تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا بعضی از گیاهان را در گلدان و برخی را در باغچه پرورش می‌دهیم؟ یا اینکه تفاوت خاک مناسب گیاهان خانگی با گیاهانی که در باغچه می‌کاریم چیست؟ در میان شرایط رشدی گیاهان، کمتر به تامین خاک مناسب گیاهان خانگی توجه می‌شود در صورتی که محیط کشت یکی از تاثیرگذارترین عوامل در رشد و سلامت گیاه است. در این مطلب به سراغ معرفی بهترین خاک برای گلدان می‌رویم و خواهیم آموخت که چگونه خاک گلدان درست کنیم.
خاک گیاهان آپارتمانی
خاک مناسب گیاهان خانگی که در گلدان کاشته می‌شوند با نام ترکیب گلدان نیز شناخته می‌شود چرا که از مواد مختلفی تشکیل شده است. خاک مناسب گیاهان خانگی که محیط مناسبی را برای رشد فراهم کند، طوری طراحی می‌شود که:
- متراکم نشده و ریشه‌ها را خفه نکند
- در خاک مناسب گیاهان خانگی آب و مواد مغذی باید به راحتی در جریان باشند
بهترین خاک برای گلدان، خاکی است که سبک بوده و توانایی نگهداری رطوبت را داشته باشد.
ترکیب خاک گلدان
اجزاء خاک گلدان معمولا ثابت هستند و برای تهیه خاک مناسب گیاهان خانگی، میزان مشارکت هر یک از آن‌ها با توجه به نیاز گیاه تغییر می‌کند. زمانی که یک گلدان تهیه می‌کنید برای تامین خاک مناسب گیاهان خانگی خود، باید نیازهای آن را بشناسید. سپس با توجه به نیاز آن، میزان ترکیبات زیر را تنظیم کنید.
مواد آلی در خاک مناسب گیاهان خانگی
درصد قابل توجهی از خاک مناسب گیاهان خانگی را مواد آلی گیاه یا حیوانی تشکیل می‌دهد. خزه پیت اسپاگنوم، پوسته‌ی برنج (شلتوک)، موادی که از جنگل‌ها استخراج شده و فرآوری می‌شوند مانند پوست درختان کهن، انواع کمپوست، گوانو (کود به دست آمده از فضولات خفاش)، بستر جوجه‌کشی، پوست نارگیل، پیت ماس از جمله مواد آلی هستند که بسیار به بهبود ساختمان خاک و تامین مواد غذایی کمک می‌کند.
مواد غیرآلی در خاک مناسب گیاهان خانگی
مواد غیرآلی در خاک مناسب گیاهان خانگی به وفور یافت می‌شوند. زیرا در محیط محدود گلدان هوادهی و زهکشی خاک بسیار مهم است. پرلیت، ورمی کولیت، پوکه معدنی، شن و ماسه از مواد غیر آلی هستند که با افزودن آن‌ها خاک گلدان سبک شده و ریشه‌ها راحت‌تر رشد می‌کنند.
مواد مغذی در خاک مناسب گیاهان خانگی
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های خاک باغچه با خاک گلدان میزان مواد غذایی است که در آن‌ها جریان دارد. محیط گلدان محدود است و اغلب به دلیل آبیاری بیش از حد توسط علاقه‌مندان به گیاهان آپارتمانی، موادغذایی به سرعت از خاک شسته می‌شوند. خاک مناسب گیاهان خانگی حاوی مواد مغذی از جمله کنجاله‌ی یونجه، استخوان و ماهی می‌باشد. البته برای تقویت خاک گلدان از کودهای شیمیایی نیز می‌توان کمک گرفت که برای مصارف خانگی خیلی توصیه نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: چگونه گیاهان آپارتمانی خود را آبیاری کنیم؟
افزودنی‌ها در خاک مناسب گیاهان خانگی
خاک مناسب گیاهان خانگی از نظر اسیدیته، جمعیت میکروارگانیسم‌ها و بهداشت نیز استانداردهایی را دنبال می‌کند. اسیدیته اغلب در طیف 6-7 تنظیم می‌شود و برای از بین بردن آفات احتمالی نیز از روش‌هایی مانند گرما دادن ضدعفونی می‌شود.
انواع خاک گلدان
درست مانند طبیعت، ما نیز برای تهیه‌ی خاک مناسب گیاهان خانگی باید به روش‌های مختلف عمل کنیم. هر گیاهی نیازهای متفاوت دارد. ساکولنت‌ها خاک متفاوت با سرخس‌ها را می‌پسندند. خاک مناسب کاکتوس خاکی است که زهکشی زیاد و بافت درشت داشته باشد، به طور کلی ساکولنت‌ها چنین خاک‌هایی را ترجیح می‌دهند. خاک مناسب گل‌های زینتی مانند بنفشه یا برخی سرخس‌ها خاکی با محتوای هوموس بالاست. هوموس را می‌توان با افزودن برگ یا هر بافت گیاهی پوسیده تامین کرد. خاک مناسب گیاهان خانگی در مواردی مانند ارکیده تنها بستری از خزه است.
چه نوع خاکی برای گیاهان آپارتمانی مناسب است؟
خاک مناسب گیاهان خانگی نسخه‌ی مشترکی ندارد. برای یافتن بهترین ترکیب باید خودتان دست به کار شوید. خاک‌های آماده اغلب عملکرد خوبی ارائه می‌دهند اما اگر قصد دارید خاک مناسب گیاهان خانگی را خودتان تهیه کنید، این ویژگی‌ها را در ارتباط با گیاه خود بررسی کنید.
بافت خاک
اگر در توضیحات گیاه ذکر شده که خاک سبک را ترجیح می‌دهد خاک مناسب گیاهان خانگی شما خاکی است که درصد موادغیر آلی بیشتر دارد.
رطوبت
اگر ریشه گیاه به تجمع آب حساس است خاک مناسب گیاهان خانگی شما باید حاوی درصد کمی مواد آلی باشد؛ از خاکی با ذرات درشت استفاده کنید. اگر گیاه رطوبت دوست بود، موادآلی را بیشتر کنید.
اسیدیته
اگر گیاه خاک قلیایی را ترجیح می‌دهد، خاک مناسب گیاهان خانگی شما باید حاوی کمی آهک باشد. در تنظیم اسیدیته باید بسیار با احتیاط عمل کرد.
عادت رشدی
اگر گیاهان شما گل زینتی هستند، خاک مناسب گیاهان خانگی شما کودهایی با محتوای فسفر بیشتر است و اگر گیاه برگ زینتی است کودهای نیتروژنه مناسب‌تر است.
ویژگی‌های خاک گلدان
شیوه رشد و میزان محصول گیاهان توسط دو گروه از عوامل کنترل می شود؛ عوامل ارثی گیاه و عوامل محیطی. یکی از عوامل بسیار موثر بر رشد، انتخاب خاک مناسب گیاهان خانگی است. بستر کشت لزوما خاک نیست و می‌تواند الیاف یا مواد آلی باشد که متناسب با نیاز گیاه تهیه شده است. بستر کشت یا خاک مناسب گیاهان خانگی دارای ویژگی‌های زیر است:
- تامین آب و هوا
- امکان حرکت آب در محیط کشت
- اسیدیته مناسب محیط کشت
- وجود ثبات در محیط کشت
- چگالی مناسب محیط کشت
- نسبت مناسب کربن یه نیتروژن
- ظرفیت تبادل کاتیونی استاندارد
روش‌های تهیه خاک گلدان
شما برای تهیه خاک مناسب گیاهان خانگی می‌توانید به فروشگاه کشاورزی مراجعه کنید و خاک آماده گلدان بخرید و یا خودتان دست به کار شده و ترکیب خاک گلدان مناسب گیاه خود را آماده کنید. در صورت خرید از فروشگاه با انواع خاک گلدان روبرو خواهید شد. برای اینکه بدانید کدام خاک برای گیاهان آپارتمانی شما مناسب‌تر است باید به ترکیبات روی بسته بندی توجه کنید.
خاک کاکتوس
طبیعتا اگر کاکتوس یا به طور کلی گیاهی از خانواده ساکولنت (گیاهان گوشتی) دارید این خاک مناسب گیاهان خانگی از نوع گوشتی است. این خاک ذرات درشت، مواد غذایی کم و بافتی سبک دارد. خاک کاکتوس آب را در خود ذخیره نمی‌کند و زهکشی خوبی دارد.
خاک گیاهان آپارتمانی
این بسته بندی‌ها معمولا علاوه بر ترکیباتی مانند مواد آلی، غیرآلی و مواد مغذی دارای خاک است. که مناسب برای طیف وسیعی از گیاهان آپارتمانی است. خاک مناسب گیاهان خانگی غیر حساس با چنین نام‌هایی بسته بندی می‌شوند.
بستر کشت گلدان
این نام گذاری اغلب نشان دهنده‌ی خاکی بسیار سبک است که درصد بیشتر آن را موادآلی تشکیل داده و سپس با موادغذایی غنی شده اند. این خاک مناسب گیاهان خانگی با نیازهای محیطی خاص بوده و برای کاشت بذر بسیار مناسب است. این بستر سرعت جوانه زنی بذر را بالا برده و به خوبی رطوبت را حفظ می‌کند. بستر کشت گلدان استریل شده و فاقد آفات و بیماری‌هاست.
خاک بنفشه آفریقایی
برخی بسته بندی‌ها نیز مشخص از گیاه خاصی نام می‌برند. خاک مناسب گیاهان خانگی گاهی بسیار پیچیده و حساس است. گیاهانی مانند بنفشه آفریقایی بسیار از محیط ریشه تاثیر می‌گیرند و در صورت تغییرات در نمک‌ها و اسیدیته به سرعت واکنش نشان می‌دهند بنابراین بهتر است خاک چنین گیاهانی را به صورت آماده خریداری کنید.
کلام اخر و خلاصه مقاله
تهیه خاک مناسب گیاهان خانگی پیچیده نیست. کافی است تاثیر هر فاکتور را بر ویژگی‌های خاک بدانید سپس با آگاهی از نیاز گیاه مواد بستر کشت را مخلوط کنید.
