ارده و شیره از جمله مواد مغذی بسیار مهمی است که در طب سنتی به مصرف آن تاکید بسیار شده است. براساس طب سنتی، این مواد برای سلامت عمومی و تقویت بدن بسیار مفیدند. در ادامه با خواص این مواد بیشتر آشنا می‌شوید.
ارده و شیره در طب سنتی
در طب سنتی ایرانی، برای ارده و شیره جایگاه خاصی در نظر گرفته شده است. در این مواد هیچ قند مصنوعی استفاده نشده و شیرینی آنها، کاملا طبیعی است.
طبع شیره و ارده، هر دو گرم است. به همین دلیل صفراوی مزاج‌ها باید در مصرف ارده و شیره جانب احتیاط را رعایت کنند زیرا درغیر این صورت، باعث شدن غلیط شدن صفرایشان شده و این مشکل، خود را در غالب جوش بدن و صورت نشان می‌دهد. راه درمان این مشکل، مصرف میوه‌های تازه با طبیعت سرد است. در صورت غلبه گرمی، مصرف عرق شاه تره و کاسنی، خاک شیر و تخم شربتی یا خیار به همراه کاهو نیز مفید است.
از خواص دارویی ارده و شیره که در طب سنتی اشاره شده این است که:
- هر دو تسکین دهنده دردهای رماتیسمی و امراض وریدی و شریانی هستند. به باور طب سنتی، هر دو این مواد غذایی، می‌توانند در بهبود کم خونی، آرتروز و تسکین دردهای استخوانی ناشی از روماتیسم مفید باشند.
- هر دو ماده، برای افراد لاغری که می‌خواهند چاق شوند، عالی است.
- ترکیب ارده و شیره برای افرادی که کار فکری انجام می‌دهند، بسیار عالی است زیرا موجب بهبود عملکرد مغز می‌شود.
- این ترکیب برای زنان باردار یا افرادی که فعالیت‌های سنگین بدنی دارند، می‌تواند یک ترکیب بسیار عالی باشد.
توصیه ما بر این است به جای انواع فست‌فودها، سوسیس و کالباس، شیره و ارده را در وعده غذایی خود بگنجانید. شایان ذکر است براساس طب سنتی، فست‌فودها موجب سردی بدن و تشدید بیماری‌ها می‌شوند.
خواص ارده کنجد در طب اسلامی
ارده نوعی غذای کاملی است که از کنجد کوبیده شده به دست می‌آید که معمولا آن را در وعده صبحانه مصرف می‌کنند. ارده، غذایی صد در صد طبیعی است که از کنجد نرم پوست گرفته و کوبیده شده‌ای که روغنش جدا نشده، به دست می‌آید.
طبع ارده گرم و تر (دموی) است. در ادامه به خواص درمانی ارده از نظر طب سنتی اشاره شده است:
- باز کردن عروق
- مفید برای کبد چرب
- مناسب برای ورزشکاران به ویژه سوداوی مزاج‌ها
- تقویت کننده نیروی جنسی در مردان
- مفید برای کاهش وزن در افراد با مزاج بلغمی (یا افرادی که غلبه بلغم در آنها چشم‌گیر است): افراد با مزاج بلغمی می‌توانند پیش از وعده غذایی خود، یک یا دو قاشق ارده میل کنند. این عمل موجب کم شدن اشتها در آنها و در نتیجه مصرف کالری کمتری می‌شود.
- نرم کننده توده‌های سخت داخلی و خارجی
از دیگر خواصی که در طب سنتی برای ارده آورده شده است:
- درمان سردی مزاج
- تقویت حافظه
- انرژی‌زا
- نرم کننده گلو
- ملین و مسهل
- مفید برای اختلالات کبد و کلیه
- مفید برای بیماری‌های رحم
- کاهش کلسترول
روش نگهداری از ارده کنجد
از نگهداری ارده در مکان گرم به شدت خودداری کنید زیرا باعث اکسید شدن چربی‌های مفید آن می‌شود. ارده را باید در جای خشک، خنک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کرد.
دلیل تاکید به خوردن شیره و ارده در طب سنتی
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم ارده و شیره در بهبود سلامتی قلب و عروق، تقویت قوای جنسی، پیشگیری ازکم خونی، بهبود عملکرد مغز و تقویت بافت استخوانی و عضلانی بسیار موثر است.
جالب است بدانید طب سنتی ترکیب ارده، شیره انگور و زعفران را برای رفع افسردگی، خشم و بی‌رمقی پیشنهاد می‌کند. متخصصان طب سنتی، این ترکیب را تا پایان دوره افسردگی پیشنهاد می‌کنند. البته توجه داشته باشید مصرف بالای 5 گرم زعفران در یک وعده غذایی باعث مرگ می‌شود.
البته به دلیل طبع گرم شیره و ارده، بهتر است پس از مصرف آن، از مواد غذایی مانند ماست، عرق کاسنی، پونه و یا هر غذا یا نوشیدنی دیگر با طبع سرد استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: انواع مزاج در طب سنتی
فواید و مضرات ارده و شیره در طب اسلامی
یکی از اشتباهات رایج در فضای پوپولیسم طب سنتی، توصیه به خوردن مداوم است. بنابراین برای دوری از این اشتباه باید گفت که مصرف ارده و شیره در تابستان چندان توصیه نمی‌شود.
به یاد داشته باشید با وجود تمامی فواید شیره و ارده، باید گاه به گاه و آن نیز به مقدار کم مصرف بشود. مصرف روزانه ارده در وعده صبحانه می‌تواند باعث بواسیر، پولیپ روده، کولیت و دل‌پیچه شود.
- از آنجا که تابستان فصل گرمی است، در این فصل باید در مصرف گرمی‌جات احتیاط کنید. طب سنتی پیشنهاد می‌کند که مصرف میوه‌ها و غذاهایی با طبع سرد مناسب روزهای گرم تابستان است و می‌تواند گرمی بدن را خنثی کند. مصرف زیاد ارده به ویژه در تابستان به خصوص برای افراد با طبع گرم، می‌تواند سبب به وجود آمدن ناراحتی‌های گوناگون کبدی بشود.
- دقت کنید مصرف ارده و شیره برای بیماران سرطانی مناسب نیست.
- از دیگر مضرات این دو ماده غذایی برای گرم مزاجان این است که می‌تواند در آنها باعث ایجاد تنش‌های عصبی بشود. یکی از بهترین مصلح‌های آن شربت سکنجبین و دیگر مواد غذایی با طبع سرد است.
- مصرف زیاد ارده و شیره می‌تواند سبب تشدید ناراحتی‌های پوستی بشود. مصلح آن آب دوغ خیار است. البته مطابق با پیشنهادهای طب سنتی بهتر است در این مورد، از ترکیب سدر، سرکه و روغن زیتون برای نجات پوست خود کمک بگیرید.
- اگر مبتلا به دیابت هستید، از مصرف این دو ماده، کاملا چشم پوشی کنید.
در یک کلام، شیره و انگور را مصرف کنید، ولی در جای خود، به اندازه و نه هر روز.
انواع شیره
- شیره انگور
- شیره خرما
- شیره سیب
- شیره ارده
- شیره انجیر
- شیره انگور
- شیره کشمش
- شیره سیب
- شیره چغندر
طرز تهیه شیره به روش سنتی
تهیه شیره به صورت سنتی، زمان‌بر و کمی دشوار است. برای نمونه در این مطلب، طرز تهیه شیره انگور به صورت سنتی را برایتان آورده‌ایم:
- ابتدا باید انگورها خوب شسته و دانه دانه شوند. سپس آنها را له می‌کنند تا آبشان گرفته بشود. برای این منظور می‌توان از گوشت‌کوب یا آب میوه‌گیری نیز استفاده کرد. البته در روش سنتی، انگورها را در کیسه‌ای تمیز می‌ریزند و با چکمه‌ای تمیز آنها را لگد می‌کنند.
- در مرحله دوم، آب انگور گرفته شده را از صافی رد می‌کنند تا تفاله‌هایش گرفته شود. برای این منظور از پارچه‌ای نخی و تمیزی استفاده می‌کنند.
- آب انگور خالص را در قابلمه‌ای ریخته و روی حرارت قرار می‌دهند. وقتی کناره‌های ظرف حباب ایجاد شد، درست قبل از به جوش آمدن انگور، کم کم خاک سفید را به آن اضافه می‌کنند و با کفگیر هم می‌زنند. کف‌های ایجاد شده روی آب انگور، باید مرتب برداشته شود.
- پس از جمع کردن کامل کف‌ها، زیر حرارت را خاموش می‌کنند و ظرف را به مدت 10 تا 12 ساعت، کنار می‌گذارند تا خاک سفید کاملا ته‌نشین شده و آب انگور صاف و زلال بشود.
- معمولا در این مدت روی آب انگور کفی به وجود می‌آید که باید برداشته شود. سپس به آرامی با ملاقه‌ای روی آب انگور را برمی‌دارند تا به خاک سفید ته‌نشین شده در ته ظرف برسند. در اینجا آب انگور را در کیسه‌ای نخی می‌ریزند و کیسه را درون ظرفی جداگانه قرار می‌دهند و روی آن را وسیله یا ظرفی سنگین می‌گذارند تا کاملا آبش گرفته شود. این آب خالص به دست آمده، به دیگر آب خالص انگور (در ظرف دیگر) اضافه می‌شود.
- سپس ظرف را روی شعله متوسط قرار می‌دهند تا شیره کاملا پخته و غلیظ شود. در مدت زمان پخت، دوباره روی انگور کف ایجاد می‌شود، این کف نیز باید برداشته بشود.
- پس از جوش آمدن، حرارت را کم کرده و به آن اجازه می‌دهند تا تحت حرارت ملایم بجوشد و به غلظت دلخواه برسد. در این مرحله چون شیره غلیظ می‌شود، ممکن است سر برود، پس به آرامی باید آن را هم زد.
- وقتی شیره به غلظت دلخواه رسید، آن را از روی حرارت برداشته و اجازه می‌دهند سرد شود. اکنون شیره انگور آماده است.
نسبت ترکیب ارده و شیره:
معمولا هنگام ترکیب، برای پرهیز از شیرینی بسیار، از مقدار کمتر شیره استفاده می‌کنند. مصرف آن در صبحانه بسیار مفید است و باعث می‌شود تا انرژی لازم در طول روز برایتان مهیا بشود.
ولی همانطور که در بالا گفتیم مصرف روزانه و مقدار زیاد آن به هیچ وجه پیشنهاد نمی‌شود.
با سپاس از همراهی شما، منتظر پیشنهادها و نظرات شما هستیم.
