کنسرو حبوبات و سبزیجات

کنسرو حبوبات را می‌توان یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین کنسرو‌های موجود در بازار دانست. با توجه به محبوبیت مواد غذایی کنسروی و سهولت استفاده از آن‌ها در زندگی روزمره و آشپزی، مدتی است که کنسرو حبوبات در انواع مختلف در بازار رایج شده است. در این مقاله به مواردی مانند انواع کنسروهای حبوبات، نحوه استفاده و نگهداری، فواید و مضرات، نحوه تولید و هرآنچه باید در مورد کنسرو حبوبات بدانید خواهیم پرداخت.

انواع کنسرو حبوبات

ابتدا به صورت اجمالی به تعریف غذای کنسروی می‌پردازیم. به هر نوع غذایی که به روش صنعتی پخته و درون ظرف مخصوص خود به صورتی بسته ‌بندی شود که بدون نیاز به یخچال و فریزر، دارای ماندگاری طولانی ‌مدت باشد، غذای آماده کنسروی می‌گویند. این ماندگاری می‌تواند تا دو سال هم طول بکشد. بیشتر مواد غذایی از سبزیجات و میوه‌‌ها گرفته تا انواع خورشت‌ها و غذاهای گوناگون، به صورت کنسروی در دسترس هستند.

 کنسرو حبوبات انواع مختلف و بسیار زیادی دارد که به تنهایی یا به ‌صورت مخلوط در غذاهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این موارد می‌توان به کنسرو حبوبات آش و کنسرو حبوبات سالاد اشاره کرد. همچنین کنسرو حبوبات تفکیک شده مانند کنسرو لوبیا چیتی، کنسرو نخود سبز، کنسرو نخود آبگوشتی و کنسرو عدس نیز در دسترس مصرف‌کنندگان قرار گرفته است.

کنسرو حبوبات آش

 وجود حبوباتی سرشار از مواد مغذی مانند نخود، لوبیا و عدس در آش، آن را به یکی از کامل‌ترین غذاهای ایرانی تبدیل کرده است. یکی از محبوب‌ترین، جدیدترین و کاربردی‌ترین کنسروهای حبوبات موجود در بازار، کنسرو حبوبات آش است. این کنسرو تشکیل‌ شده از عدس، نخود، لوبیا، کشک، رشته و مقداری روغن است. با استفاده از کنسرو حبوبات آش، می‌توان در مدت ‌زمان بسیار کم این غذای خوشمزه را تهیه کرد.

کنسرو حبوبات سالاد

کنسرو حبوبات سالاد یکی از سالم‌ترین و کم‌کالری‌ترین کنسروهای موجود در بازار است. این کنسرو شامل لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، لوبیا سبز و نخود است. با توجه به این‌که سالاد حبوبات، یکی از محبوب‌ترین و سالم‌ترین سالادهای موجود است، کنسرو حبوبات می‌تواند در تهیه سالاد‌های متنوع، سریع، مغذی و خوشمزه بسیار کارآمد باشد. همچنین کنسرو حبوبات سالاد دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است. در هر ۱۴۰ گرم از این کنسرو، ۱۵۴ کیلوکالری، ۱٫۹۶ گرم چربی و  ۰٫۹۸ گرم قند موجود است. ضمنا این کنسرو فاقد اسیدهای چرب ‌ترانس است.

استفاده از کنسرو حبوبات

امروزه مصرف غذاهای کنسروی به‌ خصوص انواع خوراک‌ها، خورشت‌‌ها و حتی برنج‌های کنسروی بسیار زیاد شده است. ساعات کاری‌ طولانی و شلوغی زندگی، باعث شده است افراد زمان کمتری برای آشپزی داشته باشند و این موضوع از دلایل اصلی استقبال از غذاهای کنسروی است.

با استفاده از کنسروها به خصوص کنسرو حبوبات که دارای خواص بیشتر و مضرات کمتری نسبت ‌به سایر کنسرو‌‌های موجود در بازار است، می‌توان مشکل تهیه غذا و آشپزی را تا حد زیادی برطرف کرد.

تولید کنسرو حبوبات

فرآیند تولید کنسرو می‌‌تواند با توجه به محصول مورد نظر متفاوت باشد. اما این فرآیند در حالت کلی دارای سه مرحله پردازش، مهر و موم و گرم کردن است که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم. برای تولید کنسرو حبوبات، پس‌ از تهیه کردن مواد اولیه، آن‌ها را شسته و طی مدت زمان و حرارت مشخصی نیم‌پز می‌کنند.

در مرحله بعد این‌ ترکیبات به‌ صورت داغ و با حرارت بالا داخل قوطی‌های فلزی یا آلومینیومی ‌مخصوص کنسرو ریخته ‌شده و بلافاصله درب آن‌ها بسته می‌شود. سپس ظروف کنسرو را داخل دستگاه مخصوصی بنام اتوکلاو گذاشته و محتویات آن را به‌ صورت کامل بخارپز می‌کنند. در این حالت دما و فشار داخل ظروف بالا رفته و همین افزایش دما موجب از بین رفتن میکروب‌ها و استریل شدن مواد غذایی می‌شود.

پس‌ از این مرحله ظروف را بلافاصله تا دمای تعیین ‌شده‌ای سرد می‌کنند. درنتیجه حرارتی که فشار درون ظرف را بالا برده است، محتویات درون کنسرو وکیوم می‌شوند. پس از مراحل ذکر شده، میکروب‌های موجود در ماده غذایی از بین‌ رفته و مدت ‌زمان نگهداری محصول افزایش پیدا می‌کند. شرایط زنده ماندن میکروب در شرایط کنسروی غیرممکن است. به‌ همین دلیل کنسروها احتیاجی به مواد نگهدارنده ندارند.

چه حبوباتی را می‌توان کنسرو کرد؟

در حالت کلی محدودیتی برای کنسرو کردن حبوبات وجود ندارد. در نتیجه همه حبوبات مانند انواع لوبیاها، نخود، عدس و... را می‌توان بدون از بین رفتن مواد مغذی و پروتئینی آن‌ها کنسرو کرد. همچنین در برخی از موارد می‌توان این کنسروها را با روش هایی ساده در منزل تهیه کرد.

آیا با کنسرو کردن حبوبات خواص آن‌ها از بین می‌رود؟

بسیاری از افراد کنسرو حبوبات را نسبت ‌به غذاها و حبوبات تازه، حاوی مواد مغذی کمتری دانسته و آن را مضر تلقی می‌کنند. اما باید بگوییم کنسرو کردن، بیشتر مواد مفید غذا را حفظ می‌کند. به عبارت دیگر کیفیت کنسرو حبوبات نیز تا حد زیادی مشابه غذاهای غیرکنسروی بوده و مواد مغذی همچون پروتئین، کربوهیدرات و چربی را به همان میزان داراست، چراکه این مواد مغذی تحت فرآیند کنسرو شدن قرار نمی‌گیرند.

در نتیجه کنسرو حبوبات از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد مغذی بسیار بالایی برخوردار است. به‌ همین ‌ترتیب مطالعات نشان می‌دهد که پس‌ از طی فرآیند کنسرو شدن، سطح بالای مواد مفید و پرخاصیت مواد غذایی حفظ شده و بدون آسیب باقی می‌مانند. برخی از محققان غذاهای کنسروشده را بخشی از رژیم غذایی سالم می‌دانند.

با این‌ حال از آنجا که کنسرو کردن گرمای زیادی احتیاج دارد، ویتامین‌های محلول در آب می‌توانند تا حدی در این فرایند آسیب ببیند. ویتامین‌های محلول در آب به‌ طورکلی به هوا و گرما حساس هستند. بنابراین می‌توان آن‌ها را طی فرآوری طبیعی پخته و با استفاده از روش‌های ذخیره‌سازی، در خانه استفاده کرد.

با وجود اینکه کنسروسازی ممکن است به بخشی از ویتامین‌های موجود در مواد غذایی آسیب برساند، در عین حال می‌تواند مقدار‌ترکیبات سالم را در بعضی از مواد غذایی افزایش بدهد. به‌ عنوان مثال گوجه‌ فرنگی و ذرت هنگام گرم شدن، آنتی ‌اکسیدان بیشتری آزاد می‌کنند. این ماده مغذی نقش مهمی ‌در عملکرد سیستم ایمنی ما دارد. آنتی اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزاد موجود در بدن را که سرطان‌زا محسوب می‌شوند، از بین می‌برند.

فواید کنسرو حبوبات

حبوبات یکی از مواد غذایی است که در گذشته بی‌اهمیت و بی‌خاصیت شمرده می‌شده و به دلیل ارزان بودن مورد توجه افراد قرار نمی‌گرفته‌ است. به‌ مرور زمان محققان مواد غذایی دریافتند که حبوبات نه ‌تنها بی‌خاصیت نیستند، بلکه سرشار از فواید مختلف بوده و به‌ عنوان یکی از نیازهای ضروری برای بدن به حساب می‌آیند.

حبوبات یکی از بهترین منابع غذایی پروتئین محسوب می‌شوند. این مواد غذایی در عین ارزان بودن، همچون پروتئین‌های حیوانی، ارزش غذایی بالایی دارند. همچنین مقدار روغن بدون ‌ترانس در کنسرو حبوبات، نزدیک به صفر است.
یکی از مهم‌ترین فواید استفاده از کنسروها، در دسترس بودن آن‌ها در هر زمان و مکانی است. از جمله مهم‌ترین فواید استفاده از کنسروهای حبوبات، حل شدن مشکل نگهداری طولانی‌ مدت مواد غذایی است. همچنین با استفاده از کنسرو حبوبات، از تماس بیشتر مواد غذایی با اکسیژن هوا و در نتیجه در معرض فساد قرار گرفتن آن‌ها جلوگیری می‌کنیم. این موضوع باعث می‌شود مواد غذایی کنسروی در معرض تغییرات کم‌تری نسبت ‌به سایر مواد غذایی قرار بگیرند.

مضرات کنسرو حبوبات

 یکی از مهم‌ترین نکاتی که در رابطه با استفاده از کنسرو حبوبات مطرح است، مواد افزودنی موجود در آن‌هاست. با وجود این‌که کنسرو حبوبات به مواد نگهدارنده نیازی ندارد، اما این محصول دارای افزودنی‌هایی مانند نمک، ادویه‌جات، اسانس، مواد رنگی طبیعی یا مصنوعی، استحکام دهنده‌ها و غیره است.

این افزودنی‌ها به شش دسته اصلی نگه‌دارنده‌‌ها، افزودنی‌‌های مغذی، طعم‌دهنده‌‌ها، رنگ‌ها، قوام‌دهنده‌‌ها، بافت‌دهنده‌‌ها و افزودنی‌‌های متفرقه تقسیم‌بندی می‌شوند. این مواد قبل از هر چیز باید بی‌خطر و موثر باشند. همچنین لازم است تعامل آن‌ها با سایر مواد غذایی بررسی شده و میزان دوز مناسب استفاده از آن‌ها در کنسرو مشخص باشد.

افزودنی های موجود در کنسرو ها غالبا از موارد زیر هستند:

نشاسته: قوام مواد غذایی، گاهی حفظ طعم و مزه

شكر: ایجاد طعم، مزه، گاهی بهبود رنگ،‌ تردی محصول

كلرور سدیم: چاشنی، ایجاد طعم، كاهش‌دهنده‌ ترشی، افزایش شیرینی

اسیدهای خوراكی، اسید لاكتیک، اسید استیك، اسید مالیك، اسید سیتریك و گاهی اسید فسفریک: نگهدارنده‌های شیمیایی مورد نیاز

 این مسئله عاملی است که باعث می‌شود مصرف زیاد کنسروها توصیه نشود. اگرچه میزان سدیم موجود در کنسرو حبوبات استاندارد و تعریف ‌شده است، اما برای مبتلایان به فشار خون و بیماران قلبی عروقی و کلیوی مفید نبوده و محدودیت مصرف دارد. در نتیجه اگر مصرف نمک برای شما نگران‌کننده است، غذاهای کنسروی دارای گزینه کم سدیم یا بدون نمک را برای مصرف انتخاب کنید. همچنین مصرف بیش ‌از حد کنسرو حبوبات برای کودکان و زنان باردار نیز توصیه نمی‌شود.

مسمومیت با سم بوتولیسم

از طرفی برخی از محققان به این نتیجه رسیده‌اند که غذاهای کنسروی در موارد خاص و نادر،
 ممکن است حاوی برخی باکتری‌های کشنده باشند. یکی از این موارد مسمومیت با بوتولیسم نام دارد که به علت وجود نوعی باکتری در این محصول غذایی است.

 این باکتری ‌ها فقط در شرایطی که فاقد اکسیژن باشد امکان رشد خواهند داشت.

برخی از منابع غذایی خاص، مانند کنسروهایی که پردازش و فرآوری مناسبی نداشته‌اند، می‌توانند محیط مناسبی برای رشد این نوع باکتری‌ها تلقی شوند. به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، حدود سه تا پنج درصد از مبتلایان به مسمومیت بوتولیسم، جان خود را از دست می‌دهند. در بیشتر موارد با اقدامات پیشگیرانه می‌توان خطر بوتولیسم را کاهش داد. مهم‌ترین و راحت‌ترین کار این است که هنگام خرید، کنسروهای باز شده یا دارای برآمدگی را انتخاب نکنیم.

نحوه استفاده از کنسرو حبوبات

در این قسمت نکات مهم در تهیه و مصرف کنسرو حبوبات را مطرح می‌کنیم. برخی افراد بر این باورند که کافیست تنها تعدادی از کنسروها مانند کنسرو تن ماهی را جوشاند و کنسروهایی مانند لوبیا چیتی، نخود، ذرت، نخودفرنگی، خورشت‌های آماده و غیره را می‌توان بدون جوشاندن استفاده کرد.

دانستن این موضوع الزامی است که چنانچه در فرآیند کنسروسازی، کنسرو به میزان کافی حرارت نبیند، باکتری‌های موجود در ماده غذایی از بین نرفته و در شرایط بی ‌هوازی، سمی ‌مهلک تولید می‌کند. بنابراین قبل ‌از باز کردن بسته‌بندی کنسرو حبوبات، آن را به مدت ۲۰ دقیقه در آب بجوشانید.

توجه داشته باشید که آب جوش باید سطح کنسرو را بپوشاند. ظروف آلومینیمی‌کنسرو حبوبات، به نفوذ آب مقاوم هستند. پس نگران نفوذ رطوبت به داخل ماده غذایی نباشید. همچنین توجه داشته باشید که از قرار دادن کنسرو حبوبات بر روی حرارت مستقیم اجتناب کنید، زیرا این امر موجب ‌ترکیدگی کنسرو می‌شود.

نگهداری از کنسرو حبوبات

محل نگهداری کنسرو حبوبات نباید بسیار گرم یا بسیار سرد باشد. همچنین در هنگام خرید، بررسی کنید که قوطی کنسرو دچار بادکردگی یا فرورفتگی نباشد.

تولید و ذخیره مواد غذایی به‌ صورت قوطی‌های کنسروی، به دلیل دارا بودن قیمت مناسب و همچنین امکان نگهداری طولانی ‌مدت، بین افراد مختلف پرطرفدار است. با این‌ حال محدودیت‌هایی در زمینه کیفیت غذا در قوطی‌های کنسروی و نگهداری آن‌ها به وجود می‌آید.

توجه داشته باشید که برخی عوامل، طول عمر مواد غذایی کنسروی را محدود می‌کند. به عنوان مثال امکان دارد درپوش‌های فلزی قوطی‌های شیشه‌ای دچار زنگ‌زدگی شوند. همچنین ممکن است مواد غذایی که دارای مقادیر زیادی اسید هستند، با ظرف فلزی واکنش نشان داده و تغییر کنند. ایجاد خوردگی بر روی کنسرو، ممکن است پس از مدتی موجب تغییر طعم، بافت و کاهش ارزش غذایی آن شود.

در خصوص دمای نگهداری این محصول غذایی باید در نظر داشته باشید که دمای ۱۰۰ درجه فارنهایت، برای غذاهای کنسروی مضر است. همچنین نور خورشید می‌تواند باعث تغییر رنگ و از بین رفتن مواد مغذی در کنسرو ‌ها شود. در نتیجه قوطی‌های کنسرو حبوبات باید در مکانی خشک و خنک و در دمای زیر ۸۵ درجه فارنهایت نگهداری شوند.

خرید کنسرو حبوبات

برای دریافت و خرید اینترنتی کنسرو حبوبات در تهران، می‌توانید محصول مرغوب و باکیفیت مورد نظر خود را به‌ صورت آنلاین و کاملاً تازه با استفاده از بازار آنلاین به‌روز رسان تهیه کنید. در به‌ روز رسان ضمن مشاهده کیفیت و قیمت کنسرو حبوبات، سفارش خود را به‌صورت غیرحضوری از فروشندگان معتبر این محصول دریافت خواهید کرد.

غذا با کنسرو حبوبات

 با توجه به پیشرفت فرآیند کنسروسازی، امروزه کنسروهایی با تنوع بسیار بالا و مواد غذایی گوناگون در دسترس بوده و در بازار موجود است. از جمله این کنسرو‌ها می‌توان به کنسرو حبوبات، کنسرو خوراک بادمجان، کنسرو خورشت قرمه ‌سبزی، کنسرو خورشت قیمه و غیره اشاره کرد.

به دلیل وجود حبوبات در اکثر غذاهای ایرانی، استفاده از کنسرو حبوبات در ایران بسیار رایج است. با استفاده از کنسرو‌های ذکر شده، می‌توان در مدت ‌زمان کم و به آسانی، غذای مورد نیاز خود را تهیه و میل کنید.

طرز تهیه نخود طلایی کنسروی

در این بخش از مقاله روشی ساده را برای تهیه کنسرو حبوبات خانگی مانند لوبیا و نخود توضیح خواهیم داد.

مواد لازم برای تهیه نخود طلایی کنسروی

نخود: 400 گرم

پیاز متوسط: سه عدد

روغن: 75 گرم

آرد سبوس گندم: یک قاشق غذاخوری

ادویه: به مقدار لازم

 

طرز تهیه:

نخود را از شب قبل خيس و قبل از استفاده آبکش مي‌كنيم. پیاز ها را ریز کرده و تا زمانی که طلایی شوند، آن‌ها را تفت می‌دهیم.
 در مرحله بعد نخودها را به پیازداغ اضافه کرده و تفت می‌دهیم. نمك، فلفل، زردچوبه و چهار ليوان آب را به مخلوط نخود و پیازداغ اضافه مي‌كنيم. نخود ها را با حرارت ملایم پخته و در انتها  آرد را در نصف استكان آب سرد حل و  به نخودها اضافه مي‌كنيم. بعد از چند دقیقه و جوشیدن مواد با هم، نخود طلایی کنسروی آماده است.

 

طرز تهیه لوبیا چیتی کنسروی

یکی از بهترین و محبوب‌ترین مواد غذایی حاوی پروتئین بالا، خوراک لوبیا چیتی است. در این قسمت روش تهیه این غذای فوق‌العاده را به شما معرفی می‌کنیم.

مواد لازم برای تهیه لوبیا چیتی کنسروی

لوبیا چیتی یا لوبیا قرمز: چهار لیوان

پیاز: دو عدد
گوجه فرنگی: دو عدد
رب گوجه فرنگی: دو قاشق غذاخوری
سیب زمینی: یک عدد
نمک و فلفل: به مقدار لازم
آب لیمو: به مقدار لازم

 

طرز تهیه:

لوبیا ها را از یک روز قبل در آب خیس داده و چند مرتبه آب آن را عوض می‌کنیم. پیاز ها را خرد کرده و تا طلایی شدن در روغن تفت می‌دهیم. حال نصف پیازداغ‌ها را کنار گذاشته و مابقی را به همراه گوجه فرنگی ریز شده تا زمانی که آب گوجه بخار شود، تفت می‌دهیم.

لوبیا ها را آبکشی کرده و به مخلوط گوجه سرخ شده و پیاز داغ اضافه می‌کنیم. سپس آن را برای چند دقیقه هم می‌زنیم. در مرحله بعد پنج لیوان آب اضافه کرده و در ظرف را به خوبی می‌بندیم. اکنون ظرف غذا را روی حرارت ملایم قرار می‌دهیم. زمان لازم برای  آماده شدن لوبیا، دو الی سه ساعت است.

در مرحله بعد سیب زمینی ها را سرخ کرده و پس از پخته شدن لوبیا، آن‌ها را با باقیمانده پیاز داغ و ادویه، به خوراک لوبیا اضافه می‌کنیم. یک ساعت دیگر برای جا افتادن خوراک لوبیا کنسروی زمان لازم است.

نکته: در صورتی که تمایل دارید خوراک لوبیای کنسروی شما غلیظ‌تر شود، می‌توانید یک قاشق غذاخوری آرد را در مقداری آب سرد حل کرده و در مرحله دوم پخت کنسرو لوبیا، به آن اضافه کنید. همچنین با توجه به نوع لوبیا، مدت زمان پخت می‌تواند بیشتر یا کمتر شود.