شیر شتر خواص و فواید فوق‌العاده‌ای داشته و مصرف آن برای افزایش زیبایی و سلامتی تاثیر فراوانی دارد. در این مقاله از خواص و ارزش غذایی بی‌نظیر این شیر، مطالبی را برایتان گردآوری کرده‌ایم.
شیر شتر، متفاوت اما پر از خاصیت
همه ما تا کنون حتماً شیر گاو را استفاده کرده‌ایم. اما در کنار خواص شیر گاو، شیر شتر نیز از فواید فراوانی برخوردار است. بد نیست بدانید حتی تعدادی از خواص موجود در این نوع شیر و همچنین مشکلاتی که توسط آن رفع میشود، توسط شیر گاو حل نشده و خواص ذکر شده در این شیر وجود ندارد.
شیر شتر که معمولاً به نام دوغ شتر نیز شناخته میشود، دارای ارزش غذایی بالاتری نسبت به شیر گاو و گوسفند است. افرادی که اصطلاحاً صحرانشین هستند، برای بالا بردن ماندگاری شیر حیوان شتر، آن را به کفیر تبدیل می‌کنند. آن‌ها با استفاده از اضافه کردن مقداری مایع تخمیرکننده به آن، نوشیدنی دل‌چسبی تهیه می‌کنند. این نوشیدنی از نظر مزه شبیه به دوغ است. دوغ شتر همان خواص شیر شتر را به همراه دارد. تفاوت دوغ شتر با شیر آن، گرمی کمتر و رطوبت بخشی بیشتر این ماده غذایی است.
به طور کلی شیر شتر دارای خواصی است که منجر به درمان بیماری‌هایی همچون دیابت، اختلالات کبدی و… میشود. در قسمت‌های بعدی به برخی از مهم‌ترین خواص آن پرداخته و آن ها را شرح می‌دهیم.
ارزش غذایی شیر شتر
در ابتدا باید بدانیم شیر شتر نسبت به شیر گاو دارای چربی اشباع و همچنین کالری کمتری است. در هر لیوان شیر شتر تنها ۱۱۰ کالری وجود داشته و تنها نیم گرم چربی نیز در آن نهفته است. این در حالی است که همین مقدار شیر گاو دارای ۱۵۰ کالری و ۸ گرم چربی است. به عبارت دیگر این شیر تقریباً به اندازه نصف شیر گاو چربی اشباع شده در خود جای داده است.
در خصوص مواد مغذی نیز شیر شتر نسبت به شیر گاو دارای مقادیر بیشتری آهن، ویتامین ب ۳ و همچنین ویتامین سی است. همانطور که می‌دانید برخی افراد به علت مشکل عدم تحمل لاکتوز، نمی‌توانند شیر گاو مصرف کنند. خبر خوب این است که شیر شتر لاکتوز کمتری دارد. بنابراین این افراد می‌توانند این شیر را مصرف و به‌راحتی هضم کنند.
علاوه بر این‌ها شیر شتر نسبت به شیر گاو، دارای مواد معدنی بیشتری مانند آهن، پتاسیم، روی، سدیم، مس و منیزیم است. همچنین ویتامین آ و ب 2 و همچنین پروتئین‌های شیر شتر نسبت به شیر گاو غنی‌تر است. این شیر که نسبتاً کلسترول پایینی نیز دارد، دارای خاصیت آنتی‌بیوتیکی و آنتی ویروسی مؤثرتری هم هست.
خواص شیر شتر
طبق آخرین تحقیقات مشخص شده است که شیر شتر دارای خواص دارویی فراوانی بوده و نوعی پروتئین در این شیر وجود دارد. همچنین این ماده مغذی نسبت به شیر گاو چیزی در حدود ۱۰ برابر بیشتر خواص آنتی باکتریایی و ضد ویروسی دارد. این شیر دارای خواصی در زمینه مقابله با بیماری‌هایی مثل آلزایمر، هپاتیت، سرطان، زخم معده، سل، ایدز و دیابت است.
ازجمله مهم‌ترین مسائلی که کمتر به آن پرداخته میشود، ارگانیک بودن شیر شتر است. شتر معمولاً در بیابان‌ها، مناطق کویری و دور از تمام آلاینده‌ها و مواد غیرطبیعی مشغول تغذیه است. بنابراین محصولاتی که از این حیوان به دست می آید، تماما ارگانیک بوده و دارای خواص فراوانی است. به همین دلیل دانشمندان این شیر را طلای سفید بیابان نیز نامیده‌اند.
گاهی ممکن است مزه شیر شتر تیز و یا متمایل به شور باشد. این موضوع به‌علت نوع گیاهان خاصی است که این حیوان در مناطق کویری مصرف می‌کند.
شیر شتر برای کودکان
آن دسته از کودکانی که نسبت به مواد غذایی آلرژی دارند، می‌توانند با مصرف شیر شتر این عارضه را کاهش دهند. براساس تحقیقات صورت گرفته بر روی کودکان دارای آلرژی شدید، نتایجی حاصل شده است که بر اساس آن‌ها، این کودکان بدون هیچ اثر جانبی، از طریق رژیمی که ماده اصلی آن شیر شتر بوده است بر آلرژی خود غلبه کردند. این خاصیت به علت وجود ماده‌ای خاص در این شیر بوده که وظیفه آن مقابله با برخی بیماری‌ها و کاهش حساسیت‌های مختلف است.
شیر شتر و مبارزه با اختلالات خود ایمنی
وجود آنتی‌بادی‌های مختلف در شیر شتر، موجب هدف قرار دادن مواد خارجی و همچنین مواد بیماری‌زا در بدن است. همچنین آنتی‌بادی‌ها و مواد تولیدکننده پادتن‌ها را هدف قرار داده و آن‌ها را از سیستم ایمنی بدن پاک‌سازی می‌کنند. این شیر تعداد زیادی ترکیبات سیستم ایمنی دارد که این ترکیبات با اختلالات خود ایمنی به مبارزه میپردازند. این اختلالات شامل برخی بیماریهای مزمن بخش زیرین روده کوچک، سفت شدگی بافت‌ها و سایر شرایط اینگونه است. به طور معمول داروهای سنتی اختلالات خودایمنی، سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند. این در حالی است که شیر شتر سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و در صدد سرکوب آن برنمیآید.
شیر شتر و کنترل علائم اوتیسم
استفاده از شیر شتر در مواردی منجر به کنترل و حتی در مواردی از بین بردن علائم اوتیسم شده است. براساس تحقیقات صورت‌گرفته، افراد دارای اوتیسم، با مصرف این شیر عوارض آن را بهبود داده و از نظر کاهش پرخاشگری و همچنین آسیب به خود، دچار پیشرفت‌هایی شده‌اند. البته هنوز نمی‌توان چگونگی تحت کنترل قرار دادن این شرایط به وسیله شیر حیوان شتر را اثبات کرد. اما عمومی‌ترین نظریه این است که خواص آنتی‌اکسیدانی آن منجر به کاهش علائم اوتیسم در افراد میشود.
شیر و شتر و آنتی‌اکسیدان
همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد، شیر شتر سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است. این مواد وظیفه حذف رادیکال‌های آزاد، کمک به درمان دردهایی مانند تجمع رنگ‌دانه ها و همچنین سلول‌های سرطانی را برعهده دارد. بنابراین وجود مواد ذکر شده در این شیر نشان می‌دهد که این ماده غذایی می‌تواند با استرس اکسید کننده به مبارزه بپردازد.
همچنین وجود این مواد در شیر شتر، می‌تواند به اندازه‌ای در کنترل ضایعات کاهش علائم سرطان مؤثر واقع شود.
شیر شتر و خواص ضد التهابی
این شیر یکی از مؤثرترین مواد ضد التهابی است. از این ماده مغذی می‌توان برای درمان التهاب‌هایی نظیر برونشیت و سرفه نیز بهره برد. همچنین شیر شتر روماتیسم و ورم مفاصل را تا حد قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد.
شیر شتر ضد پیری پوست
نوعی ترکیب خاص در شیر شتر یافت میشود که تا حد زیادی بر روی سلامت پوست انسان تأثیرگذار است. این ماده باعث میشود تا خطوط روی پوست و چروک‌ها به طرز قابل توجهی کاهش پیدا کنند. بنابراین می‌توان با مصرف این شیر فرایند پیری پوست را به اندازه‌ای کنترل کرده و از آن جلوگیری کرد.
خواص شیر شتر برای دیابت
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین خواص شیر شتر، ضد دیابت بودن آن تلقی می شود. عوامل زیادی در این ماده مغذی وجود دارد که با خاصیت ضد دیابتی آن ارتباط مستقیم دارند. این شیر دارای پروتئینی مشابه انسولین بوده که منجر به کاهش اثرات دیابت میشود. همچنین انسولین موجود در آن باعث میشود مواد غذایی راحت‌تر جذب شوند.
شیر شتر و کاهش وزن
همانطور که در قسمت قبل گفته شد، شیر شتر به دلیل وجود پروتئین انسولین گونه در آن، برای کنترل دیابت مفید است. البته این موضوع تنها به وجود این پروتئین مربوط نیست. شیر شتر دارای چربی کمی است. این موضوعات در کنار یکدیگر باعث میشود افزایش وزن اتفاق نیفتاده و همچنین سطح کلسترول خون نیز بالا نرود. بنابراین افرادی که تمایل ندارند در غذایشان چربی زیادی وجود داشته باشد، می‌توانند از این شیر استفاده کنند.
شیر شتر و درمان بیماریهای گوارشی
درمان بیماری‌هایی مثل زخم معده، بی‌نظمی‌های دستگاه گوارش، یبوست، اسهال، و همچنین برخی زخم‌های دستگاه گوارش، با استفاده از محصولات تخمیری به عمل‌آمده از شیر شتر تا حد زیادی قابل درمان هستند. در این بین برخی حتی برای افزایش قدرت باروری تخمدان، این شیر را توصیه کرده‌اند.
شیر شتر برای کبد چرب
براساس آخرین مطالعات صورت‌گرفته، شیر شتر خواص فراوانی برای حفاظت از کبد دارد. بنابراین با مصرف آن می‌توان از آسیب‌های زیادی که به کبد وارد میشود، تا حد مناسبی جلوگیری کرد. طی تحقیقات به عمل آمده، این موضوع اثبات شده است که شیر شتر علاوه بر کنترل کبد در برابر آلودگی‌ها و سموم، امکان بازگرداندن سلامت کبد را نیز دارا است. همانطور که می‌دانید از جمله مهم‌ترین دلایل ابتلا به کبد چرب، چاقی است. شیر شتر به علت چربی کمی که دارد، می‌تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای شیرهای پرچرب موجود در نظر گرفته شود.
از جمله دیگر بیماریهای کبدی، هپاتیت است. نوعی ترکیب فوق‌العاده در شیر شتر وجود دارد که علاوه بر خواص ضد باکتریایی و ضدویروسی و ایمن‌سازی بدن، می‌تواند تا حد زیادی التهاب‌های موجود را نیز کاهش دهد.
برخی افراد که دارای مشکل کبد چرب هستند، به علت مشکلات موجود در بدنشان نمی‌توانند انسولین مصرف کنند. شیر شتر مقادیر زیادی انسولین نیز در خود دارد که می‌تواند برای این افراد مهم و مؤثر واقع شود.
شیر شتر برای نوزاد
شیر شتر فاقد ماده بتاگلوبولین است. بنابراین می‌تواند در نوزادان باعث از بین بردن آلرژی و حساسیت شود. همچنین در تهیه شیرخشک نوزادان نیز از آن استفاده می‌کنند. این‌موضوع به‌علت سرشار بودن این ماده مغذی از ویتامین‌های مختلف است. همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد، آهن و کلسیم فراوانی در شیر شتر وجود دارد. این مواد معدنی باعث جلوگیری از نرمی استخوان نوزاد میشود. از جمله دیگر خواص شیر شتر برای نوزادان و کودکان، آنتی‌اکسیدان بودن این ماده است.
شیر شتر و بارداری
شیر شتر زودهضم و سبک است. از این جهت مصرف این ماده غذایی برای مادران باردار بسیار توصیه میشود. همچنین شیر شتر به علت خواص فراوانی که دارد، به رشد و سلامت جنین نیز کمک زیادی می‌کند. مصرف این شیر توسط مادران باردار موجب استحکام استخوان در جنین نیز می شود. پروتئین‌ها و ویتامین‌های لازم برای مادران باردار به وفور در این ماده مغذی پیدا وجود دارد.
نحوه مصرف مصرف شیر شتر
این شیر با سایر شیرهای دامی تفاوتی ندارد. بنابراین میتوانید آن را به همان صورت که شیر گاو را مصرف می‌کردید، مصرف کنید.
پیشنهاد می‌کنیم برای مصرف این ماده مغذی از شیر شتر پاستوریزه استفاده کنید. در صورتی که شیر پاستوریزه شده باشد، بسیاری از مشکلات و بیماری‌هایی که ممکن است بر اثر مصرف آن به وجود بیاید از بین می‌رود. اما در صورتی که این شیر پاستوریزه نبوده و تمایل به مصرف آن داشتید، حتما باید پیش از مصرف آن را به خوبی بجوشانید. در صورت نجوشاندن شیر شتر غیرپاستوریزه، امکان به وجود آمدن بیماریهای عفونی نظیر تب مالت وجود دارد.
بنابراین باید قبل از مصرف، آن را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه بجوشانید. طرز جوشاندن شیر شتر نیز با سایر شیر ها تفاوتی نداشته و میتوانید این کار را به راحتی در منزل انجام دهید. البته تب مالت بیماری کشنده‌ای نیست، اما دارای عوارض شدیدی بوده که دستگاه گردش خون، کلیه، دستگاه تنفس و ... را درگیر می‌کند. البته علاوه بر شیر غیرپاستوریزه و نجوشیده، مصرف برخی مواد غذایی دیگر نیز می‌تواند به ایجاد این بیماری شود.
شیر شتر در طب سنتی
طب سنتی شیر شتر را رقیق و نسبت به شیر سایر حیوانات لطیف‌تر می‌داند. همچنین از منظر طب سنتی، طبع شیر شتر گرم و خشک است. به همین علت این طب باور دارد چربی شیر شتر از آب آن جدا نمی‌شود. از منظر طب سنتی آشامیدن شیر شتر باعث تقویت چشم شده و در مواردی خاص طبیبان طب سنتی، برای درمان برخی بیماریهای چشمی، چکاندن شیر شتر در چشم را توصیه می‌کنند. همچنین آشامیدن این ماده مغذی با شکر سرخ، منجر به گشودگی گرفتگی‌های بدن و رفع تنگی نفس میشود. از جمله دیگر خواص شیر شتر از نظر طب سنتی می‌توان به رفع خشکی کبد و از بین رفتن ورم‌های سخت درون بدن اشاره کرد. تقویت نیروی جنسی، درمان بیماری‌هایی مثل طحال و بواسیر، از جمله دیگر خواص شیر شتر از نظر طب سنتی است. بهترین زمان مصرف شیر در طب سنتی، آن بازه زمانی است که مصرف این ماده غذایی با دیگر مواد تداخل نداشته باشد. تنها در این صورت امکان هضم راحت و آسان مواد غذایی مختلف در بدن پدید می‌آید.
خرید شیر شتر
برای خرید و دریافت شیر شتر بسیار مرغوب و با کیفیت، این امکان را دارید که به صورت آنلاین و کاملا تازه، به بازار آنلاین به روز مارت مراجعه کرده و خرید اینترنتی انجام دهید. در به روز مارت ضمن مشاهده کیفیت و قیمت شیر شتر، سفارش خود را به صورت غیر حضوری از فروشندگان معتبر این محصول دریافت کنید.
نحوه نگهداری از شیر و شتر
در نظر داشته باشید که محصولات لبنی شتر همواره باید در یخچال نگهداری شوند. همچنین پیش از خرید محصول، دقت لازم در خصوص تاریخ انقضای آن را به خرج داده و به خوبی آن را بررسی کنید. محصولات لبنی پاستوریزه شیر شتر نیازی به جوشاندن ندارند، بنابراین از جوشاندن آن‌ها پرهیز کنید. این موضوع به علت تخریب ساختار این محصولات مغذی در دمای زیاد است. اما چنانچه از شیر تازه غیرپاستوریزه استفاده می‌کنید، آن را برای جلوگیری از مبتلا شدن به تب مالت حتما حداقل ۱۰ دقیقه بجوشانید. پیشنهاد می‌کنیم محصولات لبنی شتر را از فروشگاه‌های معتبر و مجاز تهیه کنید. در این بین به برچسب وزارت بهداشت توجه کرده و مجدداً توصیه میشود از خرید محصولات محلی پاستوریزه نشده پرهیز کنید.
دوغ شتر
برخی از اقوام ایرانی نظیر ترکمن‌ها، به جای مصرف شیر شتر، از آن برای تهیه دوغ شتر استفاده می‌کنند. این موضوع به این علت است که در گرمای سخت و طاقت‌فرسای بیابان، چیزی بهتر از دوغ شتر نمی‌تواند مؤثر باشد. برای این منظور ابتدا شیر شتر را با دست می‌دوشند. همانطور که می‌دانید، ازجمله امتیازهای اصلی دوغ شتر، طبیعی و ارگانیک بودن آن است.
البته به جز دوغ شتر سایر محصولات لبنی مانند پنیر و کره نیز از شیر این حیوان به عمل می‌آید. به منظور ساخت دوغ شتر ابتدا باید شیر این حیوان را اصطلاحاً ترشاند. پیش از هر چیز شیر تازه شتر را درون ظرفی لعاب‌دار و یا داخل کوزه ریخته و به آن مایه‌ای از قبل ترشانده شده را اضافه می‌کنند. در مرحله بعد این مواد برای مدت زمان 3 دقیقه هم زده می شود. سپس 5/1 تا ۲ برابر آن‌ها آب اضافه می‌کنند. در این روش دوغ شتر به صورت طبیعی گازدار میشود.
در این هنگام مزه ترش شیر شتر طی ۳۰ دقیقه به ۶۰ الی ۷۰ درجه می‌رسد. همچنین بر روی مواد هم زده‌شده کف غلیظی شکل می‌گیرد که ترکمن‌ها اصطلاحاً به آن آقآران می‌گویند. این کف را از روی مواد برداشته و آنچه باقی می‌ماند دوغ شتر است.
می‌توان برای گازدار کردن و افزایش ترشی، آن را برای ۴ تا ۱۲ ساعت، در دمای ۲۰ الی ۲۵ درجه به صورت سربسته نگهداری کرد. پس از گذشت این مدت زمان، بوی مخصوص و خوبی از دوغ شتر بیرون می‌آید که نشانه‌ای از آماده شدن آن نیز هست.