سیاه دانه یکی از پرکاربردترین و پرخاصیت‌ترین دانه‌های گیاهی در طب سنتی است که از دیرباز مورد استفاده‌ی اطبای طب سنتی قرار می‌گرفته است. در این مطلب از مجله به‌روز مارت قرار است که از فواید و مضرات سیاه دانه صحبت کنیم و ببینیم که این دانه‌ی پرخاصیت چرا و چگونه مورد مصرف قرار می‌گرفته و اکنون در چه مواردی می‌توان از فواید، خواص و کاربرد آن بهره‌مند شد.
خواص و مضرات سیاه دانه در طب سنتی
اگرچه مصرف سیاه دانه در طب سنتی ایرانی و اسلامی دارای سبقه‌ی طولانی است، اما ایرانیان و مسلمانان تنها کسانی نبودند که از این دانه‌ی گیاهی در جهت درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند. طبیبان چینی و هندی هم به اثرات و خواص درمانی سیاه دانه پی برده بودند و در درمان انواع بیماری‌ها از جمله ناراحتی‌های کلیوی، دستگاه گوارشی، سرطان‌ها به شکل خوراکی و در درمان بیماری‌های پوستی، جوش‌ها و زخم‌ها به صورت موضعی از آن سود می‌برده‌اند.
خواص سیاه دانه و مضرات آن
تجویز سیاه دانه هم به صورت خوراکی بوده است و هم به شکل ترکیب‌هایی شبیه به پماد. یعنی سیاه دانه هم به شکل مصرف دانه‌ی سیاه دانه کاربرد درمانی داشته و هم از ترکیب آن با مواد درمانی دیگر داروهای بینظیری تولید می‌شده است. خوشبختانه امروزه هم می‌توان از طب سنتی سود برد و این گیاه جادویی همچنان پرکاربرد است و به افراد سود می‌رساند.
سیاه دانه یک دانه‌ی شفابخش، طلایی و دارویی است که مثل یک شمشیر دو لبه است و باید در مصرف آن جانب احتیاط و خِرد را گرفت. خِرد حکم می‌کند همانطور که از مصرف خودسرانه‌ی داروهای شیمیایی پرهیز می‌کنیم، درمورد گیاهان دارویی و ترکیبات دارویی هم چنین رفتاری در پیش بگیریم. این پست در جهت معرفی خواص و مضرات سیاه دانه نوشته شده است، پس توصیه‌ی اکید این است که بدون صلاح‌دید متخصص دست به استفاده از این داروی جادویی و شفابخش نزنید.
خواص سیاه‌دانه در درمان دردها
یکی از مهم‌ترین فواید سیاه دانه مربوط می‌شود به خاصیت تسکین‌دهندگی و آرامش‌بخشی دردها. برای مثال نفخ شکمی که عده‌ی بسیاری از مردم با آن دست به گریبان هستند و به طور مستقیم با نوع تغذیه، سبک زندگی و انواع استرس‌هایی ارتباط دارد که ما امروزه تجربه می‌کنیم. خبر خوب این است که سیاه دانه توانایی تسکین این نوع درد را دارد و به خوبی این کار را انجام می‌دهد.
به همین جهت مخلوط پودر سیاه دانه و پودر دارچین و پاشیدن میزان خیلی کم از این مخلوط بر روی وعده‌های غذایی می‌تواند به التیام یافتن دردهای دستگاه گوارشی (معده و روده) کمک کند. لازم به ذکر است که این مخلوط را سرخود تهیه و ترکیب نکنید. کمی جلوتر قصد داریم به فواید و مضرات سیاه دانه بپردازیم و قطعا یکی از عوارض سیاه دانه مربوط می‌شود به مصرف بدون تجویز و سرخود این گیاه.
یک مخلوط معجزه‌آفرین دیگر هم در ارتباط با تسکین سردرد وجود دارد که پودر سیاه دانه و عسل به نسبت یک به چهار با یکدیگر ترکیب می‌شود و مصرف خوراکی آن در هنگام سردرد به کاهش درد و التیام یافتن کمک می‌کند.
فواید و مضرات سیاه دانه – خواص سیاه دانه برای پوست
- برخی از افرادی که در طب سنتی تعلیم دیده‌اند و همچنین درکتاب‌های مربوط به طب سنتی این اعتقاد وجود دارد که ترکیب تخم سیاه دانه و روغن کنجد همچون یک پماد گیاهی است که در جهت درمان و از بین بردن جوش‌های زیرپوستی بسیار موفق عمل می‌کند. طبق این توصیه‌ها این پماد به شکل یک ماسک موضعی بر روی پوست صورت قرار می‌گیرد و این کار به مدت دو هفته ادامه پیدا می‌کند. بعد از این مدت جوش‌های زیرپوستی آرام آرام محو می‌شوند.
- یکی از فواید روغن سیاه دانه هم اینطور بیان شده است که میزان خیلی کمی از آن (به اندازه‌ی نوک انگشتان) روی صورت به آرامی ماساژ داده می‌شود و این کار باعث باز شدن منافذ پوست صورت می‌شود. همانطور که پیشتر توصیه کردیم از ترکیب و مصرف سرخود این پماد و روغن پرهیز کنید تا دچار مضرات سیاه دانه برای پوست نشوید.
- افرادی که در حال کاهش وزن هستند یا بانوان پس از زایمان، این نگرانی را دارند که در این نواحی، رد و خطوط سلولیت باقی بماند، روغن سیاه دانه معجزه‌گری خود را نشان می‌دهد. این افراد با مصرف موضعی روغن سیاه دانه تحت نظر متخصص طب سنتی می‌توانند از بروز این واقعه پس از لاغری جلوگیری کنند. به علاوه طبع سیاه دانه گرم و خشک است و مصرف موضعی آن به همین روش در ناحیه‌ی شکمی باعث گرم شدن رحم و دستگاه ادراری می‌شود. به این شکل که گرمای مزاجی سیاه دانه از طریق پوست جذب این اندام‌ها می‌شود و تاثیر مثبت خود را می‌گذارد. پس یکی از فواید روغن سیاه دانه در بهبود یا کاهش خطوط سلولیت و استرچ مارک‌های ناشی از زایمان و کاهش وزن است.
فواید و مضرات سیاه دانه – مصارف سیاه دانه
- حتما افرادی را دیده‌اید که تا ماه‌ها پس از سرماخوردگی دائما در حال عطسه و سرفه هستند، در حالی که حال عمومی آنها بهبود یافته و توانایی کار کردن را پیدا کرده‌اند. سیاه دانه برای این افراد هم می‌تواند روی معجزه‌گر خود را نمایان کند. به این شکل که یک سیاه دانه‌ی بو داده را جوشانده و بعد با روغن زیتون مخلوط کنند. پس از این که مخلوط خنک شد، به مدت یک دقیقه روی پیشانی گذاشته شود. این مخلوط کمک می‌کند تا عطسه‌ها کمرنگ‌تر شوند. البته حتما توجه داشته باشید که این مرهم الزاما باید توسط متخصص طب سنتی به شما پیشنهاد شود و از مصرف سرخود سیاه دانه پرهیز کنید تا به عوارض ناشی از سو مصرف آن دچار نشوید.
- سیاه دانه به خانم‌های شیردهی که در اثر سردمزاجی شیر کمی برای نوزاد خود دارند، توصیه شده است و با مصرف به اندازه و زیر نظر متخصص طب سنتی به مرور طبع آنها متعادل می‌شود و همین عامل سبب افزایش شیر می‌شود.
- در این بخش می‌رسیم به ترکیب طلایی سیاه دانه و عسل برای کاهش درد و افزایش آستانه‌ی تحمل زنان بارداری که در انتهای دوران بارداری هستند و هر روز به زایمان و تولد فرزندشان نزدیک می‌شوند. این ترکیب دارویی شامل 25 گرم پودر سیاه دانه‌ی الک شده است که با 100 گرم عسل مخلوط و نهایتا کمی هم روغن به آن اضافه می‌شود. البته باید توجه کنید که مصرف خودسرانه‌ی این ترکیب طلایی، معجزه‌آسا و دارویی می‌تواند سبب‌ساز مرگ جنین و به خطر افتادن سلامت مادر شود.
خوردن سیاه دانه برای چه کسانی ممنوع است؟
- مصرف سیاه دانه به عنوان ادویه و طعم‌دهنده در پخت‌وپز موردی ندارد، اما هرگز سیاه دانه را نکوبید و در ظرف برای دفعات بعدی نگاه‌داری نکنید. سیاه دانه‌ی کوبیده شده خیلی سریع با هوا اکسید می‌شود، خواص خود را از دست می‌دهد و دارای مواد سمی هم می‌شود. اگر قصد دارید که از سیاه‌دانه‌ی کوبیده شده استفاده کنید، هر بار به همان میزان که احتیاج دارید، بکوبید و مورد استفاده قرار بدهید.
- یک نکتهی دیگر درمورد مصرف سیاه دانه این است که پیش از مصرف موضعی سیاه دانه، حتما مقدار کمی از آن را روی بخش کوچکی از پوست دست امتحان کنید تا در صورتی که به آن حساسیت دارید، خیلی زود متوجه شوید و از مصرف گسترده‌ی آن پرهیز کنید.
- به علاوه اگر در حال مصرف انواعی از داروهای انعقاد خون هستید، حتما پیش از مصرف سیاه دانه (و هر نوع ماده‌ی غذایی دیگر) از پزشک خود مشورت بگیرید.
فواید و مضرات سیاه دانه – لاغری با سیاه دانه
- مصرف سیاه دانه برای لاغری هم بسیار مفید و موثر شناخته شده است. سیاه دانه دارای ترکیبات چربی سوزی است که مصرف آن منجر به کاهش سایز و وزن خواهد شد. به علاوه با کاهش میل به مصرف برنج، پاستا، نان و… و همچنین ثبات بخشیدن به قند خون می‌تواند به شما در کاهش وزن و لاغری کمک قابل توجهی داشته باشد.
- البته سیاه دانه در افزایش متابولیسم هم بسیار کارآمد دیده شده و با مصرف خوراکی آن می‌توانید به مرور شاهد افزایش سوخت و ساز بدن و نتیجتا کاهش وزن و ساز خود باشید.
کلام آخر و خلاصه‌ی مقاله
در این پست درمورد فواید و مضرات سیاه دانه صحبت کردیم و اثرات این گنج سیاه و دارویی را بررسی کردیم. این دانه‌ی جادویی که از سالیان دراز در طب سنتی مورد توجه و استفاده بوده است، امروزه هم در موارد بسیاری توصیه و مصرف می‌شود. بخشی از این موارد شامل: لاغری، بارداری، بهبود پوست و از بین رفتن جوش‌ها و تسکین دردها است.
امیدواریم که این پست برای شما سودمند بوده باشد و در انتها از شما دعوت می‌کنیم تا در بخش کامنت‌ها ما را از نظرات ارزشمند خود مطلع کنید.
