گل ارکیده از تیره‌ای بزرگ به نام ثعلبیان از راسته مارچوبه سانان است. این گیاه، گلدار تک لپه محسوب می‌شود و ریشه‌های هوازی دارد. ثعلبیان بزرگترین تیره گیاهان گلدار است و انواع گل‌های نامنظم و یا با ظاهری بسیار عجیب دارد. گل ارکیده در مناطق گرمسیر و مرطوب به خوبی رشد می‌کند. جنگل‌های استوایی بسیار برای رشد این گل مناسب هستند. این گل در کوهستان و یا بیابان‌های گرم و خشک، بدون مراقبت دائمی زنده نمی‌ماند. البته برخی گونه‌های ارکیده هستند که در برف نیز رشد می‌کنند. ارکیده وحشی در برخی نقاط جهان یافت می‌شود. در ایران کوه‌های باغرو میزبان این گل‌ها است. ارکیده وحشی دارای خواص دارویی و غذایی است. گل ارکیده به دلیل ظاهر خاصی که دارد از گل‌های ارزشمند محسوب می‌شود، اما نگهداری از آن کمی دشوار است در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا با انواع گل ارکیده و شرایط نگهداری آن‌ها آشنا شوید.
آبیاری گل ارکیده
اگر چه گل ارکیده معمولا در جنگل‌های پرباران گرمسیری به صورت وحشی رشد می‌کند اما نیازی به آبیاری زیادی ندارد. در واقع بیشترین آسیبی که به آن وارد می‌شود در نتیجه آبیاری بیش از حد آن است. قانون طلایی در نگهداری گل ارکیده این است که هنگام آبیاری از عدم تجمع آب در بخش ریشه مطمئن شوید. سه روش کلی برای آبیاری این گیاه توصیه می‌شود.
غوطه ور کردن گل ارکیده
اغلب ارکیده‌ها در ظروفی دو جداره نگهداری می‌شوند. معمولا ریشه‌ها در یک ظرف شفاف با محیطی مانند گلدان که دارای خاک و پوست چوب است زندگی می‌کنند. این ظرف شفاف دارای تعداد زیادی حفره زهکش است. سپس این ظرف درون یک گلدان دیگر قرار می‌گیرد. در این روش آبیاری گل ارکیده ظرف شفاف را با آب جوشیده و سرد شده یا آب تصفیه پر کنید. پس از گذشت 10-15 دقیقه ظرف شفاف را از گلدان خارج کنید و 5 دقیقه تا خروج تمام آب ریخته شده صبر کنید. آب باقی مانده در گلدان را نیز تخلیه کنید، سپس ظرف شفاف را به گلدان برگردانید. اگر این روش آبیاری را برای گل ارکیده خود انتخاب می‌کنید بسته به محل قرار گیری ارکیده و فصل، متوسط یک مرتبه در هفته آبیاری را تکرار کنید.
آبیاری گل ارکیده با یخ
می‌توانید چند قطعه یخ را در محیط ریشه، زیر برگ‌ها، قرار دهید. این روش به بهبود جذب و جلوگیری از پوسیدگی ریشه کمک می‌کند. دو مرتبه در هفته یک قطعه یخ کوچک را در محیط ریشه قرار دهید. توجه کنید که پس از گذشت زمان و آب شدن یخ برای اینکه از عدم وجود آب در گلدان مطمئن شوید آن را کج کنید و یا ظرف شفاف را خارج کنید.
آبیاری ساده گل ارکیده
اگر غوطه‌ور کردن و یخ برای شرایط گلدان شما مناسب نیستند می‌توانید به طور ساده گلدان خود را آبیاری کنید. اما برای این روش مطمئن شوید که گلدان به تعداد مناسب حفره‌ی زهکش دارد. بسته به فصل و محل قرار گیری گل ارکیده، هر هفته 4/1 لیوان آب تصفیه یا جوشیده شده در گلدان بریزید. دقت کنید که آب مستقیما روی محیط ریشه ریخته شود و باقی اجزاء گل مرطوب نشوند. اگر برگ یا گل‌ها مرطوب شدند به کمک یک حوله تمیز آن را خشک کنید در غیر این صورت شاهد پوسیدگی برگ‌ها خواهید بود.
آبیاری انواع ارکیده
ارکیده وندا
ارکیده وندا به مقداری زیادی آب احتیاج دارد. آن‌ها را مرطوب نگه دارید اما از آبیاری بیش از اندازه نیز خودداری کنید.
ارکیده فالانوپسیس
این نوع ارکیده نیازمند دوره‌های کوتاه خشکی بین دو وعده آبیاری می‌باشد.
ارکیده دندروبیوم
در طول فصل رشد، خاک ارکیده دندروبیوم باید دائما مرطوب باشد اما در باقی زمان‌ها یک دوره‌ی کوتاه خشکی بین دو آبیاری نیاز است.
ارکیده سیمبیدیوم
این نوع ارکیده نیاز به خاک همیشه مرطوب دارد اما توجه کنید که فقط رطوبت نیاز است و خیس بودن خاک برای گیاه خوشایند نیست.
نحوه تشخیص زمان آبیاری گل ارکیده
آبیاری در هر فصل، هر منطقه و هر بستر ریشه متفاوت است بنابراین بهتر است با راه‌های تشخیص کم‌آبی در گل ارکیده آشنا شوید. این گل به کمک رنگ ریشه‌ها اعلام تشنگی می‌کند.
- ریشه سبز ارکیده نشان دهنده دریافت آب به مقدار کافی است.
- ریشه مرطوب و قهوه‌ای رنگ نشان دهنده دریافت بیش از حد آب است.
- ریشه خاکستری یا سفید رنگ نشان تشنگی گل ارکیده است.
تشخیص تشنگی گل ارکیده از همان روش معمول که برای دیگر گل‌ها استفاده می‌شود نیز ممکن است. انگشت خود را درون بستر کشت فرو ببرید. در صورتی که بستر مرطوب است آبیاری را انجام ندهید. در صورت خشک بودن بستر با توجه به نوع ارکیده تصمیم بگیرید.
رطوبت در نگهداری گل ارکیده
رطوبت در نگهداری گل ارکیده بسیار حیاتی است. همانطور که گفتیم این گل متعلق به جنگل‌های استوایی است بنابراین وجود میزان کافی رطوبت بسیار کمک کننده است. روش ایده آل برای تامین رطوبت گل ارکیده مه‌پاشی منظم است. به کمک یک اسپری آب روزی یک تا دو مرتبه در روز روی ریشه‌ها و محیط اطراف گلدان اسپری آب انجام دهید. آب لوله‌کشی را مستقیما برای گیاه استفاده نکنید و حتما از آب تصفیه یا آب جوشیده و سرد شده استفاده کنید. لکه‌ها و پوسته‌های سفید رنگ روی برگ ارکیده نشان دهنده استفاده از آب نامناسب و دارای املاح بسیار است. وجود این لکه و پوسته‌ها از ورود رطوبت جلوگیری می‌کند. در صورت بروز این علائم باید غبار پاشی را تکرار کنید:
- توقف رشد گیاه
- ریزش جوانه‌های گل ارکیده
- قهوه‌ای شدن نوک برگ‌های ارکیده
- گل‌های بدشکل شده و پیچ‌خورده ارکیده
هر یک از این علائم نشان دهنده کمبود شدید رطوبت در محیط ارکیده‌ی شماست.
نور مناسب گل ارکیده
مانند اکثر گیاهان گلدار تامین نور کافی کلید شادابی گل ارکیده است. اما هم‌چنان وطن این گیاه را در نظر بگیرید. در جنگل‌ها نور به مقدار کافی به گیاه می‌رسد اما این نور از فیلتر برگ گیاهان مرتفع عبور کرده بنابراین نور مستقیم محسوب نمی‌شود. تحت هیچ شرایطی گل ارکیده را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید. آفتاب سوختگی در ارکیده‌ها به سرعت رخ می‌دهد، تنها چند ساعت نور مستقیم خورشید کافی است تا عمر گل ارکیده شما به سر برسد. یک مکان ایده آل برای نگهداری و پرورش گل ارکیده اتاقی است که در تمام طول روز دمای ثابت داشته و نور غیر مستقیم دریافت کند. نور غیر مستقیم نوری است که با عبور از شیشه یا یک سایه‌بان به گیاه برسد. برای اینکه از کافی بودن میزان نور دریافتی مطمئن شوید این آزمایش را انجام دهید
بیشتر بخوانید: چگونه از گیاهان در برابر گرما محافظت کنیم؟
تنظیم نور دریافتی گل ارکیده
در یک روز آفتابی گیاه خود را در مکان مورد نظر قرار دهید. یک کتاب یا دست خود را چند سانتی‌متر بالاتر از گلدان روی آن قرار دهید، طوری که روی گیاه سایه بیاندازید. حال کیفیت سایه را بررسی کنید:
-
- اگر سایه‌ی تشکیل شده روشن است، نور دریافتی برای گیاه کافی نیست.
- اگر سایه‌ی تشکیل شده خاکستری رنگ و ملایم است، نور دریافتی برای گیاه کافی است.
- اگر سایه‌ی تشکیل شده تاریک باشد، نور دریافتی برای گیاه بیش از حد نیاز است.
نحوه‌ی تکثیر گل ارکیده
برای تکثیر گل ارکیده از روش‌های مختلف استفاده می‌شود. کاشت بذر، کاشت پیاز گل ارکیده یا تقسیم ریزوم و قلمه زدن. راحت‌ترین روش که در اغلب انواع گل ارکیده به خوبی نتیجه می‌دهد تقسیم کردن ریزوم ارکیده است. یک چاقوی تیز باغبانی، بستر کشت برای گیاه جدید و محلول ضد قارچ آماده کنید. چاقوی باغبانی را کاملا ضد عفونی کنید، بخش مستقل و تکمیلی را از گیاه مادر جدا کنید. هر دو گیاه را با محلول ضدقارچ پاک کرده و در گلدان‌ها بکارید. گیاه جوان را در محیطی نسبتا کم‌نور قرار دهید و به طریقی که از پیش گفته شد از آن مراقبت کنید.
سوال‌های پرتکرار نگهداری گل ارکیده
مواردی در نگهداری ارکیده بسیار تکرار شده و برای دوست داران این گیاه سوال ایجاد می‌کند. انجام صحیح نکاتی که برای نگهداری ارکیده گفتیم از بروز این موارد جلوگیری می‌کند.
نگهداری گل ارکیده در گلدان شیشه‌ای
ارکیده بسیار به تجمع آب حساس است. در صورت نگهداری آن در گلدان شیشه‌ای آبیاری را کنترل کنید.
راز دوباره گل دادن ارکیده چیست؟
- موارد ذکر شده را به دقت اجرا کنید تا ارکیده‌ی شما شکوفا شود:
- از تامین نور کافی و غیر مستقیم گیاه مطمئن شوید.
- گیاه را در مسیر هوای گرم یا سردکننده‌های محیط قرار ندهید، همانطور که گفتیم ارکیده به نوسان دما حساس است.
- در فصل استراحت کوددهی را فراموش نکنید.
- نکات آبیاری و تامین رطوبت را به دقت مطالعه و اجرا کنید.
دلیل پژمرده شدن گل ارکیده چیست؟
- دلایل مختلفی برای پژمرده شدن گل ارکیده وجود دارد، اگر گیاه شما دچار مشکل شده موارد زیر را بررسی کنید:
- از وجود حفره‌های تهویه هوا مطمئن شوید.
- پژمردگی گاهی در اثر بی آبی رخ می‌دهد، گلدان ارکیده را شفاف تهیه کنید تا رنگ ریشه را مشاهده کنید.
- کوددهی و آبیاری گیاه را به طور منظم و صحیح انجام دهید.
کلام آخر
نگهداری گل ارکیده به دلیل نکات زیاد، دشوار به نظر می‌رسد. توضیحات کاملی که در این مطلب دادیم شما را با کاشت و پرورش گل ارکیده آشتی می‌دهد. درصورتیکه روش‌های دیگری برای نگهداری از این گل به خاطر دارید در بخش دیدگاه‌ها برای ما بنویسید.
