یکی از حیاتی‌ترین عناصر سفره‌ی ایرانی برنج است. این ماده‌ی غذایی از سفره و وعده‌های اصلی غذای ما ایرانیان حذف ناشدنی است. احتمالا خرید برنج یکی از دغدغه‌های ذهنی کسانی است که به تازگی مستقل شده‌اند. به همین دلیل قرار است که در این راهنمای خرید برنج نکات ریز و درشتی درمورد این ماده‌ی غذایی مهم و چک لیستی را به شما ارائه بدهیم که در هنگام خرید به شما کمک کند. اگر تشخیص باکیفیت این ماده‌ی غذایی برای شما دغدغه‌ی مهمی است، تا انتهای این پست با ما همراه باشید تا برای شما از تکنیک‌های تشخیص آن صحبت کنیم.
انواع برنج
در قدم اول باید برنج را به دو دسته‌ی خارجی و ایرانی تقسیم کنیم. از جمله مزایای برنج خارجی نسبت به ایرانی این است که انواع خارجی تکنیک و ترفند خاصی لازم ندارد تا خوب و شیک از آب دربیایند. البته برنج ایرانی عطر و طعم دل‌انگیز و روح‌بخشی دارد، این در حالی است که برنج‌های خارجی ظاهری شیک‌تر و جذاب‌تر به پلوها و غذاها می‌دهند، بیشتر قد می‌کشند ولی طعم و عطر آنچنانی برای ارائه ندارند و از طرفی از لحاظ قیمت هم مقرون به صرفه‌تر هستند. در واقع نوع ایرانی به علت کیفیت، طعم دلنشین و معطر بودنش نسبت به برنج‌های خارجی به قیمت بالاتری هم به فروش می‌رسد.
البته برنج‌ها انواع مختلفی دارند و حتی کاربری‌های آنها با هم متفاوت است؛ مثلا برنج قرمز و قهوه‌ای به خاطر خواص خارق‌العاده‌ای که در بهبود برخی بیماری‌ها دارند، یا برنجی که مخصوص پخت سوشی است. در ادامه درمورد برخی از آنها صحبت می‌کنیم.
برنج‌های ایرانی
برنج‌های تولید داخل کشور به نام‌های تجاری مختلف و باکیفیت‌های متنوعی تولید و راهی بازار می‌شوند. به طور کلی با نام‌هایی مثل صدری، طارم، پرمحصول و گرد شناخته می‌شوند و هر یک از این چهار نام به دسته‌ها و زیرگروه‌های زیادی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دسته‌ها و زیرگروه‌ها را به مشخصه‌ای می‌شناسند، مثلا کبابی‌ها و رستوران‌ها از برنج صدری استفاده می‌کنند که به چهره‌ای زیباتر دم می‌کشد، اما عطر و مزه‌ی آنچنانی ندارد، البته با اضافه شدن روغن یا کره طعم خیلی خوبی پیدا می‌کند.
از سویی دیگر از نظر قد و شکل به سه دسته‌ی دانه بلند، دانه‌ی متوسط و دانه کوتاه تقسیم‌بندی می‌شوند. یک طبقه‌بندی دیگر هم وجود دارد که مربوط می‌شود به دو دسته‌ی برنج عطری و غیر عطری.
نکات مهم در هنگام خرید برنج
- یکی از مواردی که در ارتباط با خرید برنج ایرانی مطرح می‌شود، مربوط می‌شود به بحث کهنگی و نو بودن آن. منظور از برنج نو محصولی است که پس از گذراندن مراحل خشک شدن، الک شدن، گرفته شدن سنگ، گرفته شدن پوست و لایه و… به دست مشتری می‌رسد و مدت زمان زیادی از این مرحله نگذشته است.
تازگی محصول در این مرحله به معنای یک مزیت نیست. بلکه به این معنی است که احتمالا رطوبت بیشتری خواهد داشت و آشپزی با آن کمی برای افراد کم‌تجربه‌تر سخت خواهد بود. در حالی که برنجی که کمی کهنه‌تر باشد، یعنی رطوبت اضافه‌ی آن از بین رفته است و دم کردن آن به مراتب راحت‌تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه برنج کته
گرچه برنج نو عطر دلپذیر بیشتری خواهد داشت، اما برای خرید آن باید در همان فصول برداشت محصول اقدام کنید، ولی خرید برنج کهنه همیشه مقدور است. ناگفته نماند که کهنگی به معنای عدم‌کیفیت و ماندگی نیست و تنها به معنای از دست رفتن رطوبت اضافی است. به همین علت وزن اضافی به علت رطوبت را هم ندارد.
- برنج‌ها خانواده‌ی گسترده‌ای دارند و بنا به ذائقه و هدفی که فرد از مصرف آن دارد به دسته‌ها و شکل‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. انواع برنج در دنیا آنقدر زیاد است که از برنج قرمز، قهوه‌ای و سیاه گرفته تا برنج شفاف و ژاپنی و… را در بر می‌گیرد.
برنج دُم‌سیاه ایرانی به این علت که دارای پوشش یا شلتوک سیاه رنگی بوده و بعد از گرفته شدن این پوشش، انتهای سیاهی بر آن باقی می‌ماند به این اسم معروف شده است. این برنج و برنج صدری از جمله برنج‌های ایرانی هستند که عموما برای مهمانی‌ها و رستوران‌ها به کار می‌روند. به این علت که قد کشیده‌تر و ظاهر جذاب‌تری به پلو می‌دهند.
انواع برنج‌های خارجی
خانواده‌ی برنج‌ها آنقدر وسعت و گستردگی دارند که در سراسر جهان به اشکال و انواع مختلفی پراکنده شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. برنج نه تنها در ایران بلکه در کشورهای زیادی نخستین انتخاب برای غذا است. به همین دلیل از دورترین نقاط آسیا تا انتهای آمریکای جنوبی برنج نقشی اساسی دارد.
برنجی که مردم اسپانیا برای تهیه‌ی برخی غذاها استفاده می‌کنند، از نظر ظاهر با برنج مورد استفاده در کشوری مثل ژاپن کمی متفاوت است، اما در اغلب آنها، خواص و فواید تقریبا یکسان است، اما تفاوت در میزان خاصیت و فایده است.
مثلا برنج‌های کامل معمولا مفیدتر و غنی‌تر از برنج‌های سفید و پاکسازی شده هستند. گرچه همگی آنها (چه برنج‌های کامل و چه پوست‌کنده) دارای گروه ویتامین‌های B هستند که از ریزش مو جلوگیری می‌کنند، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی بوده که از تغییر شکل و سرطانی شدن سلول‌ها جلوگیری می‌کنند و کم و بیش دارای فیبر هم هستند. در این بخش از مطلب قرار است که با چند نوع از برنج‌های مشهور در دنیا آشنا شویم.
- برنج قهوه‌ای در واقع همان برنج سفید است، اما دو لایه‌ی ضخیم رویی‌اش از آن گرفته نشده است. به همین دلیل از برنج سفید پرفایده‌تر است و دلیل آن وجود همین دو لایه‌ی سبوسی است که از بیرون به رنگ قهوه‌ای دیده می‌شود و به همین نام شناخته شده. گفته می‌شود که هشتاد درصد از مغذی بودن برنج به علت پوشش و غلافی است که از جنس سبوس اطراف آن را گرفته است. به همین علت برنج قهوه‌ای چندین برابر نوع مفید است و مملو از مواد معدنی مهمی مثل پتاسیم، سلنیوم، منگنز، مس و روی، همچنین ویتامین‌های خانواده‌ی B، فولات، ویتامین E ، نیاسین و… است.
بیشتر بخوانید: برنج قهوه‌ای و خواص آن
-
- برنج قرمز از یک نوع گیاه به نام اُریزا پانک تاتا به عمل می‌آید و از کشورهای آفریقایی و جنوب آمریکا به دیگر نقاط دنیا سفر کرده است. کالری برنج قرمز چیزی حدود صفر در نظر گرفته می‌شود و همین عامل باعث شده که اخیرا طرفداران بسیاری پیدا کند و مصرف‌کنندگانش به خاطر این که سرشار از آهن، فیبر، کلسیم، آنتی‌اکسیدان، ویتامین B است و همچنین نقشی که در کنترل قند و فشار خون ایفا می‌کند، خاصیت تسهیل‌گری در دستگاه گوارش و البته تاثیرش در لاغری آن را در برنامه‌ی غذایی خود گنجانده‌اند.
- برنج سیاه را دقیقا به خاطر رنگ تیره‌ی آن نامگذاری کرده‌اند و به همین دلیل به نام برنج ارغوانی و بنفش هم شناخته می‌شود. این نوع بیشتر در کشورهای آسیایی مثل چین، هند، پاکستان، بنگلادش و… کشت می‌شود. پوسته‌ی تیره رنگ آن سرشار از آهن، فیبر و آنتی‌اکسیدان است به همین علت برای بهبود کم‌خونی، آسان شدن گوارش غذاها در دستگاه گوارش و تسهیل دفع، کمک به تقویت سیستم ایمنی و حفاظت از سلول‌های بدن و پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان‌ها مفید است و کاربرد دارد.
- برنج ژاپنی، که عموما برای تهیه‌ی غذاهای شرق آسیایی مثل سوشی مورد استفاده می‌گیرد، نوع خاصی با رنگ سفید، عریض و کوتاه قد است، کمی حالت شفاف و شیشهای برنج‌های شرق آسیایی را دارد، اما بعد از پخته شدن تغییر حالت می‌دهد و شکل چسبندهای پیدا می‌کند.
- برنجی که ما به نام جاسمین و تایلندی می‌شناسیم، نوعی از برنج سفید خارجی است که به دلیل حالت شیشهای خود به نام شفاف شناخته می‌شود. این برنج باید قبل از پخته شدن کاملا شسته شود و بعد از پخته شدن عطر و طعم زیادی از آن به محیط اطراف متصاعد می‌شود.
چک لیستی برای خرید برنج
در این بخش از مطلب قرار است تمام نکاتی که باید به آن توجه شود را ذکر کنیم تا بتوانید بهترین محصول را خریداری کنید.
- در قدم اول باید بدانید که به دنبال چه محصولی هستید. از برنج چه توقعی دارید و قرار است با چه کیفیتی آن را تهیه کنید. به همین دلیل یک دفترچه بردارید و انتظارات خود را بنویسید. توقع شما از برنج خاصیت آن است یا به دنبال قد کشیدن و جلوه‌ی آن در هنگام سرو شدنش هستید، طعم و عطر برای شما اولویت است یا قیمت در ازای کیفیت را به عنوان اولویت خود قرار می‌دهید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه برنج مجلسی
بعد از این که انتظارات خود را مشخص کردید، متوجه می‌شوید که قرار است برنج سبوس‌دار و پرخاصیتی مثل نوع قرمز یا قهوه‌ای را خریداری کنید، یا برنج باکیفیت ایرانی می‌خواهید و یا این که انواع خارجی توقعات شما را برآورده می‌کند.
- قدم دوم شامل تست کردن کیفیت برنج است. اگر از فروشگاه حضوری خرید می‌کنید، باید بتوانید برنج را از نظر کیفیت تست کنید و اگر از فروشگاه آنلاین خرید می‌کنید، باید فروشگاه را اعتبارسنجی کنید و همچنین باید بتوانید از پشتیبانی و راهنمایی آنلاین آنها سوال کنید و پاسخ مناسب خود را دریافت کنید.
از طرفی مزیت خرید آنلاین برنج این است که می‌توانید در چند دقیقه قیمت‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید، نظرات کاربرها و مشتریان را بخوانید و سپس بهترین محصول را انتخاب کنید. به علاوه می‌توانید ابتدا یک محصول را به میزان کم سفارش بدهید و در صورت رضایت‌بخش بودن به میزان بیشتری از آن بازار آنلاین سفارش بدهید.
برای تست کردن کیفیت درست مثل تشخیص کیفیت پارچه باید یک مشت کوچک به عنوان نمونه از کیسه‌ی آن بردارید. به مواردی که گفته می‌شود با دقت و حوصله توجه کنید:
- نمونه‌های برداشته شده از کیسه را به بینی خود نزدیک کنید و بوی آن را کاملا به مشام بکشید. عطر طبیعی باید به مشام شما برسد و هیچ بوی غیرطبیعی مثل نم‌کشیدگی، کم‌ترین اثری از ماندگی یا بوی نامطبوعی نباید شامه‌ی شما را بیازارد.
- به اندازه‌ی دانه‌ها دقت کنید. نباید از نظر قد و قامت زیاد با یکدیگر متفاوت باشند. شکل آنها نباید با یکدیگر تفاوت مشهودی داشته باشد.
- رنگ دانه‌ها به خوبی سر درونشان را بر ملا می‌کند. اگر اختلاف رنگی دانه‌ها با یکدیگر زیاد است، نشان از مخلوط شدن یا به اصطلاح قاطی بودن انواع برنج با یکدیگر است. یکدستی از نظر رنگ، بو و اندازه تا حد بسیاری به شما کمک می‌کند تا کیفیت را تشخیص بدهید.
- برای تشخیص برنج ایرانی اصل از نوع خارجی، سه عامل عطر، اندازه و رنگ همچنان صدق می‌کند. برنج ایرانی قد کوتاه‌تری نسبت به انواع خارجی دارد، بوی مست‌کننده و آشنای آن چیزی نیست که کسی بتواند آن را جایگزین کند. از طرفی رنگ سفید شیری و ظاهر غیرشفاف برنج ایرانی همیشه جلوه‌گری خواهد کرد. در نظر داشته باشید که اغلب برنج‌های خارجی یا از نظر قد، بو، رنگ یا هر سه با این نوع برنج متفاوت هستند. بنابراین به حواس خود اعتماد کنید و برنج را تست کنید.
- دانه‌های برنج را روی یک سطح شفاف و شیشه‌ی بریزید و در زیر نور آنها را از نظر شفافیت و همچنین یکدست بودن از همین نظر چک کنید. اغلب برنج‌های خارجی شفاف هستند. اگر دانه‌ها از نظر شفافیت با یکدیگر متفاوت بودند، این برنج مخلوط شده است.
- از سویی دیگر برنج را از نظر سفتی و محکم بودن تست کنید. برنج نباید هیچگونه نرمی و انعطافی داشته باشد. سفت‌تر بودن و پوک نبودن آن یک عامل برای مزیت و برتری محسوب می‌شود.
کلام آخر و خلاصه‌ی مقاله
در این پست راهنمای خرید برای برنج را به شما ارائه دادیم که بتوانید طبق یک چک لیست ویژگی‌های برنج مرغوب و باکیفیت را طبق آن چه که انتظار دارید، خریداری کنید.
امیدواریم که از این پست اطلاعات کافی و کاملی را به دست آورده باشید. در پایان از شما ممنونیم که نظرات خود را با ما در میان می‌گذارید.
