با دو رنگ درست می شود. این شیرینی که ماده اصلی آن نشاسته است، با زعفران طعم داده شده و نهایتا به صورت قالبی برش داده می شود.

البته همدانی ها نیز ترحلوای هویج دارند. ترکیب حاصل از هویج، نشاسته، و آرد خوراکی، خوراکی مقوی و خوشمزه ای برای افطار محسوب می شود.

شیرینی سنتی اتابکی، تهران

نام دیگر این شیرینی که ظاهری بسیار لوکس و مجلسی دارد، ولیعهدی است. شیرینی اتابکی که مخصوص عید پخته می شود، از بهترین گزینه ها برای پذیرایی از میهمان است. چنانچه می خواهید این شیرینی را درست کنید، آرد، نخودچی، آرد برنج، شکر، هل و پودر قند نیاز دارید.

شیرینی سنتی قاتلمه، ترکمن

این شیرینی سنتی که ظاهر آن بسیار مشابه نان است، از آرد، بیکینگ پودر، تخم مرغ و روغن درست می شود. پس از آماده شدن خمیر، آن را ورقه ورقه کرده و بین آن ها روغن می مالند. درنهایت روی قاتلمه شکر پاشیده و آن را در مراسم های شادی و عروسی استفاده می کنند.

کلمپه، کرمان

کرمانی ها سال های طولانی است که کلمپه درست می کنند. کلمپه حاوی خرما و گردو بوده و به همین جهت بسیار مقوی است.

خمیر کلمپه نیز مانند سایر خمیر ها است، اما در بین آن خرما گذاشته و سپس روی آن پودر پسته می ریزند. کرمانشاه و خوزستان نیز شیرینی هایی از این دست زیاد دارد.

 

پولکی

می توان گفت پولکی در کنار گز، معروف ترین شیرینی های اصفهان محسوب می شوند. شیرینی سنتی پولکی در استان های دیگر نیز با ظاهر مشابه تولید می شود.

در واقع پولکی نوعی آب نبات است. این ماده غذایی به دلیل شکل ظاهری اش، که مشابه سکه است، از قدیم تا حالا به پولکی معروف شده است.

پولکی نسبت به قند عوارض کمتری دارد. البته پیشنهاد می کنیم هنگام مصرف آن را نجوید. پولکی انواع مختلفی نیز دارد که افراد با توجه به ذائقه و سلیقه خود آن را انتخاب می کنند. معمولا پولکی به همراه چای مصرف می شود که این موضوع باعث شده است آن را جزو خوراکی های روزمره در نظر بگیریم.

چنانچه شکر را به دمای ۱۶۰ درجه سلسیوس برسانید، ماده جامد ورقه ای شکل تولید می شود. ویژگی اصلی این ماده جامد و ورقه ای شکل، خاصیت ترد و شکننده بودن آن است.

پولکی را می توان همراه با انواع مغزها، اسانس ها و میوه ها درست کرد. پولکی غیر ساده می تواند از ترکیب موادی مانند پودر نارگیل، مغز پسته، مغز بادام، لیمو عمانی خرد شده، زعفران و وانیل حاصل شود.

سوهان

تقریباً تمام مردم با سوهان آشنا هستند. شهر اصلی و خاستگاه این شیرینی سنتی را قم می دانیم. افرادی که برای زیارت و سفر به این شهر می روند، حتماً به عنوان سوغاتی با خودشان سوهان قم می آورند. البته امروزه این شیرینی سنتی در سایر شهرها و استان ها نیز تولید می شود. بافت سوهان بسیار فشرده بوده و رنگ آن در حالت طبیعی قهوه ای روشن است.

تاریخچه سوهان را مربوط به دوره قاجار می دانند. هنگامی که یکی از شاهان قاجاری برای مراسمی به قم سفر می کند، فردی شیرینی محلی به او تعارف می کند. شاه پس از خوردن شیرینی می گوید: این شیرینی همانند سوهان غذای مرا هضم کرد. درست از آن زمان بود که نام سوهان را بر روی این حلوا گذاشته و این شیرینی سنتی تبدیل به یکی از معروف ترین شیرینی های ایرانی شد.

به دلیل وجود جوانه گندم در ترکیبات سوهان، این ماده غذایی منبع فوق العاده ای از ویتامین ها، مواد معدنی و ویتامین های گروه ب و ای است. اصلی ترین ویژگی این مواد مغذی، آرام بخشی اعصاب و روان است.

مواد اولیه لازم برای تهیه سوهان عبارت اند از آرد، جوانه گندم، روغن، شکر، زعفران، زرده تخم مرغ، هل و پسته.

خرید اینترنتی شیرینی سنتی

برای خرید انواع شیرینی سنتی در تهران، این امکان را دارید که به صورت آنلاین و کاملا تازه، به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کرده و خرید اینترنتی انجام دهید. در به روز مارت ضمن مشاهده کیفیت و قیمت شیرینی سنتی، می توانید سفارش شیرینی سنتی خود را به صورت غیر حضوری از فروشندگان معتبر این محصول دریافت کنید.

 

طرز تهیه پولکی

همانطور که گفته شد، ساخت و تهیه پولکی پیچیدگی خاصی نداشته و می توانید آن را در منزل نیز تهیه کنید. در این قسمت به طرز تهیه پولکی می پردازیم.

مواد لازم:

شکر: ۱۵۰ گرم

آب: ۸۰ میلی لیتر

سرکه انگور: ۴۰ میلی لیتر

زعفران حل شده در آب جوش: ۱ قاشق سوپ خوری

روش تهیه پولکی:

ابتدا شکر را با سرکه و آب مخلوط کرده و برای ۴۵ دقیقه روی گاز گذاشته تا رنگ آن کاملاً طلایی شود. اکنون ماده ای که به دست آمده است را بر روی سینی ریخته و تا سفت شدن آن صبر می کنیم.

یکی از راه های امتحان این که آیا زمان مرحله بعدی رسیده است یا نه، این است که شما مقداری از این مایع را با استفاده از قاشق روی کمی یخ بریزید. چنانچه مایع به سرعت گرفت و حالت شکننده پیدا کرد، پولکی شما آماده است.

در نظر داشته باشید چنانچه پولکی مدت زیادی بر روی حرارت بماند، مزه آن تلخ می شود. البته درصورتی که پولکی مدت زمانی کمتر از حد کافی برروی حرارت باشد، ترد و شکننده نمی شود.

شما می توانید انواع طعم دهنده های مورد علاقه تان را به پولکی بیفزایید. پیشنهاد می دهیم در تزئین پولکی، از مغزهای مختلفی مانند پسته استفاده کنید.