آغاز سال نو خورشیدی علی رغم آنکه فصل نشاط و سرزندگی طبیعت است، ولی با این وجود بسیاری از افراد در این فصل، احساس کسالت، بی‌حوصلگی و خواب آلودگی مفرط دارند. بسیاری از ما این تجربه را در دوران دانش‌آموزی و دانشجویی داشته‌ایم که کتاب و دفتر در این فصل، بیشتر حکم داروی خواب‌آور برایمان داشت. به همین دلیل، این نوشتار را به این موضوع اختصاص دادیم تا راهکارهایی را برای پیشگیری این مهم که برای برخی از افراد گاها به یک معضل بزرگ تبدیل می‌شود، بیان کنیم.
علت خواب آلودگی در فصل بهار چیست
باید به این نکته توجه داشت که احسال ضعف و بی‌حالی تنها مختص این فصل نیست و افراد زیادی هستند که این احساس را در دیگر فصل‌های سال تجربه می‌کنند. این امر ناشی از عوامل زیادی است. ولی اصلی‌ترین این عوامل می‌تواند افت فشار خون باشد که خود را به صورت تاری دید یا ضعف عضلانی نشان می‌دهد. افت فشار خون نیز خود دارای علت‌های زیادی است، مثلا می‌تواند مربوط به عوارض داروهای کنترل فشار خون و یا بر اثر دیابت باشد.
اکیدا توصیه می‌کنیم اگر در طول روز با بی‌حوصلگی دست به گریبانید، اول فشار خون خود را چک کنید. فشارخونتان باید عددی بین 60 تا 90 باشد. اگر عددی خارج از این حوزه باشد، به احتمال زیاد، کسالت و بی‌حالیتان ناشی از فشار خونتان است.
شایان ذکر است که تغذیه مناسب در حل این معضل بسیار موثر و مفید است. عدم مصرف صبحانه و مواد قندی به سادگی می‌تواند سبب افت فشار خون شود. به همین دلیل است که پیشنهاد می‌کنیم حتما شکلات یا تنقلات در طی این فصل همراه خود داشته باشید.
تغییرات آب و هوایی و زمانی خواب آلودگی بهاری
باید بدانید که دو نوع بهار داریم: نجومی و طبی. نوع نجومی همانی است که هرساله با آمدن آن، تشریفات و رسم‌های ویژه‌ای برگزار می‌کنیم. ولی نوع طبی بسته به شهر و منطقه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. به عنوان نمونه، شروع نوع طبی در شهری مانند تهران، اول اسفند است؛ حال آنکه در منطقه سردسیری مانند ارومیه، نیمه اول فروردین است. باید بدانید نوع طبی به علت تغییرات آب و هوایی در هر منطقه‌ای ثابت نیست و تغییر می‌کند.
در کنار همه این‌ها، با آغاز سال نو، تعطیلاتی بین 13 تا 15 روزه آغاز می‌شود که همین امر سبب برهم خوردن نظم ساعات خواب و عادات بدنمان می‌شود. به عبارتی دیگر، به علت این تعطیلات، بدنمان در مقابل بیداری در ساعات اولیه روز به شدت مبارزه می‌کند. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم از نهم یا دهم فروردین سعی کنید تا زمان خواب خود را تنظیم کرده تا بدنتان آهسته به این تغییرات عادت کند.
همان‌طور که همگی می‌دانید در این فصل شاهد جلو کشیدن ساعت رسمی به دلیل بهینه‌سازی در مصرف انرژی هستیم که این خود یکی دیگر از دلایل بی‌حالی در بهار است. این تغییر در بسیاری از موارد، باعث اختلال در ساعت ذهن و بدنمان می‌شود. به عبارتی دیگر در این فصل با کمبود 3600 ثانیه روبه‌رو خواهیم بود که تطبیق بدنمان با آن ممکن است کمی زمان‌بر باشد.
چگونه بر خواب آلودگی و بی‌حالی بهاری غلبه کنیم
- تغذیه مناسب: سعی کنید در این دوران، از خوردن غذاهای سنگین، چرب و پرحجم به شدت پرهیز کنید زیرا پس از مصرف چنین غذاهایی به علت جذب خون زیاد توسط دستگاه گوارش، عمل خون‌رسانی به مغز کاهش می‌یابد و همین امر سبب تشدید رخوت و کسالت بهاری تشدید می‌شود؛ به همین دلیل است که کارشناسان تعذیه شما را از مصرف غذاهای چرب و سنگین در این فصل به شدت نهی می‌کنند. مواد قندی و سبک بهترین تغذیه در این ایام است. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که از دیدگاه طب سنتی کرختی و بی‌حالی در این فصل به دلیل افزایش رطوبت در بافت‌های بدن و تغییر مزاج رخ می‌دهد. در حقیت، هر چه افزایش رطوبت در بافت‌های بدن بیشتر باشد، بیشتر احساس کرختی و سستی خواهید داشت.
بیشتر بخوانید: چگونه عادات غذایی سالم داشته باشیم
- خون دادن: بی‌شک تاکنون از اهمیت و فواید خون دادن مطالب زیادی شنیده‌اید. خون دادن یا حجامت کردن در این فصل، باعث کاهش چشمگیر غلظت خون و پاکسازی بدن می‌شود. تمامی این‌ها در نشاط شما در طی روز تاثیر شگرفی خواهد داشت.
- ورزش منظم: ورزش منظم و فعالیت بدنی مناسب در این فصل بهترین راهکار برای مبارزه با بی‌حوصلگی در بهار است. پیاده‌روی و ورزش منظم را حتما در دستور کار روزانه‌تان به ویژه در این فصل قرار دهید. به یاد داشته باشید بهترین زمان برای پیاده‌روی ساعات ابتدایی و انتهایی روز است. صبح زود و هنگام غروب آفتاب زمان‌های طلایی برای پیاده‌روی و بازگرداندن نشاط و سرزندگی به زندگی روزمرتان است.
- پرهیز از پرخوری: مصرف غذاهای سبک در این فصل علاوه بر تضمین سلامتی‌تان، در پیشگیری از خواب آلودگی در بهار نیز بسیار موثر است. یکی از بهترین غذاها در این فصل انواع سوپ‌ها و آش‌‌هایی است که با سبزیجات تازه تهیه می‌شود. به یاد داشته باشید آش جو یکی از بهترین پاک‌کننده‌های قوی بدن است. نان سبوس‌دار، شیر و عسل جزء بهترین خوراکی‌ها برای ایجاد نشاط و سرزندگی در طول روز است.
توصیه‌های تغذیه‌ای در بهار
سعی کنید در این فصل از غذاهای ملین مانند انواع سوپ‌ها و آش‌ها بیشتر استفاده کنید. غذاهای سبک و سبزیجات فراوان در ایجاد حس سرزندگی در این فصل کمک شایانی به شما خواهد کرد.
غذاهای گوشتی، کله پاچه، کنسروها، گوشت‌های فراوری شده، آجیل‌های شور بدترین انتخاب برای این فصل‌اند. به یاد داشته باشید برای تنظیم خواب در بهار سعی کنید تا جایی‌که می‌توانید مصرف گوشت قرمز را به حداقل برسانید.
فلفل سیاه، زنجبیل و ادویه‌جات چاشنی‌هایی‌اند که به هیچ‌وجه در این فصل پیشنهاد نمی‌شوند. سعی کنید در این فصل، رژیم تغذیه‌ای خود را به سوی مصرف غذاهای گیاهی بیشتر و غذاهای حیوانی کمتر سوق دهید.
شوربختانه به دلیل سبک زندگی مدرن امروزی که به افراد تحمیل شده، تغذیه افراد در فصل‌های مختلف سال کاملا یکسان است. در تمامی ایام سال، فست‌فودها بخش مهمی از تغذیه بیشتر افراد جامعه را به خود اختصاص داده‌‌اند. همین مساله از اصلی‌ترین علت خواب در بهار است. علاوه‌براین، به دلیل همین تغذیه نادرست شاهد انواع بیماری‌های عفونی و آلرژیک در این فصل هستیم.
چگونه با خواب آلودگی فصل بهار مبارزه کنید
به منظور رفع خستگی و خواب آلودگی در بهار تا جایی‌که برایتان امکان‌پذیر است باید خواب منظم و کافی شبانه داشته باشید. به خاطر بسپارید زیاد خوابیدن در این فصل، هیچ سودی غیر از کرختی و سستی بیشتر برایتان نخواهد داشت.
شستن دست و صورت با آب سرد بلافاصله پس از بیداری از خواب، ده تا پانزده دقیقه خواب نیم‌روزی، تحرک کافی بدنی و ورزش منظم، پیاده‌وری، دوش آب گرم پیش از رفتن به رختخواب در داشتن یک خواب منظم و عمیق بسیار کمک کننده است.
مصرف لبنیات و شیرینی، میوه و سبزیجات، چای و قهوه، غذاهای حاوی آهن زیاد، صبحانه کامل و سرشار از پروتئین و مصرف ناچیز غذاهای کم چرب از بهترین راهکارها برای درمان بی‌حوصلگی و خواب آلودگی بهار است.
شاید تعجب کنید ولی پرورش گل و گیاه و بودن در طبیعت در درمان این عارضه بسیار موثر است.
اکیدا توصیه می‌کنیم در صورت تشدید علایم این معضل و افت شدید کیفیت زندگی‌تان، حتما جهت بررسی اختلال افسردگی به یک روانپزشک مراجعه کنید.
درس خواندن و خواب آلودگی در بهار
جهت افزایش خون‌رسانی به مغز فعالیت‌های ورزشی بسیار کمک کننده‌اند؛ چرا که باعث بالارفتن ضربان قلب و در نتیجه بهبود کیفیت جریان خون در مغز می‌شوند. نرمش و حرکات کششی یوگا یکی از بهترین راهکارها برای مبارزه با رخوت و سستی است.
اکیدا توصیه می‌کنیم روز خود را با نرمش صبحگاهی و صبحانه کامل شروع کنید. سعی کنید موادی همچون خرما، عسل، شیر و آب جزء لاینفک صبحانه شما شوند؛ چرا که این مواد، قند طبیعی و مورد نیاز بدنتان را به سادگی تامین می‌کنند.
به یاد داشته باشید در این فصل رساندن انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی به ویژه آهن به بدن لازم و حیاتی است؛ زیرا کمبود آهن منجر به اختلال در خون‌سازی و در نتیجه منجر به مختل شدن فرایند اکسیژن‌رسانی به سلول‌های مغزی می‌شود. فرایندی که در نهایت سبب ناکارایی و ضعف شما خواهد شد.
توصیه مهمی که هنگام درس خواندن باید به آن توجه داشت آن است که از مطالعه در حالت خوابیده یا لمیده به شدت دوری کنید؛ زیرا این حالت‌ها باعث تشدید خواب بهار می‌شوند. استفاده از میز و صندلی بهترین شیوه مطالعه است.
10 دقیقه نرمش پس از هر دو ساعت مطالعه نه تنها باعث افزایش ضربان قلب و خون‌رسانی بهتر به سلول‌های مغزی می‌شود، بلکه شما را از شر رخوت و سستی ناشی از نشستن طولانی مدت رهایی می‌بخشد. این نرمش 10 دقیقه‌ای می‌تواند صرفا یک درجا زدن یا طناب زدن ساده باشد.
از بهترین راهکارهای جلوگیری از خواب آلودگی در هنگام مطالعه، تصویرسازی ذهنی است. سعی کنید با دنبال کردن متن، داستانی به صورت نمایش تصویری در ذهن خود ایجاد کنید. با این‌کار نه تنها مطالب در حافظه طولانی مدت شما بهتر نقش می‌بندند، با کرختکی حاصل از مطالعه نیز مبارزه کرده‌اید.
سعی کنید هنگام مطالعه در این فصل، نور محل مطالعه‌تان طبیعی ولی غیر مستقیم باشد. به یاد داشته باشید نور مصنوعی باعث می‌شود تا مغز شما به غلط تصور کند که شب است؛ بنابراین بیشتر احساس کرختی و سستی را تجربه خواهید کرد.
درصورتی‌که باید بلافاصله پس از صرف ناهار، مطالعه کنید باید غذای خود را به صورت نیمه بخورید و از مصرف غذاهای چرب و سنگین و البته پرحجم به شدت دوری کنید.
با امید به اینکه این نوشتار اطلاعات لازمی که در پی آن بودید، فراهم کرده باشد، بی‌صبرانه و مشتاقانه منتظر دیدگاه‌های شما در بخش کامنت‌ها هستیم.
