پرورش بن سای تلفیقی از باغبانی و هنر زیبایی شناسی است. این هنر از تکنیک های باغبانی آسیایی بوده و از امپراطوری چین آغاز شده است. درخت بن سای، یک درخت، نهال یا نهالی طبیعی است که با کاشت در ظرف و مراقبت های ویژه مانند هرس اندام هوایی، هرس شاخه و سایر فنون، کوچک شده یا پاکوتاه شده است. بن سای در کلمه، معنای کاشته شده در ظرف را دارد. در گذشته چینی ها علاقه مند به منظره سازی در ابعاد کوچک بودند. به تدریج، 700 سال پیش این هنر به ژاپن منتقل شد و پرروش درختان منفرد در ابعاد کوچک؛ یا همان بن سای ها آغاز شد.
انتخاب بن سای
مانند هر گیاه دیگری که برای پرورش تهیه می‌کنید، برای خرید این گیاه نیز، باید به تناسب آن با محیط مورد نظر فکر کنید. به عنوان مثال، یک گیاه آپارتمانی مانند پتوس، به سختی در محیط هایی با فضای باز زنده می‌ماند. از مهم ترین خصوصیات درخت بن سای، که هنگام خرید باید به آن توجه کرد شرایط دمایی مورد نیاز آن است. یک تصور رایج در مورد درختان بن سای این است که باید آنها را در خانه نگهداری کرد؛ البته ابعاد این درختان سبب جا افتادن چنین تفکری شده است اما فراموش نکنید که بن سای ها همان درختانی هستند که در طبیعت رشد می‌کنند. به همین دلیل بیشتر آنها را باید در فضای باز قرار داد، جایی که دقیقاً مانند درختان عادی در معرض چهار فصل طبیعی قرار بگیرند.
کدام بن سای برای داخل خانه بهتر است؟
فقط گیاهان گرمسیری و نیمه گرمسیری می‌توانند در خانه هایی که دما در طول سال بالا و پایدار است زنده بمانند. تعدادی درخت وجود دارد که می‌توانید در محیط داخلی آنها را پرورش دهید، اما رایج ترین و آسان ترین آن ها برای نگهداری در خانه، بن سای فیکوس است. فیکوس در برابر رطوبت کم مقاوم است و به همین دلیل تامین شرایط مورد نیاز آن برای مبتدیان پرورش این گیاه راحت تر خواهد بود. از دیگر بن سای های داخل خانه که محبوب هستند می‌توان به کراسولا، کارمونا، شفلرا و ساگرسیا اشاره کرد.
پرورش درخت سردسیر در خانه!
آیا می‌دانید چرا نمی‌توان درختان بومی مناطق سردسیر را در خانه به شکل گیاه بنسای پرورش داد؟ همانطور که گفته شد، درختان مناطق معتدل در زمستان به یک دوره خواب نیاز دارند. در این دوره از خواب، چرخه رشد سالانه به پایان می‌رسد و درخت خود را برای چرخه بعدی آماده می‌کند. این چرخه دوباره در اوایل بهار آغاز می‌شود و هنگامی که درجه حرارت و شدت نور طی چند هفته به تدریج کاهش می‌یابد، درخت به خواب می‌رود. زمانی که یک درخت سردسیر را در خانه به صورت بن سای پرورش می‌دهید، امکان قرار گرفتن در چرخه‌ی طبیعت را از او می‌گیرید.
روش تشخیص نوع بن سای
بن سای ها مانند هر محصول دیگری در بازار دارای انواع تقلبی و اصل هستند. هنگام خرید بن سای می‌توانید به چند نکته برای تشخیص نوع آن توجه کنید:
- پوست درخت را لمس کنید؛ باید پوستی بسیار خشن مانند درختانی که در جنگل می‌بینید داشته باشد.
- یک بن سای با پوست صاف نشان دهنده یک نهال جوان بوده و امکان از بین رفتن آن زیاد است.
- به دنبال لکه های قرمز و قهوه ای بر روی تنه درخت باشید.
- برگ ها را لمس کنید؛ باید صاف و چرمی باشند.
- از فروشنده بخواهید نشانه های هرس و زخم روی شاخه ها را به شما نشان دهد.
- روی محل زخم باید نشانه های رشد را ببینید.
- توجه کنید که سطح داخلی گلدان به هیچ عنوان نباید لعاب داشته باشد.
نگهداری از بن سای
مراقبت از بن سای آپارتمانی با گیاهان معمولی متفاوت است. دلیل اصلی این امر آن است که درختان گرمسیری عادت به دریافت مقدار زیادی نور و رطوبت دارند، بن سای ها به دلیل اینکه در گلدان های کوچک کاشته می‌شوند ذخیره کافی برای مواد مغذی و آب ندارند.
نور
مشکل اصلی در نگهداری یک درخت گرمسیری در فضای بسته این است که شدت نور بسیار کمتر از فضای باز است. درختان اگر نور کافی دریافت نکنند بلافاصله نمی‌میرند، اما به مرور زمان رشد آن ها کند شده و به شدت ضعیف می‌شوند. به همین دلیل قرار دادن بن سای در یک مکان روشن و ترجیحاً در مقابل پنجره ای رو به جنوب برای دریافت نور مستقیم بسیار توصیه می‌شود. اگر پنجره های شما دریافت نور خوبی ندارند، گلدان خود را در معرض نور مصنوعی قرار دهید.
رطوبت
یکی از نکات مهم هنگام خریدن بن سای توجه به میزان رطوبت مورد نیاز آن است. اگر امکان تامین رطوبت کافی را برای گیاه ندارید بهتر است رقم دیگری برای پرورش انتخاب کنید. اغلب درختان برای رشد نیازمند رطوبت بالا هستند، طبیعتا در حالت پرورش به صورت بن سای نیز این نیاز را حفظ کرده اند. رطوبتی که مد نظر است بسیار بیشتر از سطح رطوبت عادی در یک محیط مسکونی است. شما می‌توانید با گذاشتن دستگاه های بخور، غبارپاشی و یا قرار دادن یک ظرف آب روی رادیاتور رطوبت محیط را بالا ببرید. بهتر است، همیشه یک محفظه‌ی تهویه هوا در نزدیکی گلدان قرار دهید.
آبیاری
معمولا هنگام خرید بن سای، به همراه گلدان راهنمایی برای مراقبت بهتر ارائه می‌شود. برای آبدهی به این راهنما توجه کنید اما حتما رطوبت خاک را پیش از آبیاری بررسی کنید تا بیش از حجم مورد نیاز آبدهی انجام ندهید. زمانی که 1 سانتی متر از سطح خاک خشک شد، آبیاری را انجام دهید. اصول آبیاری را مانند دیگر گیاهان آپارتمانی رعایت کنید. مطالعه ی خلاصه ای از این اصول، در آبیاری گیاهان آپارتمانی، می‌تواند کمک کننده باشد.
بیشتر بخوانید: آبیاری گیاهان آپارتمانی
کوددهی
نگهداری از بن سای ها تا حد زیادی بستگی به مراحل نگهداری اولیه‌ی آنها دارد. ایجاد تغییرات ناگهانی در سیستم نگهداری آنها و به خصوص در سیستم کوددهی می‌تواند به راحتی درخت شما را از بین ببرد. بنابر این بهتر است هنگام خرید، از پرورش دهنده‌ی آن برنامه دقیق را تحویل بگیرید.
دما
گونه های درختان گرمسیری در طول سال مشابه دمای استاندارد اتاق نشیمن شما به دمای نسبتاً بالایی نیاز دارند؛ بنابراین سعی کنید گلدان خود را در گرم‌ترین نقطه‌ی خانه خود قرار دهید. البته بن سای های نیمه گرمسیری می‌توانند تا حدودی درجه حرارت پایین تر را تحمل کنند.
کلام آخر و خلاصه ی مقاله
راهنمای خرید بن سای به طور خلاصه شما را در خرید درخت بن سای راهنمایی می‌کند. امید است که با دانستن نکات پیش و پس از خرید، بتوانید مناسب‌‌ترین گونه‌ی بن سای را انتخاب کنید و نسبت به خرید آن اقدام کنید.
