آلو خشک

آلو خشک از انواع تنقلات خوشمزه‌ای است که پس‌از تبخیر آب میان بافتی میوه آلو به دست می‌آید. این محصول دارای دو طعم ترش و شیرین بوده و در پخت انواع غذاهای سنتی و بین‌المللی نیز به‌کار می‌رود. مصرف میزان مناسبی از این خشکبار، فواید فراوانی برای بدن به‌همراه داشته و در طب سنتی نیز مفید شناخته ‌شده می‌شود. در ادامه به انواع آلو خشک اشاره کرده و سپس خواص آن را شرح می‌دهیم. در پایان نیز نکات مهمی در مورد تهیه آلو خشک در منزل  ارائه خواهیم داد.

انواع آلو خشک

اقلیم و آب‌وهوای ایران سبب شده تا انواع مختلفی از آلو در باغ‌ها روئیده و مورد مصرف قرار بگیرد. به‌این‌ترتیب بسیاری از کشاورزان نسبت‌به خشک کردن این میوه‌ی ترش و خوشمزه اقدام کرده‌ و محصولات کشاورزی خود را در قالب خشکبار نیز به بازار عرضه می‌کنند. انواع آلو خشک تولید شده به‌شرح زیر است.

آلو بخارا

نام دیگر این محصول «آلوی قطره طلا» است که طعم شیرین و خوشمزه‌ای دارد. برای تهیه این محصول ابتدا آلوهای زرد رنگ و شیرین در آب جوش قرار گرفته و سپس پوست آن جدا می‌شود. در ادامه آلوهای پوست‌کنده در مقابل نور مستقیم خورشید خشک و آماده مصرف می‌شود. این نوع آلو خشک میزان زیادی پتاسیم در خود جا داده و مصرف آن، نیاز بدن به ویتامینA  و B را تأمین می‌کند.

از فواید این محصول می‌توان به کاهش فشارخون، درمان بیماری‌های گوارشی، پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان، درمان بیماری هپاتیت و کمک به ‌سلامت قلب اشاره کرد. این نوع آلو خشک بیشتر برای تهیه انواع خورشت‌های ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آلو خشک سیاه

طعم ملس این نوع آلو خشک سبب شده تا بسیاری از افراد آن را به‌عنوان تنقلات در میان وعده‌های خود مصرف کنند. این خشکبار سرشار از ویتامین A، پتاسیم، منیزیم و آهن بوده که به جذب رادیکال‌های آزاد در بدن را کمک شایانی می‌کند. با مصرف این خشکبار کاهش وزن نیز تسریع شده و عملکرد دستگاه گوارشی بهبود می‌یابد.

آلو حاج ‌حسنی

این نوع آلو خشک یکی از قدیمی‌ترین آلوهای شناخته شده در منطقه نیشابور به‌شمار می‌رود. رنگ این آلوهای خشک طلایی بوده و طعم ترش ‌و شیرین دارد. این محصول منبع غنی از کلسیم و پتاسیم بوده و برای تسکین دردهای استخوانی در مبتلایان به پوکی استخوان، مؤثر خواهد بود.

آلو سانتریزه

می‌توان به‌عنوان یکی از ترش‌ترین خشکبارها، به آلو سانتریزه اشاره کرد. این محصول به‌صورت آلوهای کوچک و قرمز رنگی تولید می‌شود که طعم ترشی نیز دارد. طرف‌داران این محصول، آلو خشک‌شده را به همراه نمک در میان وعده‌های خود مصرف می‌کنند. میزان کلسیم و سدیم فراوان این محصول، آن را به داروی پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان تبدیل کرده است.

آلو طرقبه

این نوع آلو خشک با بافت نرم و مزه‌ای متعادل برای مصرف همه اعضای خانواده مناسب خواهد بود. همچنین فیبر و مواد معدنی فراوانی که در این محصول وجود دارد، اثر آنتی‌اکسیدانی آن را دوچندان می‌کند. از بارزترین ویژگی‌های این نوع آلو خشک می‌توان به خاصیت ملین‌کنندگی آن اشاره کرد.

تهیه آلو خشک

استفاده از انواع آلو با طعم‌های متفاوت سبب می‌شود تا آلو خشک باکیفیت و متنوعی نیز به دست آید. به‌صورت کلی ترکیبات آلو خشک و روش‌های خشک کردن آن به‌شرح زیر است.

روش دودی

در این روش ابتدا آلوهای رسیده و آبدار انتخاب‌ شده و سپس پوست آن‌ها جدا می‌شود. در ادامه آلوهای پوست‌کنده بر روی قفسه‌های توری شکل قرار داده می‌شود. سپس مقداری پودر گوگرد بر روی یک سینی مناسب پاشیده شده و بر روی آتش قرار داده می‌شود. پس‌از آنکه آلوها به مدت ۳۰ دقیقه در مجاورت گاز گوگرد قرار گرفتند، از محفظه خارج ‌شده و در مقابل نور مستقیم خورشید خشک می‌شوند. محصولی که به این طریق تولید می‌شود خوش‌رنگ بوده و مقداری از شیره میوه در آن باقی خواهد ماند.

روش آفتابی

یکی از سالم‌ترین روش‌ها برای تهیه آلو خشک روش آفتابی بوده که در آن از هیچ‌گونه مواد نگهدارنده‌ای استفاده نمی‌شود. در این روش ابتدا پوست آلوها جدا شده و سپس بر روی سبدهای بزرگی چیده می‌شوند. با قرار گرفتن این میوه‌های آبدار در مقابل نور آفتاب، آلو خشک باکیفیتی تهیه می‌شود. این محصول رنگ کدری داشته و درصد رطوبت آن در پائین‌ترین میزان خود خواهد بود. همچنین توجه داشته باشید که قیمت آلو آفتابی نسبت آلوی دودی بیشتر است.

دستگاه خشک‌کن

در این روش از انواع دستگاه‌های خشک‌کن برقی، گازی و نفتی استفاده می‌شود. این ماشین‌آلات مجهز به تنظیم درجه دما هستند و محفظه جداگانه‌ای برای ایجاد دود گوگرد دارند. در این روش زمان خشک شدن آلوها کاهش ‌یافته و آلودگی‌های محیطی محصول نیز به پایین‌ترین میزان خود می‌رسد.

روش تیزابی

در این روش از محلول قلیایی با ترکیب کربنات پتاسیم خوراکی، روغن سبزه و آب استفاده می‌شود. به‌این‌ترتیب آلوها درون این محلول قرار گرفته و پوست آن‌ها نازک می‌شود. منافذ ریزی که در پوست آلو ایجاد می‌شود به کاهش زمان خشک شدن آن کمک ویژه‌ای خواهد کرد. در پایان آلوها در مقابل نور خورشید قرار گرفته و خشک می‌شوند. توجه داشته باشید که روش تیزابی هیچ‌گونه ضرری برای سلامت انسان نداشته و محلولی که مورد استفاده قرار می‌گیرد قلیایی بوده و بی‌اثر خواهد بود.

کاربرد آلو خشک

می‌توان گفت که یکی از پرکاربردترین خشکبارها در صنعت آشپزی، آلو خشک است. این خشکبار ترش و خوشمزه برای تهیه انواع غذاهای سنتی و بین‌المللی به‌کار رفته و طعم بسیار دل‌انگیزی به خوراک اضافه می‌کند. در ادامه چند نمونه از موارد استفاده از آلو در آشپزی را مشاهده خواهید کرد:

• خورشت مرغ و آلو خشک
• خورشت سیب و آلو خشک
• خورشت به و آلو خشک
• خورشت اسفناج و آلو خشک
• خورشت فسنجان آلو خشک
• انواع کوفته
• انواع اسموتی
• انواع سالاد

ارزش غذایی آلو خشک

به‌صورت کلی میوه آلو خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی‌ای داشته که موجب جذب رادیکال‌های آزاد مضر درون بدن می‌شود. فواید آلو خشک نیز بسیار گسترده بوده و برای درمان و پیشگیری از انواع بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین بهتر است بدانید که کالری آلو خشک بسته به نحوه مصرف متفاوت بوده و به‌شرح زیر است.

• کالری آلو خشک در حالت خام: ۲۴۰ کیلو کالری
• کالری آلو خشک در حالت پخته‌شده و خورشتی: ۱۰۷ کیلوکالری
• کالری آلو خشک در حالت پخته‌شده و به‌همراه شکر افزودنی: ۱۲۴ کالری

همچنین آلو خشک علاوه‌بر خاصیت ضدعفونی‌کننده، منبعی غنی از ریز مغذی‌ها بوده که برای سلامت بدن بسیار مفید هستند. جدول مواد مغذی موجود در ۱۰۰ گرم آلو خشک خام به‌شرح زیر است:

• کربوهیدرات: 88/63گرم
• پروتئین: ۱۸ گرم
• چربی: ۳۸ گرم
• آب: 92/30 گرم
• فیبر: 1/7 گرم
• قند: 13/38 گرم
• ویتامین A: ۳۹ میکروگرم
• ویتامین K: 5/50 میکروگرم
• ویتامین C: میلی‌گرم
• ویتامین B3: 88/1 میلی‌گرم
• ویتامین B4: 1/10 میلی‌گرم
• فولات: ۴ میکروگرم
• کلسیم: ۴۳ میلی‌گرم
• منیزیم: ۴۱ میلی‌گرم
• فسفر: ۶۹ میلی‌گرم
• پتاسیم: ۷۳۰ میلی گرم
• سدیم: ۲ میلی‌گرم

آلو خشک چه خواصی در طب سنتی دارد؟

چنانکه گفته شد یکی از بارزترین فواید آلو خشک، خاصیت ملین کنندگی آن است. در ادامه به دیگر خواص آلو خشک خواهیم پرداخت.

افزایش تحرکات روده

مصرف آلو خشک منجر به رشد باکتری‌های مفید روده شده و به‌این‌ترتیب تحرکات روده‌ای افزایش پیدا می‌کند. به‌همین دلیل به افرادی که مبتلا به اختلالات روده‌ای همچون یبوست و سوءهاضمه هستند، توصیه می‌شود مصرف این خشکبار خوشمزه را درون رژیم غذایی خود قرار دهند.

پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان

متخصصان طب سنتی آلو خشک را یکی از داروهای طبیعی و مؤثر برای بهبود سلامت استخوان‌ها معرفی کرده‌اند. همچنین تحقیقات علمی نشان داده است افراد کهن‌سالی که در رژیم غذایی خود آلو خشک بیشتری مصرف می‌کرده‌اند، کمتر به بیماری‌های پوکی استخوان دچار خواهند شد.

کمک به لاغری و تسریع کاهش وزن

پروتئین و دیگر مواد مغذی موجود در آلو خشک، سوخت‌وساز بدن را افزایش داده و احساس سیری طولانی ‌مدتی را در بدن ایجاد می‌کند. همچنین فیبر موجود در این خشکبار از نوع محلول بوده که نقش بسیار مؤثری در کاهش وزن دارد. به‌این‌ترتیب توصیه می‌شود افرادی که تمایل به کاهش وزن دارند، مصرف دو الی سه عدد آلو خشک را در برنامه رژیم غذایی خود لحاظ کنند.

بهبود بیماری‌های کبدی

فیبر موجود در آلو خشک اختلالات کبدی را رفع کرده و میزان ترشح آنزیم‌های کبدی را کنترل می‌کند. به‌این‌ترتیب با مصرف این ماده خوراکی از ابتلا به انواع بیماری‌های کبدی و هپاتیت جلوگیری خواهد شد. توصیه می‌شود افرادی که دچار اختلالات کبدی هستند، به مدت سه ماه، روزانه مصرف دو عدد آلو خشک را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

بهبود عملکرد قلب

میوه آلو به‌عنوان منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های مفید شناخته‌ شده که مصرف برخی از آن‌ها عملکرد قلب را بهبود می‌دهد. همچنین فیبر موجود در این خشکبار، احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی و عروقی را نیز کاهش می‌دهد.

کنترل فشارخون بالا

مقادیر زیاد پتاسیمی که در آلو خشک وجود دارد به تنظیم فشارخون بالا کمک شایانی می‌کند.

کنترل میزان ترشح صفرا

افزایش ترشح اسیدهای صفراوی، جریان خون را با مشکل مواجه می‌کند. با مصرف انواع آلو خشک، اسیدهای صفراوی از بین رفته و جریان خون بهبود می‌یابد. این ویژگی سبب می‌شود تا میزان کلسترول خون نیز کنترل شود.

کنترل سطح قند خون

مواد مغذی موجود در آلو خشک، سطح قند خون را کاهش داده و احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم را به حداقل می‌رساند.

از دیگر خواص این خشکبار می‌توان به افزایش سلامت و شادابی پوست، افزایش انرژی روزانه و بهبود هضم غذا اشاره کرد.

مضرات آلو خشک

مانند دیگر مواد غذایی، مصرف بیش‌از حد آلو خشک نیز عوارض جانبی فراوانی به‌همراه دارد. در ادامه به چند مورد از عوارض آلو خشک اشاره خواهیم کرد.

وجود آکریل آمید

ماده آکریل آمید بر روی سیستم عصبی انسان تاثیر داشته و به‌عنوان یک ماده سرطان‌زا شناخته می‌شود. این ماده سمی زمانی در مواد غذایی ایجاد می‌شود که این مواد در معرض حرارت بالای ۱۰۰ درجه سلسیوس قرار می‌گیرند. اگرچه آکریل آمید موجود در آلو خشک بسیار اندک است، اما توصیه می‌شود از مصرف زیاد این ماده خوراکی پرهیز کرده و از بروز هرگونه سرطان جلوگیری کنید.

افزایش احتمال ابتلا به اسهال

این خشکبار دارای میزان زیادی قند بوده که مصرف آن برای افرادی که به اختلال عدم تحمل فروکتوز دچار هستند، دردسرساز خواهد شد. به‌این‌ترتیب مصرف زیاد آلو خشک حتی برای افرادی که به این اختلال دچار نیستند نیز، منجر به بیرون روی شده و دردهای شدیدی در ناحیه شکمی ایجاد خواهد کرد.

کالری بالا

چنانکه مشاهده کردید هر ۱۰۰ گرم آلو خشک، حدود ۲۴۰ کیلو کالری انرژی در بدن تولید می‌کند. در صورت استفاده بیش‌ازحد از این خشکبار و عدم انجام فعالیت‌های بدنی مناسب، احتمال بروز انواع چاقی و به‌ویژه چاقی شکمی افزایش پیدا می‌کند.

افزایش سطح قند خون

به‌صورت کلی میوه خشک نسبت‌به میوه‌های تازه، حاوی قند بیشتری بوده و به‌این‌ترتیب کالری بیشتری تولید می‌کند. البته آلو خشک در کنار قند فراوان، دارای فیبرهای محلول در آب بوده که تاثیر قند طبیعی را بر روی خون کاهش می‌دهد. بااین‌حال توصیه می‌شود از مصرف بیش‌ازحد این قند طبیعی خودداری کنید.

بروز تنبلی روده

افرادی که به یبوست‌های مداوم مبتلا هستند، نباید از ملین‌های طبیعی برای طولانی ‌مدت استفاده کنند. در غیر این صورت روده‌ها به ملین وابسته شده و پس‌از استفاده مکرر از آلو خشک، علائم اعتیاد به ملین بروز می‌کند.

ایجاد نفخ شکمی

کربوهیدرات و قندهای پچیده آلو خشک، بلافاصله پس از مصرف، درون لوله‌های گوارشی تجزیه می‌شوند. به‌این‌ترتیب با رسیدن قندها به کولون، باکتری‌های روده از کربوهیدرات‌هایی تغذیه می‌کنند که به صورت کامل هضم نشده‌اند. در این حالت باکتری‌ها مقداری گاز تولید می‌کنند که منجر به ایجاد نفخ شکمی می‌شود. برای پیشگیری از این عارضه پیشنهاد می‌شود، قبل از خوردن آلو خشک از مکمل‌های غذایی استفاده کنید که دارای آنزیم گالاکتوزیداز هستند. این آنزیم‌ها موجب تجزیه و شکستن کربوهیدرات‌های پیچیده آلو در مراحل اولیه مصرف شده و از نفخ شکمی جلوگیری می‌کند.

شرایط نگهداری مناسب آلو خشک

• آلو خشک نیز مانند بسیاری از خشکبارها باید در مکان‌های خنک و خشک نگهداری شود.
• بهترین دما برای نگهداری آلو خشک بین ۱۵ الی ۲۰ درجه سانتی‌گراد خواهد بود. به‌این‌ترتیب شما می‌توانید در فصل‌های پاییز و زمستان این خشکبار را در دمای محیط نگهداری کرده و در فصول گرم آن را درون یخچال قرار دهید.
• چنانچه آلو خشک در مکان گرم نگهداری شود، بو و طعم نامطبوعی پیدا کرده و به‌اصطلاح ترش می‌شود. کرم‌زدگی از دیگر نشانه‌های فساد این ماده خوراکی در دمای بالا خواهد بود.
• بهترین زمان برای خرید آلو خشک، فصل پاییز بوده که این میوه به‌صورت تازه برداشت و خشک می‌شود.

خرید اینترنتی آلو خشک در تهران

برای خرید انواع خشکبار تازه و ارگانیک کافی است تا به بازار آنلاین به‌روز رسان مراجعه کنید. شما می‌توانید ضمن خرید آلو خشک از سایت به‌روز رسان انواع برندهای این محصول را مشاهده کرده و با یکدیگر مقایسه کنید. سامانه به‌روز رسان با ارائه انواع قیمت آلو خشک، کیفیت و مرغوبیت کالا را نیز تضمین می‌کند. با خرید از به روز مارت می‌توانید کالای منتخب خود را به‌صورت غیرحضوری و درب منزل دریافت کنید.

طرز تهیه آلو خشک در منزل

چنانچه گفته شد استفاده از آلو خشک در آشپزی ایرانی بسیار متداول بوده و شما می‌توانید از انواع آلو برای تهیه این خشکبار استفاده کنید. در ادامه دو روش برای خشک کردن آلو در منزل را شرح خواهیم داد.

مواد لازم

آلو: یک کیلوگرم

نمک: یک قاشق چای‌خوری

 روش تهیه

ابتدا آلوها را به‌خوبی شسته و سپس درون ظرفی قرار دهید تا آب اضافی آن‌ها نیز خارج شود. در ادامه ظرف مناسبی را بر روی حرارت قرار داده و نصف حجم آن را با آب پر کنید. پس‌از آنکه آب به دمای جوش رسید، مقداری نمک به آب اضافه کرده و به‌خوبی هم بزنید. در مرحله بعد آلوها را درون آبکش دسته‌داری قرار داده و به‌این‌ترتیب آلوها را چندین مرتبه درون آب جوش قرار داده و بیرون بیاورید. در پایان این مرحله باید ترک‌های ریزی بر روی پوست آلوها مشاهده کنید.

در ادامه می‌توانید با دو روش زیر آلوها را خشک کنید.

خشک کردن آلوها در آفتاب

در این روش آلوها را بر روی سینی استیل قرار داده و به مدت دو الی پنج روز مقابل نور خورشید قرار دهید.

خشک کردن آلو در ماکروفر

برای استفاده از مایکروفر می‌توانید آلوها را به برش‌های مساوی تقسیم کرده و سپس آن‌ها را در سینی فر پهن کنید. توصیه می‌شود برای جلوگیری از چسبیدن میوه‌ها به سطح سینی، از کاغذ روغنی استفاده کنید. سپس درجه حرارت مایکروفر را بر روی ۳۶۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کرده و میوه‌ها را به مدت پنچ دقیقه درون آن قرار دهید. توصیه می‌شود در این مدت به صورت مداوم میوه‌ها را چک کنید. برای یکدست خشک شدن آن‌ها نیز توصیه می‌شود میوه‌ها را مرتب پشت و رو کنید.

نکات مهم در خشک کردن آلو

• توصیه می‌شود برای ایجاد بافت بهتر در آلو خشک، از میوه‌های گوشتی و شیرین استفاده کرده و میوه‌های آب‌دار را انتخاب نکنید.
• مدت ‌زمان جوشاندن آلو به بافت میوه‌ بستگی دارد. بهترین زمان برای جوشاندن آلوها هنگامی است که بافت سالم آلو تغییر شکل داده و پوست آن به‌راحتی جدا شود.
• در هنگام خشک کردن آلو باید به استریل بودن محیطی میوه‌های را برای خشک کردن در آن قرار داده‌اید، دقت داشته باشید.
• برای خشک کردن آلوها در آفتاب توصیه می‌شود هر روز آن‌ها را پشت و رو کرده و از خشک شدن بیش‌ازحد آن‌ها جلوگیری کنید.
• آلوهای خشک‌شده را در ظرف دربسته و درون فریزر نگهداری کنید. اینکار ماندگاری آلوها را بیشتر کرده و کیفیت آن‌ها را ثابت نگاه می‌دارد.
• آلو خشک در یخچال به مدت شش الی ۱۲ ماه و در فریزر به مدت ۱۲ الی ۱۸ ماه سالم می‌ماند.