اردک یکی از حیوانات بسیار مفید برای انسان‌ها است که در دسته ماکیان قرار می‌گیرد. بدن اردک‌ها از پرهایی با رنگ‌های متنوع پوشیده شده است. این حیوانات به دو دسته اهلی و وحشی تقسیم می‌شوند. گوشت این حیوان نیز یکی از پرخاصیت‌ترین و مقوی‌ترین گوشت‌ها است. در این مقاله به بررسی خواص گوشت اردک، جایگاه آن در طب سنتی و روش تهیه غذا با گوشت اردک می‌پردازیم.
گوشت اردک
مصرف این گوشت از نظر تاریخی مربوط به سه هزار سال قبل از میلاد است. اردک‌های وحشی توسط انسان شکار می‌شدند. این حیوانات در باتلاق‌های حصارکشی شده نگهداری و با گندم، جو و تفاله‌های انگور تغذیه می‌شدند. اردک‌ها، پس از مرغ‌ها و غازها اهلی شده و بیشتر در جشن‌های روم باستان مصرف داشته‌اند. این گوشت امروزه یکی از محبوب‌ترین مواد غذایی در کشورهای شرق آسیا به خصوص چین است. کشور چین بزرگ‌ترین تولیدکننده این گوشت در سراسر جهان بوده و حدود ۶۵ درصد تولید این ماده غذایی را به عهده دارد. پس از چین، فرانسه دومین کشور تولیدکننده گوشت اردک است. طعم گوشت اردک نسبت به گوشت مرغ و بوقلمون قوی‌تر بوده و نزدیک به گوشت قرمز است. دلیل این تفاوت، طعم چربی نسبتا زیاد این گوشت است که آن را لذیذتر می‌کند.
پرورش اردک
از قرن ۱۲ میلادی به بعد، نگهداری از اردک‌های اهلی بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است، اما این نگهداری از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبود. زیرا اردک‌های وحشی توسط صیادان شکار می‌شدند. با افزایش جمعیت و بالا رفتن تقاضا برای مصرف گوشت این حیوان، پرورش و اصلاح نژاد اردک‌ها رونق گرفت. پرورش اردک در چین و خاورمیانه نیز از حدود چهار هزار سال قبل وجود داشته است. در این بین نژاد اردک پکن به عنوان نژادی برتر شناخته می‌شود. چینی‌ها برای کنترل تعداد خرچنگ‌ها، بیرون رفتن ملخ‌ها و آفت‌ها در شالیزارهای خود، از این حیوان استفاده می‌کردند. در آسیا پرورش اردک همواره با کاشت برنج همراه بوده است. پرورش این حیوانات همواره تاثیر زیادی بر درآمد کشاورزان دارد.
خواص گوشت اردک در طب سنتی
از نظر طب سنتی، ارزش غذایی گوشت اردک بسیار بالا بوده و خواص درمانی فراوانی دارد. طبع گوشت اردک بسیار گرم است. چربی این گوشت ملین و دیرهضم است. توصیه می‌شود این گوشت با مصلح هایی مانند آویشن، کرفس، پونه، سرکه و زنجبیل مصرف شود. این ماده غذایی علاوه بر خاصیت دیرهضم بودن، خاصیت نفاخ بودن نیز دارد. بال این حیوان برای مصرف افراد لاغر لازم بوده و خاصیت چاق‌کنندگی دارد.
مصرف این گوشت باعث تقویت کلیه‌ها، افزایش قوای جنسی، درمان سرفه، درمان خشکی سینه و بهبود خون‌ریزی می‌شود. جگر، بال و بازوهای اردک، بسیار خون‌ساز بوده و باعث کاهش تنگی نفس و تپش قلب می‌شوند. خوردن پیه اردک برای رفع سوزش معده و خشونت صدا مفید است. همچنین خوردن قلب این حیوان باعث قوی شدن قلب انسان می‌شود. برای پر کردن شکم اردک، می‌توان از ادویه‌ها و سبزی‌هایی که نام برده شد استفاده کرد و آن را با روغن زیتون پخت. این روش تهیه، عوارض ناشی از مصرف این ماده غذایی را به حداقل می‌رساند.
مقایسه گوشت اردک اسرائیلی و پکنی
نژاد اردک اسرائیلی در حقیقت بومی آمریکای جنوبی و کشورهایی مانند کلمبیا و مکزیک است. این اردک‌ها وزن بیشتری نسبت به اردک‌های پکنی دارند. اردک‌های اسرائیلی کمتر از اردک‌های پکنی تخم گذاشته و از این‌رو برای تولید و پرورش مناسب نیستند. وزن اردک‌های اسرائیلی تنها در هنگام بلوغ به شش تا هفت کیلوگرم می‌رسد. بیشترین مصرف این گوشت در ایران، در شهرهای شمالی به خصوص استان‌های گیلان و مازندران است. از این گوشت در پخت غذاهای محلی و متنوعی مانند خوراک اردک، اردک شکم‌پر و فسنجان استفاده می‌شود. بعد از شهرهای شمالی، گوشت اردک در استان گلستان و خوزستان مصرف می‌شود.
از خواص گوشت اردک چه می‌دانید؟
کالری گوشت اردک در هر ۱۰۰ گرم، برابر با ۳۳۷ است. همچنین در 100 گرم از این گوشت، ۲۸ گرم چربی، ۱۰ گرم چربی اشباع، ۸۴ میلی‌گرم کلسترول، ۵۹ میلی‌گرم سدیم و ۲۰۴ میلی‌گرم پتاسیم وجود دارد. جالب است بدانید ۱۰۰ گرم گوشت اردک، حاوی ۱۹ گرم پروتئین است. پروتئین نقش مهمی در سلامت بدن ایفا می‌کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساخت و بازسازی سلول‌های بدن
- ساخت عضله، حفظ توده بدون چربی
- افزایش توان ایمنی بدن
- بهبود سلامت پوست، مو و ناخن
- کارکرد برخی از پروتئین‌ها به عنوان آنزیم
این ماده غذایی حاوی ۲٫۷ میلی‌گرم آهن، ۱۱ میلی‌گرم کلسیم و ۱۶ میلی‌گرم منیزیم است. وجود این مواد در گوشت اردک، این ماده غذایی را به یکی از مفیدترین گوشت‌های مصرفی تبدیل می‌کند.
گوشت اردک دارای نیاسین، فسفر، آهن، روی، ویتامین B12، سلنیوم، منیزیم و... است. ویتامین B باعث تبدیل مواد غذایی به انرژی، کمک به تولید هورمون‌ها، افزایش سیستم ایمنی بدن، تولید DNA و تولید گلبول‌های قرمز خون می‌شود.
این نوع گوشت سرشار از چربی است، ولی این چربی نقطه ذوب پایین‌تری نسبت به گوشت مرغ و گوشت قرمز دارد. درجه ذوب چربی مرغ ۳۷ درجه، گوشت گاو ۴۵ درجه و برای گوشت اردک ۱۴ درجه است. این دما پایین‌تر از دمای بدن بوده و به همین دلیل مصرف این گوشت باعث چاقی نمی‌شود. بیشتر چربی گوشت اردک در پوست آن ذخیره می‌شود، بنابراین پوست این حیوان منبع غنی از گلیسیرین است. گلیسیرین یک اسیدآمینه مهم است که فواید زیادی برای بدن دارد. از مهم‌ترین فواید گلیسیرین می‌توان به افزایش سلامت پوست و بهبود زخم‌ها اشاره کرد. همچنین گلیسیرین می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد. گوشت این حیوان در حالت کلی دافع ریاح گرم است. در نتیجه مصرف گوشت اردک برای کبد نیز بسیار مفید بوده و توصیه می‌شود.
گوشت اردک برای نازایی
با افزایش آمار ناباروری و نازایی در میان زنان و مردان، امروزه این مسئله به نگرانی بزرگی برای زوج‌ها تبدیل شده است. مطالعات و بررسی‌ها جهت پیشگیری، درمان و رفع نازایی روز به روز گسترده‌تر از قبل می‌شود. با توجه به مطالعات انجام شده، تغییر سبک زندگی، بررسی حالات روحی و بهبود تغذیه می‌تواند نقش مهمی در بهبود نازایی ایفا کند. غذاهای مصرفی باید حاوی پروتئین، قندها، چربی و ویتامین‌ها باشد. پروتئین و چربی به میزان بسیار بالا در گوشت اردک یافت می‌شود. در ادامه به بررسی تاثیر این گوشت بر رفع نازایی می‌پردازیم.
تاثیر پروتئین در رفع نازایی
بدن زنان بیشتر به مواد غذایی پروتئینی احتیاج دارد. برای تقویت سیستم‌های درگیر در باروری و زایمان، مصرف پروتئین برای زنان الزامی است. پروتئین از دو دسته حیوانی و گیاهی تشکیل شده است. پروتئین حیوانی در موادی مانند انواع لبنیات، گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و گوشت اردک یافت می‌شود. گروه دیگر پروتئین‌ها در موادی مانند نارگیل، لوبیا، سویا، گندم، عدس، نخود و… وجود دارد.
تاثیر چربی در رفع نازایی
بدن زنان علاوه بر پروتئین به چربی نیز برای بهبود وضعیت بافت‌های بدن احتیاج دارد. مواد غذایی حاوی چربی نیز از دو دسته چربی حیوانی و گیاهی تشکیل می‌شوند. روغن‌های گیاهی خاصیت چربی سوزی دارند. روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن زیتون، روغن کنجد، روغن سویا و تخم کتان، به دیواره‌های عروق نفوذ نمی‌کنند و از این جهت مفید تلقی می‌شوند. روغن زیتون به دلیل سرشار بودن از امگا3، حالت اسیدی داشته و برای از بین رفتن روغن‌ها مفیدتر است. همچنین این چربی‌ها برای پاک‌سازی عروق خونی زنان مناسب هستند. یکی از منابع مهم چربی سالم، گوشت اردک است.
مضرات گوشت اردک
مهم‌ترین خطر در هنگام مصرف این گوشت، آلوده بودن آن به مواد مضر است. تحقیقات نشان می‌دهد که محل پرورش و تغذیه اردک باید عاری از انواع مواد خطرناک مانند فلزات سنگین و جیوه باشد. توجه داشته باشید که گوشت اردک در مدت زمان کوتاهی متعفن و فاسد می‌شود. به همین دلیل در بعضی موارد، خوردن این ماده غذایی و هضم نشدن سریع آن، سردرد ایجاد می‌کند. همچنین خوردن قلب اردک ممکن است باعث ایجاد خلط فاسد شود. گوشت و سنگدان اردک نیز به دلیل دیرهضم بودن، برای مدت زمان طولانی‌تری در معده باقی مانده و باعث سنگینی آن می‌شوند.
گوشت اردک بهتر است یا گوشت مرغ؟
تفاوت گوشت‌های موجود در بازار به میزان ریزمغذی‌های موجود در آن‌ها بستگی دارد. در ادامه به بررسی ویژگی‌های گوشت مرغ و گوشت اردک می‌پردازیم.
گوشت مرغ، ارزان و پرخاصیت
گوشت مرغ از نوع گوشت‌های سفید است که به دلیل میزان پایین آهن، از گوشت گوساله و گوسفند متمایز می‌شود. مقدار چربی گوشت مرغ به پخت پوست آن بستگی دارد. هر ۱۰۰ گرم گوشت سینه مرغ، کمتر از سه گرم چربی دارد. حدود نیمی از چربی‌های مرغ از نوع چربی‌های مطلوب غیراشباع و فقط یک سوم چربی‌های آن، از نوع اشباع است. به همین دلیل گوشت مرغ به عنوان گوشتی سالم شناخته می‌شود. نیاز مصرف گوشت مرغ در افراد بالغ، روزانه ۱۰۰ گرم و در کودکان حدود ۵۰ گرم است.
گوشت اردک، متفاوت و پرکالری
گوشت اردک طعم منحصر به فردی داشته و خواص تغذیه‌ای آن با گوشت سایر پرندگان متفاوت است. این ماده غذایی نسبت به گوشت مرغ و بلدرچین، چربی غیراشباع بیشتری دارد. مقدار اسیدهای چرب امگا۶ در گوشت اردک، از گوشت مرغ و بلدرچین بیشتر است. همچنین این گوشت نسبت به گوشت مرغ و بلدرچین، ویتامین E ، K و اسید فولیک بیشتری دارد. این گوشت غنی از منگنز و سلنیوم است. با توجه به مقدار بالای چربی و کالری آن، بهتر است به میزان محدود و بدون پوست میل شود.
یکی از مزیت‌های مهم مصرف گوشت سایر پرندگان نسبت به مصرف گوشت مرغ، استفاده کمتر از داروها و مواد شیمیایی برای پرورش آن‌ها است. زیرا در ایران مزارع صنعتی پرورش این نوع پرندگان وجود ندارد. به همین دلیل داروهای دامپزشکی در گوشت سایر پرندگان مانند اردک‌ها کمتر دیده می‌شود. این مواد در حال حاضر یکی از معضلات صنعت مرغداری در رابطه با سلامت مصرف‌کنندگان هستند. می‌توان گفت گوشت سایر پرندگان نسبت به گوشت مرغ، به شرایط ارگانیک و دور از هر نوع ماده شیمیایی نزدیک‌تر است.
اهمیت تازگی گوشت پرندگان
توجه کنید که انواع گوشت ماکیان باید زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور و در کشتارگاه‌های مجاز تهیه شود. غیر از مرغ که دارای کشتارگاه صنعتی است، هنوز برای ذبح سایر پرندگان هیچ کشتارگاه صنعتی در کشور وجود ندارد. این عامل، احتمال آلودگی گوشت اردک را به دلیل کشتارهای دستی بالا می‌برد. همچنین به دلیل میزان تقاضای پایین برای تهیه این ماده غذایی، احتمال کهنگی و باقی ماندن این گوشت‌ها در فروشگاه‌ها و محل‌های عرضه وجود دارد. بنابراین با در نظر گرفتن تاریخ انقضا و اطمینان از تازگی گوشت، آن را تهیه کنید.
خرید گوشت اردک
با توجه به فواید ذکر شده برای گوشت اردک، برای خرید اینترنتی گوشت اردک در تهران، می‌توانید محصول مورد نظر خود را با بالاترین کیفیت و با استفاده از بازار آنلاین به روز رسان تهیه کنید. در به روز مارت می‌توانید قیمت گوشت اردک را مشاهده کرده و سفارش خود را به صورت غیرحضوری از فروشندگان معتبر این محصول دریافت کنید.
طرز پخت گوشت اردک چگونه است؟
خوراک اردک یک خوراک اصیل ایرانی و مازندرانی است. این خوراک در گیلان و مازندران با روش‌های مختلف تهیه می‌شود. این حیوان پوست چربی دارد که در پخت غذا مصرف روغن را به حداقل می‌رساند. در این قسمت از مقاله دستور پخت این گوشت را شرح می‌دهیم.
مواد لازم برای تهیه اردک شکم‌پر
اردک: یک عدد
رب گوجه‌فرنگی: یک قاشق غذاخوری
انار دانه شده: سه قاشق غذاخوری
پیاز: یک عدد
رب نارنج: دو قاشق غذاخوری
گردوی خرد شده: دو قاشق غذاخوری
نمک، فلفل و زردچوبه: به میزان لازم
روغن: به میزان لازم
سبزی معطر و زعفران: به میزان دلخواه
روش تهیه و پخت گوشت اردک شکم‌پر
ابتدا گوشت را کاملا تمیز کرده و می‌شوییم. سپس به گوشت نمک زده و اجازه می‌دهیم تا کمی خشک شود. داخل شکم و پوست اردک را با فلفل، زردچوبه و زعفران مزه‌دار کرده و برای سه تا چهار ساعت به آن استراحت می‌دهیم.
اکنون پیازها را به شکل نگینی برش می‌دهیم و آن‌ها را داخل تابه مناسبی به همراه روغن تا طلایی شدن تفت می‌دهیم. کمی ادویه به پیاز افزوده و به تفت دادن ادامه می‌دهیم.
انار دانه شده را به همراه گردوی خرد شده و سبزی معطر به پیاز افزوده و تفت می‌دهیم. در این مرحله مواد برای پر کردن داخل گوشت آماده است. مواد آماده شده را داخل شکم اردک ریخته و با نخ و سوزن مخصوص آشپزی، آن را می‌بندیم.
داخل تابه با سایز مناسب، کمی روغن ریخته و دو سمت گوشت را کاملا تفت می‌دهیم.
داخل قابلمه رب نارنج و رب گوجه را تفت داده و سپس به رب‌ها آب جوشیده اضافه می‌کنیم. گوشت را داخل قابلمه گذاشته و به مدت دو تا سه ساعت می‌پزیم. خوراک آماده شده را داخل ظرف مناسب ریخته و در کنار برنج ایرانی سرو می‌کنیم.
نکات مهم پخت
- توجه داشته باشید که طعم‌دار کردن گوشت یکی از مهم‌ترین مراحل پخت آن است.
- اگر در حین پخت گوشت، آب داخل قابلمه تبخیر شد، به آن آب جوشیده شده اضافه کنید.
- در صورت در دسترس نبودن رب نارنج، می‌توانید از رب انار استفاده کنید.
- این خوراک برای شش نفر مناسب است.
دستور پخت باسترما پلو با گوشت اردک
باسترما پلو یکی از غذاهای خوشمزه اردبیل است که شباهت زیادی به ته‌چین دارد. این غذا از نظر طعم کاملا با ته‌چین متفاوت است. مواد باسترما پلو وسط برنج قرار گرفته و در هنگام سرو معلوم نمی‌شوند. در این پلوی خوشمزه، از گوشت اردک و در بعضی موارد از گوشت مرغ استفاده می‌شود.
مواد لازم برای تهیه باسترما
برنج: سه پیمانه
اردک: به میزان کافی
پیاز: سه عدد
گردوی پودر شده: یک لیوان
رب انار ترش: یک قاشق غذاخوری
رب ازگیل: یک قاشق غذاخوری
رب آلوچه: یک قاشق غذاخوری
آلو خورشتی: ۱۰ عدد
کره: ۱۵ گرم
دانه انار ترش: به مقدار لازم
روش تهیه باسترما
ابتدا گوشت را به خوبی می‌شوییم. تمام رب‌های گفته شده در دستور را با یکدیگر مخلوط کرده و به همراه نمک و فلفل سیاه به گوشت می‌مالیم. پیاز حلقه شده را روی گوشت گذاشته و برای چند ساعت استراحت می‌دهیم تا بوی گوشت اردک از بین برود.
داخل قابلمه نسبتا بزرگی آب می‌ریزیم تا به جوش بیاید. پیاز را چند قاچ کرده و به همراه کره به گوشت اضافه می‌کنیم. اکنون کمی به آن زمان می‌دهیم تا گوشت به خوبی پخته شود. در حین پخت مرتبا از آب داخل قابلمه روی گوشت می‌ریزیم.
پیاز دیگر را رنده ریز کرده و داخل تابه تفت می‌دهیم تا آب آن کشیده شود. سپس گردو را به پیاز اضافه می‌کنیم. چند آلو را به همراه دانه‌های انار به مخلوط پیاز و گردو می‌افزاییم. به مخلوط حاصل لونگی گفته می‌شود. مواد را با گوشت مخلوط کرده و کنار می‌گذاریم.
برنج را از شب قبل با مقداری نمک خیس کرده و به صورت آبکش دم می‌کنیم. یک لایه از برنج را با کمی زعفران مخلوط کرده و گوشت پخته شده را نیز روی برنج قرار می‌دهیم. اکنون مابقی برنج را روی آن می‌ریزیم. در انتهای پخت کمی کره روی برنج ریخته و در دیس مورد نظر برمی‌گردانیم.
نکات مهم پخت
- می‌توانید از مرغ به جای اردک استفاده کنید.
- می‌توانید گوشت را با آبغوره و پیاز بپزید.
- برای افزایش سرعت پخت، از زودپز استفاده کنید.
- برای کف قابلمه از مواد ته‌چین استفاده کنید.
- می‌توانید تنها از رب انار استفاده کنید.