مقایسه‌ی انواع شیر – شیر گاو، شیر شتر و شیر بز

شیر گاو شناخته شده‌ترین انواع شیر است که به خاطر فواید و مواد مغذی‌اش مصرف و کاربرد بسیار زیادی دارد. اما به جز گاو، دو نوع حیوان دیگر هم هستند که شیر آنها پرفایده و مغذی محسوب می‌شود. شیر بز و شیر شتر از دیگر انواع شیر هستند که افراد زیادی در سراسر دنیا آنها را مصرف می‌کنند. اما تفاوت این شیرها در چیست؟! هر فرد بر اساس چه معیارهایی باید انواع شیر مصرفی خودش را انتخاب کند؟! در این پست به بررسی این موارد پرداخته‌ایم.

ارزش غذایی شیر (بهترین شیر برای مصرف روزانه)

شیر کدام حیوان بهتر است؟ انواع شیر به این دلیل که سرشار از مواد مغذی، مواد معدنی و ویتامین‌ها است، منبع خیلی خوبی برای تامین بسیاری از مواد مورد نیاز بدن ما به حساب می‌آید. وقتی به جدول ارزش غذایی انواع شیر نگاه می‌اندازیم، متوجه ارزش حیرت‌انگیز این ماده‌ی سفید رنگ می‌شویم. در ادامه از خواص انواع شیر صحبت می‌کنیم.

بهترین شیر برای مصرف روزانه شیر گاو است و در یک لیوان 244 میلی‌گرمی شیر گاو این موارد وجود دارد:

• کالری 146
• پروتئین 8 گرم
• چربی 8 گرم
• کلسیم 28 درصد (بر اساس نیاز روزانه‌ی هر فرد)
• ویتامین دی 24 درصد
• ویتامین ب 2 یا ریبوفلاوین 26 درصد
• ویتامین ب 12 18 درصد
• پتاسیم 10 درصد
• فسفر 22 درصد
• سلنیوم 13 درصد

ویتامین‌های موجود در انواع شیر

قطعا می‌دانید که انواع شیر مملو از ویتامین‌ها و مواد معدنی است که بدن روزانه به آن نیاز دارد. به جز مواردی که در بالا گفته شد، شیر حاوی مقادیر چشمگیری از ویتامین آ، منیزیم، زینک و تیامین (ویتامین ب1) است و فقدان این موارد در رژیم غذایی سبب‌ساز مسائل بسیاری می‌شود.

به علاوه‌ی این که این مایع سفید رنگ و مفید، اسیدهای چرب ضروری برای بدن؛ مثل امگا 3 و اسید لینولئیک، را هم تامین می‌کند. این دو اسید چرب مستقیما به سلامتی مرتبط هستند و  فقدان آنها در بدن زمینه‌ساز بروز بیماری‌های قلبی و دیابت می‌شود.

البته بستگی به گاوی که شیر را تولید کرده هم دارد. همانطور که در مقاله‌ی مزایای محصولات ارگانیک توضیح دادیم، دام‌های پرورش یافته با فرایندهای ارگانیک از علوفه‌ی طبیعی تغذیه می‌کنند و هر چه گاو از علوفه‌ی طبیعی‌تر تغذیه کرده باشد، میزان اسیدهای چرب مفید در شیر آن هم بیشتر خواهد بود. البته انواع شیر گاو ارگانیک از لحاظ داشتن آنتی‌اکسیدان‌هایی، مثل ویتامین ای و بتاکارتن که در بهبود بیماری‌ها و تقویت سیستم ایمنی کارآمد هستند، هم غنی‌تر است.

فواید مصرف انواع شیر

انواع شیر منبع فوق‌العاده‌ای برای تامین پروتئین بدن است. پروتئین برای تامین انرژی و عملکرد، رشد و ترمیم بافت و سلول‌های بدن، تقویت سیستم ایمنی و… بدن ضروری است و در هر یک لیوان شیر حدود 8 گرم پروتئین وجود دارد. انواع پروتئین‌های موجود در شیر باعث شده است که به عنوان یک تامین‌کننده‌ی کامل شناخته ‌شود. به این معنی که با مصرف انواع شیر هر 9 نوع آمینواسیدی که بدن برای عملکرد خود لازم دارد، تامین می‌شود.

• تاثیر مصرف انواع شیر بر عضله‌سازی بدن

به دلیل وجود همین پروتئین‌ها است که مصرف شیر در تقویت عضلات بدن به شدت تاثیرگذار است. آمینواسیدهای شاخه‌دار موجود در شیر باعث می‌شوند تا عضله‌سوزی و شل شدن عضلات در بدن اتفاق نیفتد. تحقیقات بسیاری نشان می‎دهند که شیر از پیر شدن و فرسودگی ماهیچه‌های بدن جلوگیری می‌کند. پس برای این که ماهیچه‌های قدرتمندی داشته باشیم، مصرف انواع شیر و محصولات تولید شده از شیر الزامی است.

• تاثیر مصرف شیر بر استخوان‌های محکم

قطعا همه‌ی ما از تاثیر انواع شیر بر سلامت و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها باخبر هستیم. به این علت که 99 درصد از کلسیم بدن ما در استخوان‌ها و دندان‌هایمان ذخیره شده است و شیر منبع غنی و عالی از کلسیم است. این تاثیر شگفت‌انگیز و معروف بر دندان‌ها و استخوان‌ها به خاطر ترکیبی از مواد مغذی است که در شیر وجود دارد. این ترکیب شامل کلسیم، فسفر، پتاسیم و پروتئین است. شیر پرچربی که از گاو ارگانیک دوشیده شده باشد حاوی ویتامین کا 2 هم می‌شود. تمام مواد مغذی که گفته شد برای داشتن استخوان‌بندی قرص و محکم لازم و ضروری است.

بیشتر بخوانید: چرا باید از شیرهای ارگانیک استفاده کنیم؟

• ارتباط مصرف انواع شیر با بالا نرفتن وزن

تحقیقاتی وجود دارد که ثابت می‌کند مصرف شیر احتمال بالا رفتن وزن را در افراد کاهش می‌دهد. جالب اینجا است که این تحقیقات مربوط به شیرهای کامل هستند؛ نه شیرهای کم چرب!

مثلا در یک تحقیق 145 کودک سه ساله‌ی اهل آمریکای جنوبی مورد بررسی قرار گرفتند. در عادت غذایی این کودکان شیر کامل وجود داشت و نتیجه این بود که این کودکان چاق نبودند و ابتلا به چاقی کودکان هم برای آنها احتمال کمتری داشت.

یک تحقیق دیگر روی 18000 زن میان‌سال که شیر را در عادت غذایی خود گنجانده بودند، انجام شد. هیچ یک از آنها با چاقی درگیر نبودند و احتمال ابتلا به چاقی هم برای آنها محتمل نبود.

مقایسه‌ی شیر گاو و بز

وقتی از انواع شیر صحبت می‌کنیم، نوع مرسوم‌تر آن یعنی شیر گاو به ذهن خطور می‌کند. در تولید ماست، پنیر، کره و محصولات لبنی دیگر عموما از شیر گاو استفاده می‌شود. به همین خاطر مردم اغلب فکر می‌کنند این تنها نوع شیری است که می‌توانند مصرف کنند. اما خوشبختانه امروزه شیر بز و شیر شتر به نسبت گذشته بیشتر مصرف می‌شود و در ادامه شیر گاو و بز را با هم مقایسه می‌کنیم و ویژگی‌های شیر بز را بررسی می‌کنیم.

• تفاوت مزه‌ی شیر بز و شیر گاو

مزه‌ی محصولاتی که از شیر بز تهیه می‌شوند با محصولاتی که از شیر گاو تهیه می‌شوند خیلی تفاوت دارد. این محصولات مزه‌ی خاص و دلپذیر شیر بز را دارند. شیر بز از شیر گاو بسیار شیرین‌تر است. عامل دیگری که در تفاوت مزه‌ی شیر بز تاثیر به سزایی دارد، نحوه‌ی متفاوت فراوری و مراحل پاستوریزه کردن آن است.

بزها، کاروتن موجود در غذایشان را متفاوت و موثرتر از گاوها به ویتامین آ تبدیل می‌کنند. به همین خاطر شیر بزها سفیدتر و چرب‌تر از شیر گاوها است و همچنین شکل کرِمی و ته‌مزه‌ای از کَره دارد. افرادی که ترجیح می‌دهند وقتی شیر را می‌جوشانند چربی غلیظ‌تر و خوشمزه‌تری روی آن بسته شود، حتما از مصرف شیر بز استقبال خواهند کرد.

شیر بز نسبت به شیر گاو کمتر در دسترس است. به این خاطر که گاوها پنج تا ده برابر بزها شیر تولید می‌کنند. به همین دلیل قیمت شیر بز کمی بیشتر است. به علاوه تفاوتهایی که در ماهیت مولکولی و گلبولی شیر بز وجود دارد، باعث می‌شود تا مراحل متفاوت‌تر و کمی سخت‌تری برای تهیه‌ی آن طی شود و همین عامل محبوبیت شیر گاو در بازارها است.

• مقایسه‌ی ارزش غذایی شیر بز با شیر گاو

انواع شیر بز یک جایگزین عالی برای شیر گاو است. این را به راحتی می‌توان از جدول ارزش غذایی شیر بز فهمید. البته بسته به این که دام از چه رژیم غذایی تغذیه کرده و در چه فرایندی پرورش یافته باشد، میزان شیر و مواد مغذی در شیر آن متفاوت است. اما در حالت کلی جدول زیر مواد مغذی موجود در شیر بز و شیر گاو را نشان می‌دهد.

• مقایسه‌ی هضم شیر بز نسبت به شیر گاو

گلبول‌های چربی موجود در شیر بز ریزتر هستند و به همین دلیل بافتی نرم‌تر و لطیف‌تر دارد که باعث می‌شود آنزیم‌های بدن ما راحت‌تر آن را بشکند. پس هضم شیر بز در بدن ما نسبت به شیر گاو راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود. به علاوه شیر بز به دلیل این که اسیدهای چرب شاخه‌ای بیشتری دارد و همچنین هضم راحت‌تر و سریع‌تر آن در بدن ما باعث می‌شود که شیر سریع‌تر به انرژی تبدیل شود.

• مقایسه‌ی تحمل‌پذیری قند شیر بز نسبت به شیر گاو

به قند موجود در شیر، لاکتوز گفته می‌شود. بعضی از افراد آنزیم‌های تجزیه‌ کننده‌ی لاکتوز کمی در بدن‌شان وجود دارد. به همین دلیل از مشکلی به نام تحمل‌ناپذیری قند شیر یا تحمل‌ناپذیری لاکتوز رنج می‌برند. این افراد از خوردن هر محصولی که از شیر تهیه شده، پرهیز می‌کنند. لاکتوز موجود در شیر بز از شیر گاو کمتر است که باعث می‌شود تبدیل به یک جایگزین برای شیر گاو شود.

البته بهتر است افرادی که از عدم تحمل قند شیر رنج می‌برند، درمورد جایگزینی حتما با مخصص تغذیه مشورت بکنید.

فواید مصرف شیر شتر

شیر شتر در سالهای دور تنها انتخاب ممکنی بود که قبایل چادرنشین ساکن صحراها داشتند. درواقع این شیر آنقدر مفید بود تا در شرایط خیلی سخت هم به تاب‌آوری و زنده‌مانی این مردم کمک کند. خوشبختانه شیر شتر امروزه در دسترس‌تر است و افراد می‌توانند به محصولاتی که از شیر شتر تهیه می‌شود راحت‌تر از گذشته دسترسی پیدا کنند. در ادامه از فواید مصرف شیر برای شما صحبت می‌کنیم.

• مقایسه‌ی مواد مغذی موجود در شیر شتر و شیر گاو

انواع شیر شتر سرشار از مواد مغذی است که برای سلامتی بدن ضروری هستند. شیر شتر چربی اشباع کمتری به نسبت شیر گاو دارد و از نظر داشتن ویتامین‌های بی و سی، کلسیم، پتاسیم و آهن غنی‌تر محسوب می‌شود. به علاوه اسیدهای چرب غیراشباع و لینولئیک اسید بیشتری دارد که برای سلامتی قلب و مغز اهمیت زیادی دارد.

یک لیوان 120 میلی‌لیتری شیر شتر حاوی این موارد است:

• کالری 50
• پروتئین 3 گرم
• چربی 3 گرم
• کربوهیدرات 5 گرم
• تیامین 29درصد
• ریبوفلاوین 8 درصد
• کلسیم 16 درصد
• پتاسیم 6 درصد
• فسفر 6 درصد
• ویتامین سی 5 درصد

• بررسی میزان حساسیت‌زایی و قند شیر شتر و شیر گاو

 درمورد تحمل‌ناپذیری شیر در برخی افراد صحبت کردیم و دلیل آن را ذکر کردیم. همانطور که دیدید قند موجود در شیر شتر از شیر گاو کمتر است و به همین دلیل می‌تواند جایگزین خوبی برای آن محسوب شود.

در همین ارتباط یک تحقیق روی 25 نفر انجام گرفته است. از بین این 25 نفر، فقط 2 نفر بعد از نوشیدن شیر شتر به آن واکنش حساسیتی داشتند. به علاوه پروتئین‌های موجود در شیر شتر به کلی با شیر گاو متفاوت است و همین باعث می‌شود تا میزان حساسیت افراد به شیر شتر هم کمتر باشد.

یک بررسی دیگر روی 35 نوزاد و کودک 4 ماهه تا 10 سال و نیمه، که همگی به شیر گاو آلرژی داشتند، انجام شد. بعد از مصرف شیر شتر به جای شیر گاو فقط 20 درصد از آنها به شیر آلرژی نشان می‌دادند. البته فراموش نکنید که پیش از هر تصمیمی حتما از متخصص تغذیه یا پزشک خود مشورت بگیرید.

• بررسی تاثیر شیر شتر بر قند خون و میزان انسولین

شیر کدام حیوان برای دیابت خوب است؟ طبق تحقیقاتی مشخص شده است که مصرف شیر شتر می‌تواند تا حدی قند خون را کاهش بدهد و همچنین در افرادی که از دیابت نوع 1 و 2 رنج می‌برند، میزان حساسیت انسولینی را کمتر کند. انسولین یک نوع هورمون است که مسئولیت تنظیم قند خون را به عهده دارد. شیر شتر حاوی پروتئین‌هایی شبیه به انسولین است که می‌تواند به این بیماران کمک کند.

مطالعات انجام شده بر روی شیر شتر نشان می‌دهد که هر 4 لیوان (1 لیتر) از این نوع شیر حدودا با 52 واحد انسولین برابر است. به علاوه‌ی این که شیر شتر حاوی مقدار زیادی عنصر روی یا زینک است که به کاهش حساسیت انسولینی هم کمک می‌کند.

در یک تحقیق، 2 ماه بر روی 20 فرد بزرگسال انجام شد و این افراد همگی به دیابت نوع 2 مبتلا بودند و هر روز 2 لیوان شیر شتر مصرف می‌کردند. نتیجه‌ی این تحقیق نشان داد که حساسیت انسولینی این افراد به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.

در تحقیق دیگری که افراد به دیابت نوع 1 مبتلا بودند و علاوه بر ورزش روزانه و رعایت رژیم غذایی مناسب خود، روزی 2 لیوان شیر شتر می‌خوردند، مشخص شد که حساسیت انسولینی آنها، به نسبت گروهی که شیر شتر مصرف نکرده بودند، کمتر شده بود. از گروه اول 3 نفر دیگر نیازی به دریافت انسولین نداشتند.

نظر پزشک متخصص درمورد اضافه کردن انواع شیر شتر به رژیم غذایی بیماران دیابتی ارجحیت دارد و بهتر است این افر اد پیش از مصرف هر نوع ماده‌ی غذایی جدیدی با پزشک خود مشورت کنند.

نکته‌ای با اهمیت در مورد مصرف انواع شیر

شیر ماده‌ای پرارزش است و در این مقاله به تفضیل به این موضوع پرداختیم. مصرف شیر گاو به دلیل این که در دسترس‌تر و ارزان‌تر است و البته دلایل دیگری که گفته شد، مرسوم‌تر است. شیر شتر و شیر بز مزیت‌های زیادی بر شیر گاو دارند. اما این نکته را فراموش نکنید که در دنیای امروزی شیر مصرفی شما از هر نوعی که باشد، باید و باید فرایندهای پاستوریزه شدن را از سر بگذراند و بعد مصرف شود. شیر مورد استفاده‌ی شما هر چه که باشد، حتما باید این فرایندها را گذرانده باشد تا از ابتلای شما به بیماری‌ها جلوگیری شود.

کلام آخر و خلاصه‌ی مقاله انواع شیر

در این مقاله از فواید مصرف شیر صحبت کردیم و مواد موجود در شیر را بررسی کردیم. از آنجایی که شیرهای مختلفی وجود دارد و افراد بنا به نیاز خود باید شیر مناسب خود را انتخاب کنند، به سراغ بررسی میزان قند و مواد حساسیت‌زای موجود در شیرها رفتیم و شیر گاو، شیر بز و شیر شتر را از نظر محتویات موشکافی و مقایسه کردیم.

امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. لطفا دیدگاه ارزشمندتان را با به‌روز مارت در بخش کامنت‌ها به اشتراک بگذارید.